«kimyo» kafedrasi “umumiy kimyo” fanidan

Buger-Lambert-Ber qonunidan foydalanish shartlari va cheklanishlar.
A= ε ∙ C ∙ l tenglamaga binoan optic zichlikning konsentratsiyaga bogʻliqligi grafik jihatdan koordinata boshidan boshlanuvchi toʻgʻri chiziq shaklida ifodalanadi.
Buger-Lambert-Ber qonuni faqat suyultirilgan eritmalar uchun ma’lum shaoitda mutloq toʻgʻri keladi.
1.Bu qonun monoxromatik nurdan foydalanilganda toʻgʻri natijalar beradi.
A_λ = ξ_λ ∙ C ∙ l
Bu yerdagi λ,A va ξ ning qiymatlari toʻlqin uzunligi λ boʻlgan monoxromatik nurlanishga daxldorligini koʻrsatadi.
2.Eritmada begona elektrolitlarning boʻlishi tekshirilayotgan eritmadagi molekulalarning deformasiyalanishini yuzaga keltirishi mumkin.Natijada ushbu birikmalarning yorugʻlik yutishi oʻzgaradi.
3.Yorugʻlik yutilishiga gidroliz,kompleks hosil boʻlishi, oraliq mahsulotlar hosil boʻlishi,molekulalarning tautomer oʻzgarishlari,solvatlanish kabi omillar ta’sir koʻrsatadi.Bu xodisalarning barchasi eritmaning pH iga bogʻliq ravishda sodir boʻladi.
4.Oʻlchashlar vaqtida temperatura, juda boʻlmaganda bir necha gradus chegarasida doimiy saqlanib qolishi kerak.
Buger-Lambert- Ber qonuniga boʻysunishdan cheklanish asboblarga tegishli omillarga ham bogʻliq boʻladi.Ular yorugʻlik oqimining yetarli darajada monoxromatik boʻlmasligi bilan bogʻliq boʻlib, koʻpincha fotoelektrokolorimetrlarda ishlangan kuzatiladi.Bunday asboblarda monoxromatlashga yordam beradigan yorugʻlik filtrlari muayyan toʻlqin uzunliklar oraligʻidagi nurlanishni oʻtkazadi.Toʻlqin uzunligining anchagina keng oraligʻidagi nurlanishni oʻtkazuvchi odatdagi yorugʻlik filtrlari ishlatilganda oʻlchash natijasi integral yutishga taalluqli boʻladi.
Yutuvchi moddaning konsentratsiyasi ortib borgan sari yutish chizigʻining konturi yoki spektr ma’lum qismining konturi oʻzgarishi mumkin.
Shuning uchun ayni qismga mos keluvchi toʻlqin uzunligi oraligʻida oʻlchangan yutilish konsentratsiya ortishiga toʻla bogʻliq ravishda ortib bormaydi.Bunda integral yutish bilan yutuvchi modda konsentratsiyasi orasidagi bogʻlanish mutanosibligi buziladi.Bunday xodisalar,koʻpincha sariq rangli eritmalarda va eski turdagi asboblar ishlatilganida sodir boʻladi.