Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

Луғатни 
фаоллаштириш. Таниш расмларни ёки уй-рўзғор 
буюмларини кўздан кечираётганда, уларнинг номлари, вазифалари ва 
баъзи хусусиятларини билдирувчи сўзларни тўғри ишлатишга ўргатиш. 
Боланинг ўрганган янги сўзларини сўз ўйинлари, топишмоқлар орқали 
мустаҳкамлаб бориш. 
Нутқнинг грамматик тузилишини шакллантириш. Болага 
сўзлашаётганда, ҳикоя қилаётганда сўзларни грамматик жиҳатдан тўғри 
тузишга: нутқда отларни бирлик ва кўпликда (қўғирчоқ - қўғирчоқлар, 
ўйинчоқ - ўйинчоқлар) тўғри ишлатиш; сифатларни от билан шахс ва сонда 
(“Менинг битта қизил коптогим бор”) мослаштириш, феълларни ўтган ва 
келаси замонда (“Мен кеча боғчага бордим”, “Мен эртага меҳмонга 
бораман”) ишлатишни машқ қилдириш; сўроқ сўзларнинг интонациясини 
эгаллашга тайёрлаш. Отларни келишик қўшимчалари билан тўғри 
турлашга (Зулхуморни, Зулхуморнинг, Зулхумордан в.б.); феълларни 
шахс-замон қўшимчалари билан тўғри туслашга (олдим, олдинг, олди); 
ҳайвон ва паррандаларни бирлик ва кўпликда ифодалашга ўргатиш. Айрим 
ҳайвонларнинг болаларини билдирувчи сўзларнинг ясалиш йўлларига 
эътиборларини қаратиш. Болага воқеанинг вақти, жойини ифодалайдиган 
сўзларни; содда ва қўшма гапларнинг тузилишини ўзлаштириб олишида 

---

90 
ёрдам бериш. Уюшиқ бўлакли гаплар тузишга (Собир саватга копток, 
кубик, байроқчани солди) ўргатиш.
Боғланишли нутқни шакллантириш. Боланинг сўзлашув ва ҳикоя 
қилиб бериш нутқини ўстириш. Суҳбат жараёнида фаол иштирок этишга 
ундаш; мавзу бўйича берилган саволларга тушуниб, аниқ ва тўлиқ жавоб 
беришга, ўртоқларининг бераётган жавобларига эътибор беришга; 
шунингдек тушунмаган нарсаси бўйича савол бериш малакасини 
шакллантиришда давом этиш.
Боланинг бадиий асарларни қайта ҳикоя қилиш (тарбиячининг 
саволлари ва китобдаги расмлар асосида) малакасини ўстириш. Таниш 
эртак ва ҳикояларни диққат билан тинглаб, асар мазмунини тушуниб,
воқеаларни мантиқий изчилликда, грамматик жиҳатдан тўғри жумлалар 
тузиб, қаҳрамонлар суҳбатини англаб, равон сўзлаб беришга ўргатиш.
Тенгдошлари ҳикоя қилаётганда эътибор билан тинглаш, асар мазмуни 
бўйича нотўғри айтилган жойларга аҳамият бериб, одоб билан фикрини 
айтишга ўргатишни давом эттириш. Шунингдек, бадиий асарлар, эшитган 
ёки кўрган воқеалари ҳақида мустақил фикрини билдиришга, қўшимча 
изоҳлаб беришга ундаш лозим.
Ўйинчоқлар, йил фасллари, турли буюмларнинг (кийим-кечак, идиш-
товоқ, мебел) номи, белгиси ва вазифалари бўйича, воқеабанд расмлар 
асосида (аввал тарбиячининг саволлари, сўнгра у берган намуна ва режа 
асосида) тасвирий ҳикоя тузишга ўргатишда давом этиш.
Сўзлашув нутқини ўстириш. Болада тарбиячининг нутқини тинглаш 
ва тушуниш, мавзу бўйича берилган саволларга тортинмасдан, аниқ ва 
тўлиқ жавоб бериш; савол билан мурожаат этиш малакасини 
шакллантиришни давом эттириш.
Таниш 
эртаклардан 
олинган 
парчаларни 
саҳналаштиришда 
фаолликка ундаш.