Кимёвий технология асосий жараён ва курилмалари

2.4. Gidrostatikaning asosiy tenglamasini amaliyotda qo`llash


Tutashgan idishlar. Ikkita yopiq A va B idishlar zichliklari har xil p₁ va p₂ aralashmaydigan suyuqliklar bilan to`ldirilgan (2.3-rasm).
A idishdagi bosim p<sub>1</sub>, B dagi esa‒p<sub>2</sub>. Ixtiyoriy O-O tekisligini o`tkazamiz va unda M nuqta tanlab, uning uchun muvozanat tenglamasini tuzamiz:


yoki (2.8)

bu erda z₁ va z₂ – A va B idishlarda nisbatan M nuqta sathidan suyuqlik yuzasigacha, bo`lgan balandligi.

Agar ochiq yoki yopiq idishlarda bir xil zichlik ga ega suyuqliklar bir bosim ostida, ya’ni r₁ = r₂ bo`lsa, unda, (2.8) tenglama quyidagi holatga keladi – z₁=z₂.

Shunday qilib, tutashgan idishlar zichligi bir xil suyuqlik bilan to`ldirilgan va bir xil bosim ostida bo`lsa, unda idishlar shakli va ko`ndalang kesimidan qat’iy nazar, suyuqlik sathi bir xil bo`ladi.
T utashgan idishlarning bu xossasidan texnikada qurilma va idishlarning ichidagi suyuqlik balandligini aniqlashda foydalaniladi.
Agar, idishlar bir xil suyuqlik bilan to`ldirilgan, lekin ulardagi bosimlar har xil bo`lsa, (2.8) tenglama quyidagi ko`rinishga ega bo`ladi:
=

Agar, idishlarda bosim bir xil, lekin turli hil suyuqliklar solingan bo`lsa, (2.8) tenglama ushbu holatga keladi:

Idish devori va tubiga suyuqlik bosimi suyuqlik ichidagi ixtiyoriy nuqta va tubidagi gidrostatik bosim gidrostatikaning asosiy tenglamasi (2.7) yordamida topiladi:

Ushbu holatda idishning gorizontal tubi uchun z₀-z =const. Idish ichidagi suyuqlik balandligini N orqali ifodalasak, quyidagi formulani olamiz:

Idish tubidagi bosim kuchi R=rF ga teng, bu erda F-idish tubining yuzasi.

Oxirgi formuladan, idishning gorizontal tubiga tushayotgan suyuqlikning bosim kuchi, uning shakli va ichidagi suyuqlik hajmiga bog`liq emasligi kelib chiqadi.