115
Azot tutgan organik birikmalar
14
Nitrobirikmalar haqida tushuncha, aminlar,
aminokislotalar.
6
12
15
Geterotsiklik birikmalar haqida tushuncha
4
8
16
Oqsillar. Nuklein kislotalar
4
8
18
Sintetik yuqori molekulali birikmalar va tolalar
haqida tushuncha. Kauchuklar
va uning turlari
4
8
Umumiy soat 180
72
100
8
TUSHUNTIRISH XATI
O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 19-mayda qabul qilingan va 2020-yil
7-avgustdagi Senat tomonidan ma’qullangan, 2020-yil 23-sentabrda 637–sonli qaroriga
asosan “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni talablari va mazmuni asosida, shuningdek,
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 3-dekabrdagi “Iqtidorli yoshlarni
saralab olish tizimi va akademik litseylar faoliyatini takomillashtirish chora –tadbirlari
to‘g‘risida”gi PQ-4910 qaroriga muvofiq yangi O‘zbekistonning kelajak avlodiga jahon
standartlari talablari asosida ta’lim-tarbiya berish akademik litsey oldiga qo‘yilgan eng
muhim vazifadir. Ularni zamon talablariga javob bera oladigan va xalqaro andozalarga ham
metodik, ham ilmiy-nazariy tomondan taqqoslasa bo‘la oladigan tegishli yo‘llanmalar
bilan ta’minlash o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini unifikatsiyalash
va ish saviyasini
yanada yuqoriroq darajaga ko‘tarish va pirovardida “O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi
tizimini namunali tizimga aylantiramiz” degan shiorni muvaffaqiyatli amalga oshira
olish imkoniyatini beradi.
Ushbu dastur organik kimyo bo‘yicha kimyo fanini chuqurlashtirib o‘rgatishga
ixtisoslashtirilgan akademik litseylarning o‘quvchilari uchun tuzilgan bo‘lib, qamrov
doirasi jihatidan organik birikmalarning sinflari ulardagi izomeriya hodisasi mavjudligi,
xilma-xil organik birikmalarning fizikaviy va kimyoviy xossalari, o‘ziga xos muhim
tomonlari, ularni hozirgi kunda sanoat, texnika va xalq xo‘jaligining
turli tarmoqlarida
qo‘llanishi borasidagi erishilgan yutuqlar va muvaffaqiyatlarni o‘z ichiga olganligini
ta’kidlab o‘tish e’tiborga molikdir deb hisoblaymiz.
Modomiki, butun bir o‘quv yili davomida organik kimyo fanini o‘qitish rejalashtirilgan
ekan, o‘quvchilarda organik birikmalarning sinflarining fizik-kimyoviy xossalarining
to‘liq mohiyati, ular o‘rtasidagi genetik bog‘liqllk va xossalarini
taxmin qila olishdek
nazariy bilimga ega bo‘lish va amalda, jumladan, laboratoriya tajribalari asosida va ularni
bajarish jarayonida tasdiqlash darajasidagi bilimlarga ega bo‘lishga erishish maqsad qilib
qo‘yilgandir.
Bunday maqsadga erishishda shubhasiz, “Umumiy kimyo” fanidan olingan bilimlarni
ijodiy tatbiq qilish ayni muddaodir. Dasturni amalga oshirayotgan paytda o‘qituvchilar
ana shu yuqorida qayd qilingan fikrlarga mumkin qadar ko‘proq darajada e’tibor berishlari
lozim.
Shuni esda tutishimiz kerakki, akademik litseylarning tabiiy fanlar bo‘yicha
ixtisoslashgan guruhlarida organik kimyo o‘quv predmeti umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida beriladigan boshlang‘ich va tayanch ma’lumotlarni yyetarli darajada
kengaytirish hamda chuqurlashtirishni eng muhim maqsad qilib o‘qitiladigan fandir. Shu
sababdan, dasturda organik kimyoni to‘laqonli o‘rganish uchun umumiy va anorganik
116
kimyo bilimlariga tayangan holda fanlar va mavzular orasida uzviylikni qamrab olishga
erishish ko‘zda tutilgan. Bu esa, har bir mavzuga ehtiyoj talab qilganicha va shu bilan
birga imkoniyat boricha e’tibor berishni taqozo qiladi.
Shunday qilib, taqdim etilayotgan dastur organik kimyo fanining
asoslarini yyetarlicha
o‘rganishga erishishni mo‘ljallaydi. Buning uchun yuqorida aytib o‘tilgan fikrlardan
tashqari quyidagilarga ham e’tibor berish lozim deb hisoblaymiz:
– moddalarning tuzilishi, kimyoviy jarayonlarning sodir bo‘lish sabab va imkoniyatlari
to‘g‘risida yyetarli nazariy va faktik ma’lumotlarga ega bo‘lish;
– olingan nazariy ma’lumotlarni mustahkamlash maqsadida muntazam ravishda
masalalar yechish, laboratoriya mashg‘ulotlarini
bajarish, mashqlar o‘tkazish, seminarlar
tashkil etish,dastur oxirida keltirilgan mavzular bo‘yicha referatlar yozish kabi tadbirlarni
amalga oshirish tavsiya etiladi.
Har bir akademik litseyning metodik birlashmasi o‘z qarori bilan mavzularga ajratilgan
dars soatlari chegarasida ayrim mavzular uchun kerak bo‘ladigan vaqtni o‘zgartirishi
mumkin.
Kimyo fani bo‘yicha mutaxassislikni tanlagan o‘quvchilar guruhlari uchun dasturiy
saboqlardan tashqari maxsus kurslar o‘qish, murakkab masalalar yechish va qo‘shimcha
amaliy mashg‘ulotlar o‘tkazish, ya’ni ularni dastur doirasidan tashqarida bo‘lgan mavzular
bilan tanishtirish, ularning bilimlarini chuqurlashtirish va kengaytirish, ilmiy
tafakkurga,
mustaqil fikrlashga erishish qobiliyatlarini to‘laroq namoyon etish va natijada, ilmiy-
tadqiqotning ilk kurtaklarini shakllantirish maqsadiga xizmat qiladi.
Dasturdagi tegishli mavzularni mustahkamlash uchun ularga mos masalalarni albatta
yechish tavsiya etiladi. Tegishli masalalarning tartib raqamlari tanlangan adabiyotlar
nomlarini qaytarmasdan kvadrat qavslar ichida ko‘rsatilgan raqam ketidan yozilgandir.
Do'stlaringiz bilan baham: 
