«kimyo» kafedrasi “umumiy kimyo” fanidan

Glossariy

Termin	Terminology	O’zbek tilidagi sharhi
Atom	Atom	kimyoviy elementning odiy va murakkab moddalar molekulasi tarkibiga kiruvchi eng kichik zarracha. Ikkinchi ta’rifi musbat zaryadlangan Yadro bilan bitta yoki bir necha elektronlardan tarkib topgan elektroneytral zarracha.
Izotop	Isotope	Yadro zaryadlari bir xil, lekin massa sonlari turlicha bo’lgan atom turlari
Nuklid	Nuclide	ayni sondagi proton va neytronlar bilan ifodalangan atomlar turi
Massa defekti	mass deffekt	Yadro massasining Yadrodagi protonlar va neytronlar massalarining yig’indisidan kichiklik farqi
YArim yemirilish davri	half life	atomni yashash davrini tavsiflab, ayni elementning ayni vaqtdagi bor qismini yarmini parchalanishga zarur bo’lgan vaqt
TermoYadroli reaksiyalar	thermonuclear reaction	atom Yadrolaridan murakkabroq Yadrolarni hosil bo’lish reaksiyalari.
Kvant	Quantum	modda tomonidan yutilgan yoki chiqarilgan energiyaning eng kichik bo’lagi.
Orbital	Orbital	sistemadagi n, l va me kvant sonlari bilan aniqlanadi.
Bosh kvant soni	the principal quantum number	elektronning asosiy xossasini uning Yadro maydonidagi energiyasini aniqlaydi.
Orbital kvant soni	orbital quantum number	elektroning mexanik momenti bo’lib, uning Yadro atrofidagi harakatini ifodalaydi.
Magnit kvant soni	magnetic quantum number	orbital momentining vektorini fazoda joylanishini aniqlaydi.
Spin	Spin	zarrachaning o’zini mexanik momentini tavsiflaydi. (orbital harakati bilan bog’lanmagan holda).
Tartib raqami	serial number	Yadrodagi protonlar sonini va uning atrofida harakatlanuvchi elektronlar sonini aniqlaydi