Kesimlarda materiallarni grafik tasvirlashdagi ahamiyati Reja: Kirish. I. Asosiy qism

4.6-chizma



4.7-chizma


Kesimga o‘lchamlar qo‘yish. 4.7-chizmada shponka ariqchasi kesimiga
o‘lchamlarning qo‘yilishi ko‘rsatilgan. Ariqchaning chuqurligini detal konturidan o‘lchanishiga ahamiyat bering. Buning uchun aylana simmetriya o‘qigacha
ingichka chiziqda davom ettiriladi.
I.5. Qirqimlar, ularning chizmalarda belgilanishi va joylashishi


Kesim va qirqimlarning bir-biridan farqi. Yuqorida aytganimizdek,
detalning tekislik bilan kesilgan joyining o‘zini tasvirlasak, kesim hosil bo‘ladi
(5.1-chizma, a). kesimda faqat kesuvchi tekislikda hosil bo‘ladigan yuza chiziladi.
Detal tekislik bilan qirqilganda hosil bo‘ladigan kesim yuzasi bilan birga
tekislik orqasidagi detal qismlari ham qo‘shib tasvirlansa, qirqim hosil bo‘ladi
(5.1-chizma, b). Qirqimlar. Qirqimlar kesimlar kabi standart talablariga muvofiq bajariladi. Detalning ichki qismini aniqlash maqsadida qirqim deb ataluvchi shartli tasvir- lash usuli qo‘llaniladi. Detalning ichki ko‘rinishi murakkabroq, ya’ni bir qancha sirtlardan tashkil topgan bo‘lsa, chizmani o‘qishni osonlashtirish maqsadida qirqimlar tatbiq qilinadi. Qirqimlar detalning ichki va tashqi qiyofasiga
qarab qo‘llaniladi. 5.2-chizma, a, b da detalning uchta ko‘rinishi va yaqqol tasviri berilgan. Detalning ichki tuzilishini ko‘rsatish uchun bitta V ga parallel frontal A tekislikni qo‘llasa bo‘ladi. shunda detalning to‘g‘ri burchakli o‘yilgan joyi ochiladi.

5.1-chizma

5.2-chizma



5.3-chizma
5.3-chizma, b dagi yaqqol tasvirda kesuvchi tekislik orqali qirqimni aniqroq
ko‘rsatish uchun detalning oldingi yarmi siljitilgan. ko‘rinib turgan frontal
qirqim detalning bosh ko‘rinishida tasvirlangan.


QIRQIM TURLARI
Ko‘rinishlarda qirqim hosil qilish uchun kesuvchi tekislik orqali kesilgan
joylar fikran avval bosh, so‘ngra boshqa ko‘rinishlarda aniqlanadi. Qirqimga
tushgan yuzalar kesim kabi bir yoqlama shtrixlanadi. 5.4-chizmada kesuvchi B tekislik H ga parallel qilib o‘tkazilgan. Detalning ustdan ko‘rinishida silindrik teshik qirqimda ochiq ko‘rinadi (5.4-chizma, b). Detalning qirqimini yaqqol tasvirda aniq ko‘rsatish maqsadida uning qirqilgan ustki qismi yuqoriga ko‘tarilgan.