Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

Ўқув йили охирида бола: 
- гуруҳ ва хоналарнинг номи ва вазифасини билади; 
- оила аъзоларининг аталишини фарқлайди; 

---

22 
- энага меҳнатини қадрлашга одатланади; 
- кундалик ҳаётда ишлатиладиган буюмларни билиб олади; 
 
- Бола ўз танаси қисмларини ва уларнинг вазифаларини тўғри кўрсата 
олади 
 
- Болаларни катталардан ажратишга ўргатиш
.
 
-уй ҳайвонларининг номларини билади, уларнинг овозларига тақлид қила 
олади. 
Тасвирий фаолият 
Тасвирий санъатнинг тарбиявий вазифалари. Тасвирий санъатга нисбатан қизиқиш 
уйғотиш, болада расм ва иллюстрацияларда тасвирланган ҳолат мазмунига мос ҳиссий 
идрокни таркиб топтириш. Қалам, фломастер, мўйқалам, бўёқ (акварель) ва лой билан 
ишлашда қўлланадиган турли ҳаракатларга қизиқиш уйғотиш; унда қалам, фломастер, гуаш 
бўёқ билан чизиш ва бўяш, лойдан турли нарсалар ясаш мумкинлиги ҳақида тасаввур 
уйғотиш. 
Мазкур ёшда бола муайян бир нарса тасвирини чизишга интилади.
Сенсор белгилар (ранги, ҳажми, шакли)га кўра нарсаларни таснифлашга ҳаракат 
қилади. 
Шунга кўра, уни оғзаки кўрсатма ёки намунага кўра тасвирий фаолият машқига 
ўргатиш лозим. Асосий ранг турлари (қизил, кўк, сариқ ранг)га ва оқ-қоралигига, шакли: 
думалоқ, квадрат, учбурчак, тўғри бурчак, яссилигига ҳамда ҳажми катта-кичиклигига кўра 
нарсаларни гуруҳлашга ўргатиш.
Расм чизиш. Болаларни рангли қалам, фломастер, мўйқаламни фарқлай билишга, 
турли расм ва тасвирлар чизишга ўргатиш, бунда болалар диққатини тасвирий 
материалларнинг қоғозда муайян из қолдириши, қоғозда нима чизилгани, турли чизиқлар ва 
уларнинг ўзаро бирлашиб кетиши натижасида нима тасвирлаганига қаратиш керак.
Болаларни қалам ёрдамида эгри чизиқлар, доиралар, горизонтал, вертикал, узун-қисқа, 
ясси чизиқларни чизиш, мазкур чизиқлар ёрдамида турли тимсоллар (қорпарчалар, байрам 
кунлари безак-тасмалари)ни чизишга ўргатиш. Болаларни чизиқ ва тасвирлар орқали атроф-
борлиқдаги мавжуд товушларни англаш ва фарқлашга, (“ёмғир” чак-чак, “қадам товушлари 
тўп-тўп”), тарбиячи билан бирга ёки индивидуал (якка ўзи) расмлар (“дарахт барглари 
тўкилмоқда”, “дарахт бутоқларида қор”, “қизча чиройли кўйлакда рақс тушмоқда” кабилар) 
чиза олишга ўргатиш.
Турли рангларни уйғунлаштириб расм солишга ўргатиш (“арча учидаги фонусча”, “уй 
деразаларида акс этган ёрқин шуълалар”). Болаларни думалоқ шаклли нарсалар тасвирини 
чизишга ўргатиш: масалан, порлоқ қуёш нур сочмоқда, копток йўлка бўйлаб думалаб 
кетмоқда. 
Тасвирий материалга эҳтиёткорлик билан муносабатда бўлишга ўргатиш, қаламни учта 
бармоқ ёрдамида, очилган қисмидан бир мунча юқорироқдан, мўйқаламни темир билан 
қопланган қисмидан юқорироқдан, ёғочли қисмидан ушлаш (“ўрта ва бош бармоқлар билан, 
кўрсаткич бармоқ эса худди қопқоқ каби қаламни ёпиб туради”)га ўргатиш. Уларни бўёқ 
билан ишлашнинг техник усулларини қўллашга ўргатиш, бунда болаларни тўғри ишлашга 
одатлантиришга эътибор қаратиш лозим – мўйқаламга бўёқ олиш, ортиқча бўёқни силқитиб 
идишга тушириш, бунда мўйқалам учини идиш четига силқитиб, ортиқча бўёқни тушириб 
ташлаш лозим. 

---

23 
Расм солаётганда қоматни тўғри тутишга (ўтирганда ўзини эркин тутиш, қоғоз варағи 
устига бошини ўта яқинлаштириб ўтирмасликка) ўргатиш, қўл ҳаракатини ривожлантириш 
зарур. 
Йил давомида ўзлаштирилган билим, кўникма ва малакаларга асосланиб, болалар расм 
соладилар, иллюстрация ва турли тасвирларни томоша қиладилар, ўзларига таниш образлар 
номини айтадилар.