Kimyo tarixi predmeti nimani o’rganadi

273. Molekular massani topishda foydalaniladigan Avogadro qonuni tenglamalari to’g’risida ma’lumot bering.
N_A = 6,02*10²³ 1 mol kelib chiqadi.
Bunga Avogadro soni deyiladi va istalgan moddaning bir molidagi struktura birliklari sonini ko’rsatadi.
Molyar massa - modda massasining modda miqdoriga nisbatiga teng kattalik. Uning o’lchov birligi kg/mol yoki g/mol; odatda u M harfi bilan belgilanadi.
Kimyoviy metrologiyada atom va molekuyar massalar juda katta ahamiyatlidir. Ularni aniqlashning juda ko’p usullari mavjud.


274. Kolloid kimyoni rivojlantirgan olimlarni va ularning ishlarini tushuntiring.
'''Kolloid kimyo''' — kimyoning dispers sistemalar xossalari, fazalararo chegara sirtlarida sodir boʻladigan hodisa va jarayonlarni oʻrganadigan boʻlimi. 19-asrning 60-yillarida mustaqil fan sifatida shakllandi. Fizik-kimyoning maxsus tadqiqot usullari: ultramikroskopiya, ultrafiltrlash, ultratsentrifugalash, dializ, elektrodializ, elektroosmos, elektroforez, dispersion analiz; nefelometriya, reologiya, elektron mikroskopiya, xromatogʻrafiya va boshqa Kolloid kimyo ta-raqqiyotida muhim rol oʻynadi. Kolloid kimyo kimyo sanoati va kimyo-texnologiyada katta ahamiyatga ega. Xom ashyoni maydalash, boyitish (flotatsiya), tindirish, choʻktirish, briketlash va donalash kabi jarayenlar dispers sistemalarda sodir boʻladi va bu jarayonlardagi hoʻllanish, kapillyarlik, adsorbsiya, sedimentatsiya, koagulyasiya, flokulyasiya kabi hodisalarni ham Kolloid kimyo oʻrganadi. Odatda kolloid kimyo asoschisi ingliz olimi Tomas Grem (*) (1805-1869), deb ishoniladi, u o'tgan asrning 50-60-yillarida asosiy kolloid-kimyoviy tushunchalarni muomalaga kiritgan. Ammo shuni unutmaslik kerakki, uning o'tmishdoshlari bor edi va birinchi navbatda - Yoqub Berzelius (*) va italiyalik kimyogar Franchesko Selmi (*). XIX asrning 30 -yillarida Berzelius yuvish paytida filtrdan o'tadigan bir qator cho'kindi (kremniy va vanadiy kislotalari, kumush xlorid, Prussiya ko'k va boshqalar) ni tasvirlab bergan. Filtr orqali o'tadigan bu cho'kmalar Berzeliusni "echimlar" deb atadi, lekin shu bilan birga u o'zining xususiyatlari bilan yaxshi tanish bo'lgan emulsiyalar va suspenziyalar bilan yaqinligini ko'rsatdi. XIX asrning 50-yillarida Franchesko Selmi bu yo'nalishda ishlashni davom ettirdi, filtrdan o'tuvchi cho'kindi hosil bo'lgan tizimlar (ularni "soxta echimlar" deb atadi) va oddiy haqiqiy echimlar o'rtasidagi fizik-kimyoviy farqlarni qidirdi. Oʻzbekistonda Kolloid kimyoningrivojlanishidaakad. K. S. Axmedov rahbarligidagi ilmiy maktabning xizmati katta.