Kimyo tarixi predmeti nimani o’rganadi

275. Molekulyar bioenergetika asoschilari kimlar
Bioenergetika — molekulyar biologiyaning bir boʻlimi; organizmlarning hayot faoliyati jarayonlarida energiyaning jamgarilishi va sarf etilish qonuniyatlarini hamda energiyaning bir turdan ikkinchi turga aylanishini, biosferadagi energetika jarayonlarini oʻrganadi. Bioenergetika tadkikotlari energiyaning saqlanishi va bir turdan ikkinchi turga aylanish qonunini kashf etgan (1841) nemis vrachi Yu. R. Mayer tomonidan boshlab berildi. Oʻsimlik toʻqimalaridagi asosiy energetik jarayonlar — fotosintez va nafas olishdan iboratdir. Oʻsimliklardagi gaz almashinuvi metabolitlar sintezi, energiyaning adenozintrifosfat k-taga (ATF) transformatsiyalanishi va unda jamgʻarilishi bilan birga boradi. Mazkur birikma energiyaga boy pirofosfat mikrobogʻlarining mavjudligi bilan tavsiflanadi, bu boglarning sintezi uchun fotofosforlanish paytida yutilgan va transformatsiyalangan nur energiyasi hamda oksidlanish bilan boradigan fosforlanish jarayenida organik moddalarning oksidlanishida ajralib chiqadigan energiya ishlatiladi. Fotosintez jarayenida jamgarilgan va nafas paytida ajralib chikadigan energiyadan organizmning hayot faoliyatiga aloqador barcha jarayonlarda, oʻsha energiya makroergik birikmalarda jamgarilganidan keyingina samarali foydalanish mumkin.
276. Stexiometriya nima? Bu tushunchani kim va qachon fanga kiritgan
1803 yilda nisbiy atom massa tushunchasini fanga kiritdi va butun son bilan ifodalanishini aytdi.. Analitik kimyo kimyoning bir bo’lagi sifatida vujudga keldi.
Bular o’z navbatida kimyoviy elementlarning sifat va miqdor jihatdan birikishini tushuntiruvchi nazariy stexiometrik qonunlarning yaratilishi uchun xizmat qildi. Bu qonunlar “kimyoviy birikmalarni - mexanik aralashmalardan”, ”o’zgarmas tarkibli moddalarni esa o’zgaruvchan tarkibli moddalardan” ajratishga olib keldi. Stexio - so’zi grekchadan olingan bo’lib boshlang’ich degan ma’noni bildiradi. Stexiometriyani Rixter (Germaniya) 1793 yilda fanga kiritdi. Stexiometrik qonunlariga quyidagilar kiradi.