Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

Нутқ товуш маданиятини тарбиялаш. Боланинг она тилидаги 
барча товушларни аниқ, тўғри талаффуз этишига алоҳида эътибор бериш; 
аниқ, шошилмай, етарлича баланд овозда гапиришини доимий равишда 
кузатиш. Сўзларни ҳар хил баландликда ва тезликда, унли (e, i, а, о, u, o‘) 
ва ундошлар (m, n, b, p, t, d, k, g, f, v)ни тўғри талаффуз этишни машқ 
қилдиришда давом этиш. Ҳавони оғиздан бир текисда ва чўзиб чиқаришни 
ўргатиш.
Фонетик идрокни, яъни эшитиш орқали товуш ва сўзларни 
фарқлашни шакллантиришда давом этиш. Сўзларни адабий талаффуз 
қоидаларига риоя этган ҳолда айтишга ундаш. Болага турли суҳбатларда 
иштирок этиш, суҳбат мавзуси бўйича берилган саволларга аниқ ва тўғри 

---

89 
жавоб қайтариш; саволни тўғри бериш, бирор воқеани (расмда кўрган ёки 
эшитган) изчилликда равон сўзлашга ўргатишни давом эттириш.
Боланинг тўғри жумла тузишига эътибор бериш; эртак ва шеърларни 
айтишга ўргатиш; чиройли, тўғри гапириш иштиёқини ривожлантириш. 
Бола “r”, “l” каби айрим товушларни талаффуз этишда қийналса, 
ушбу товушларни тўғри талаффузини шакллантириш машқларини 
бажаришни давом эттириш. 
Луғат иши. Боланинг сўз бойлигини уй-рўзғор буюмларининг 
номини англатадиган отлар (идиш-товоқ, мебель); мавсумий кийимлар; 
табиат ва жамият ҳодисаларини айтиб бериш (қиш байрами, онажонлар 
байрами); ўсимликлар (полиз, боғ экинлари); уй ҳайвонлари (қўй, эчки, от, 
сигир, ит, мушук), уларнинг болалари (қўзичоқ, улоқча, тойчоқ, бузоқ 
в.б.); айрим ҳаракатларни ифодаловчи феъллар (артмоқ, пиширмоқ, 
тайёрламоқ, экмоқ в.б.); сифатлар (қизил, сариқ, яшил, кўк, оқ, қора, иссиқ, 
совуқ, юмалоқ) билан бойитиш. 
Буюмларнинг жойлашиш ўрни (ўнгда, чапда, ўртада, орқада, ёнида); 
вақт жиҳатдан бир сутка бир нечта қисмга бўлиниши (эрталаб, кундузи, 
кечқурун, кечаси) ҳақида тушунча бериш ва ўз ўрнида тўғри қўллашга
ўргатиш. Одамларнинг ҳолат ва кайфиятларини (хафа, хурсанд); қарама-
қарши маънони билдирувчи антоним сўзлар (катта-кичик, узун-қисқа, 
қоронғи-ёруғ)дан фойдаланишга ўргатиш. 
Боланинг теварак-атрофдаги нарса ва ҳодисалар ҳақидаги тасаввур-
ини кенгайтириш; таниш буюмларнинг сифати ва ўзига хос хусусиятлари, 
ранги, катта-кичиклиги билан таништириш орқали сўз бойлигини ошириш.
Катта-кичик, 
баланд-паст, 
кўп-кам, 
кўп-битта 
каби 
сўз 
бирикмаларидан ўз ўрнида фойдаланишга ўргатишни давом эттириш.