Kimyodan boshlang’ich tushunchalar I – bob. Kirish

NISBIY ATOM MASSA
Nisbiy atom massa⁸ “ A_r” bilan belgilanadi. Bunda indeks  - inglizcha relative “nisbiy” so’zining bosh harfidir. Elementlarning atom massasi quyidagicha ifodalanadi:
Masalan:
Uglerod absolyut massasi |A(C)|
Uglerodning nisbiy atom massasi 

!!! ta’riflar :
1. Element absolyut massasining 1m.a.b dan necha marta katta ekanligini ko’rsatuvchi qiymatga shu elemementning nisbiy atom massasi deyiladi.
2. Element absolyut massasining ¹²C atomi absolyut massasining 1/12 qismiga nisbatiga teng kattalik – kimyoviy elemetning nisbiy atom massasi  deyiladi.

Yuqoridagi ta’riflardan quyidagicha formula chiqarish mumkin:

Bunda 


Masalan: Kislorodning absolyut massasi  ga teng. Uning nisbiy atom massasini hisoblang.

Elementlarning nisbiy atom massasi kimyoviy elementlar davriy jadvalida keltirilgan.
NISBIY MOLEKULYAR MASSA
Nisbiy molekulyar massa “ ” bilan belgilanadi.
!!! ta’riflar:
1. Modda molekulasini tashkil etuvchi elementlarning nisbiy atom massalari yig’indisiga nisbiy molekulyar massa deyiladi.
2. Modda molekulasining absolyut massasini ¹²C atomi absolyut massasining 1/12 qismiga nisbatiga teng kattalikga nisbiy molekulyar massa deyiladi.

!!! 

Masalan:  (H₂O)=1 2+16=18 m.a.b


MODDA MIQDORI (MOL). MOLYAR MASSA
!!! MODDA MIQDORI – moddaning miqdorini ifodalovchi kattalik bo’lib, “n” harfi bilan belgilanadi.O’lchov birligi “mol”. [n]=mol
1 mol har qanday modda tarkibida 6,02∙10²³ ta molekula( yoki atom, ion) bor


MOLYAR MASSA
!!!ta’riflar:
1. 1mol moddaning massasiga molyar massa deyiladi.
2. Modda massasining moddaning miqdoriga nisbatiga teng kattalikga molyar massa deyiladi.
Molyar massa M harfi bilan belgilanadi. O’lchov birligi g/mol
[M]=g/mol
Tariflarga asosan quyidagicha xulosa chiqadi: 
Bunda n – modda miqdori; m – massa; M – molyar massa;