Kimyo tarixi predmeti nimani o’rganadi

271. XVI-XVII asrlarda texnik kimyoning yutuqlari nimadan iborat
XVI-XVII asrlarda Rossiyaga chet ellardan alkimyogarlar kela boshladi. 1626 y Goyden nomli shaxs podshoga “Alkimyogarlar va filosofiya toshi ќaqida” xat beradi. Petr 1 XVII- asr oxirida ќamma ilmiy tadqiqotlarni bajarish uchun davlat tomonidan mablag` o’tkazaman, faqat kimlar alkimyogarlarga ishonmasa, agar kim oltin bilan ishlasa u odatda aldamchi bo’ladi, deydi. Rossiyada rudadan oltin va kumushni ajratib olib ulardan namuna olib tekshiradi. Monetlar ќovlisida, aptekalarda, potash, selitra tarkibi o’rganiladi - kimyoviy analitika - namuna olishlar juda sekin rivojlandi. Berg kollegiyada(Leningrad) birinchi kimyoviy laboratoriya tashkil qilindi. Petr-1 xamma rudadan 1,5-2 kg yuborib Peterburgdagi bu laboratoriyada mineral tarkibi, analizi xaqida “Guvoxnoma” olishga buyruq berdi. Petr-1 o’zi ќam uncha murakkab bo’lmagan kimyoviy analizlarni bajardi. U agar tarkibida As va S bo’lgan rudani yoqsak As bo’lsa tutun bo’ladi, S bo’lsa tutun bo’lmaydi deb yozib qoldirgan. Petr I Fransiyada Ekforda kimyo laboratoriyasida va Parij Akademiyasida bo’lib Lemer tomonidan ko’rsatilgan kimyoviy reaksiyalar namoyishini tamosha qiladi. Rossiyada alkimyo davri bo’lmagan. XVI asr - boshlarida Rossiyada krepostnoy tuzumi davri boshlanib, bu davrda ќunarmandlik ishlari, kimyoviy ishlab chiqarish rivojlandi. Selitra, potash, porox olina boshlandi. 1636 yil birinchi shisha zavodi ishga tushib kimyoviy idishlar yaratildi. Shu davrda Ag, Si ni qayta ishlaydigan domna pechlari qurildi. Rassomlar - lak, alif, kleylarni ishlata boshladi. Bu davrlarda Rossiyada birorta kimyogar olim, ќamda universitetlar ќam bo’lmagan edi. Dorixonalar va ular qoshida maxsus maktablar tashkil qilindi. Bu maktablarda shakar, sirop, yoђlar, mazlar, o’tlardan ekstraktlar, spirtli va suvli eritma tayyorlashlar boshlandi. Petr 1 davriga kelib 200 dan ortiq zavod - fabrika qurildi.

272. XXI asr kimyosi asosiy yo’nalishlari haqida ma’lumot bering.
XXl asrda kimyoning rivojlanishidagi asosiy yo’nalishlar quyidagilar bo’lishi bashorat qilinmoqda. Kimyoviy jarayonlar va molekulalar o’rtasidagi reaksiyalar mexanizmini boshqarish, turli xil kimyoviy omillardan foydalanish (kompleks hosil bo’lishi, solvatlanish, kataliz) va fizik ta’sirlar (yorug’likdan, mexanikagacha) natijasida kimyoviy jarayonlarni boshqarish kimyodagi uchinchi konsepsiyadir. Bunda kimyoviy texnologiyaning vazifasi materiallar olish jarayonlarining texnologik dizaynlarini yaratish uni optimallashtirish, kam energiya sarf qilish yo’lini topish, ishlab chiqarishning xavfsizligini va ekologik tozaligini ta’minlashdir. Kimyoviy sintez – turli kimyoviy materiallarni insoniyatga va xalq xo’jaligining hamma sohalariga yetkazib berish bilan kimyoning yaratuvchanligini ko’rsatadi. Bu sohada hali yechilmagan muammolar juda ko’p. Sintez qilingan moddaning atom-molekulyar arxitekturasi va elektron tuzilishi uning xossasini, strukturasi esa moddaning tabiatini ifodalaydi. Yer shari katta geokimyoviy makroreaktordir, bu reaktor - zilzila manbai ekanligini hisobga olsak mexanokimyo - XXI asrdagi eng asosiy yo’nalish bo’lishi tabiiy holdir.