Kesimlarda materiallarni grafik tasvirlashdagi ahamiyati Reja: Kirish. I. Asosiy qism

5.4-chizma


5.5-chizma

5.5-chizmada ham shu detalning uchta ko‘rinishi va yaqqol tasvirida qirqim ko‘rsatilgan. kesuvchi C tekislik W ga parallel qilib o‘tkazilgan. shunda

detalning chapdan ko‘rinishida ichi to‘liq ko‘rinadi (bu yerda C tekislik izi va
C–C shartli ravishda ko‘rsatilgan). Qirqim qo‘llanilgan chizmaga e’tibor berilsa, detalning ichki tuzilishini tasvirlovchi shtrix chiziqlar o‘chirilgan (5.5- va 5.6-chizmalarga q.). Uning o‘rniga kontur chiziq chiziladi. Qirqimda kesuvchi tekislik izi detalning sim metriya o‘qi orqali o‘tsa u tasvirlanmaydi. 5.5 va 5.4-chizmalarda kesuvchi tekislik detalning turli joylaridan o‘tgan holatdagi qirqimning belgilanishi ko‘rsatilgan. Detalning shakli murakkabroq bo‘lsa va uning ichki tuzilishini bitta ko‘rinishda qirqib ko‘rsatishning imkoniyati bo‘lmasa, boshqa ko‘rinishlarida ham qirqim qo‘llaniladi. 5.6-chizmadagi detalning uchala ko‘rinishida ham qirqim qo‘llanilgan. A–A orqali frontal qirqim, B–B yordamida gorizontal qirqim bajarilgan. Bu yerda kesuvchi tekislik izlari detalning simmetriya o‘qi orqali o‘tmaganligi uchun ular A–A va B–B tarzida ko‘rsatilgan. Shu chizmada profil qirqim belgilanmagan, chunki uni qirquvchi profil tekislik detalning simmetriya o‘qi tekisligi orqali o‘tgan.
ODDIY QIRQIM VA UNING TURLARI
Detalning ichki tuzilishini aniqlash maqsadida bitta kesuvchi tekislik
qo‘llanilsa, hosil bo‘lgan qirqim oddiy qirqim deyiladi. kesuvchi tekislik
proyeksiya tekisliklaridan biriga parallel qilib o‘tkazilsa, qirqim o‘sha proyeksiyalar tekisligida tasvirlanadi va o‘sha tekislik nomi bilan ataladi. Masalan,
6.3-chizmada kesuvchi A tekislik V ga parallel, ya’ni kesuvchi tekislik frontal
proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lgani uchun frontal qirqim deb ataladi.
kesuvchi tekislik gorizontal proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, bunday
qirqim gorizontal qirqim deb ataladi (5.4-chizmaga qarang).
Agar kesuvchi tekislik profil proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, bu
holatda profil qirqim hosil bo‘ladi (5.5-chizma, b). Bunday qirqimlar oddiy
yoki to‘liq qirqimlar deb ham ataladi.