7
|
8
|
Ish bayoni
|
Himoya qilish
|
Reja bo’yicha
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Haqiqatda
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Topshiriq berilgan vaqti_______________________________________________
Rahbar Atakulov L.N.
Topshiriq bajarish uchun qabul qilindi _____ ____________________________
(sana) imzo
MUNDARIJA
I
|
KIRISH………………………………………………………………………….
|
|
II
|
KARYER KONVEYER TRANSPORTINI HISOBLASH
|
|
|
Konveyerlarni tekshirish hisoblari……………………………………………..
|
|
|
Qiyalikdagi yuk kutarish konveyeri…………………………………………….
|
|
III
|
KARYER AVTOMOBIL TRANSPORTINI HISOBLASH ………………….
|
|
|
Hisoblash uchun kerakli ma’lumotlar..................................................................
|
|
|
Ekskavator turini tanlash va uning unumdorligini hamda kerakli sonini aniqlash………………………………………………………………………..
|
|
|
Avtosamosvallar turini va yuk ko’tarish tanlash va asoslash……………….
|
|
|
Avtotransportning tortishini hisoblash ………………………………………..
|
|
|
Avtotransportning ekspluatatsion hisobi .............................................................
|
|
IV
|
TEMIR YO’L TRANSPORTINI HISOBLASH
|
|
|
Lokomotiv turini tanlash va sostavdagi vagonlar sonini aniqlash ……………….
|
|
|
Qabul qilingan sostav og’irligini tormozlash sharti bo’yicha tekshirish ……..
|
|
|
Sostav og’irligini dvigatellari qizishi bo’yicha tekshirish……………………
|
|
|
Elektrovoz va dumpkarlarning inventar parkini aniqlash …………………………….
|
|
|
Elektrovozlar elektr energiyasi sarfini aniqlash ……………………………………………
|
|
V
|
Texnik – iqtisodiy ko’rsatkichlar………………………………………………
|
|
VI
|
Xulosa………………………………………………………………………….
|
|
VII
|
Adabiyotlar……………………………………………………………………..
|
|
KARYER AVTOMOBIL TRANSPORTINI HISOBLASH
Avtosamosvallarning ratsional yuk ko’tarishi ekskavator turi va markasiga, yuk tashish masofasiga, karyerning unumdorligiga, avtomobil yo’llarining o’tkazish qobiliyatiga va yuk qabul qilish qurilmalariga bog’liq bo’ladi. Avtosamosvallarni tanlashda uning kuzovining hajmi (Vkuz, m3) bilan ekskavator kovshining hajmi (Vk, m3) o’zaro bog’liqligi asosiy omil bo’lib hisoblanadi. Avtosamosval turini tanlashda tashish masofasi va Vkuz: Vk nisbatiga asosan quyidagi berilganlardan foydalaniladi:
- tashish masofasi L = 1 - 1,5 km bo’lganda kuzovning kovshga nisbati Vkuz: Vk = 4 – 6 bo’lishi kerak;
- tashish masofasi L = 1,5 - 5 km bo’lganda kuzovning kovshga nisbati Vkuz: Vk = 6 - 10 bo’lishi kerak;
- tashish masofasi L = 1,5 - 7 km bo’lganda kuzovning kovshga nisbati Vkuz: Vk = 8 – 12 bo’lishi kerak;
lich =1650 m
BelAZ-549Б belaz turini tanlaymiz Vk=8 m3; Vkuz=49 m3
Vkuz: Vk=49: 8=6,125
Ko’rsatilgan nisbatlardan, 1.1-jadvaldan tashish masofasiga qarab avtosamosval yoki yarim prisep tanlanadi: agarda tashilayotgan yukning zichligi > 1,5 t/m3 dan oshiq bo’lsa avtosamosval, agarda < 1,5 t/m3 kam bo’lsa tyagach yoki yarim prisep qabul qilinadi, hamda uning texnik tavifi ko’chirib yoziladi.
Karyer avtosamosvallari texnik tavsiflari
Ko’rsatgichlari
|
KrAZ-256B
|
MoAZ-522A
|
BelAZ-548
|
BelAZ-75215
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
G’ildirak formulasi
|
6 x 4
|
4 x 4
|
4 x 2
|
4 x 2
|
Yuk ko’tarish qobiliyati, t
|
12
|
18-20
|
40
|
180
|
Massasi (yuksiz), t
|
11.4
|
17
|
28
|
163
|
Bazasi, mm
|
4780
|
3350
|
4200
|
4200
|
Asosiy o’lchamlari, mm:
- uzunligi
- eni
- balandligi
|
8100
2640
2792
|
6965
3150
3360
|
8370
3780
3700
|
14580
7780
6460
|
Burilish radiusi (oldingi tashqi g’ildiraklari bo’yicha),m
|
12.3
|
10.5
|
10
|
16.0
|
Eng katta tezligi, m/s
|
65
|
50
|
55
|
40
|
Dvigateli quvvati, ot kuchi
|
240
|
360
|
500
|
1691
|
Kuzovi xajmi, m3
|
6
|
10
|
21
|
70
|
Platformasining maksimal ko’tarilish qiyaligi, grad
|
60
|
64
|
55
|
50
|
100 km yo’lga yoqilg’i sarfi, l
|
38
|
-
|
-
|
-
|
Transmissiya turi
|
Mexanik
|
Gidro-mexanik
|
-
|
Elektro-mexanik
|
Avtotransportning tortishini hisoblash
Avtotransportning tortishini hisoblash asosiga harakatlanuvchi sostavga ta’sir qilayotgan barcha kuchlarni aniqlash qo’yilgan: tortish kuchi F, asosiy va qo’shimcha qarshilik kuchlari W, tormoz kuchi V.
Tortish kuchi. Amaliy maqsadlarda avtomobilni tortishini hisoblashda urinma tortish kuchidan foydalaniladi.
, кгс
bu yerda N dvigatel quvvati, ot kuchi; - dvigatel validan harakatlanuvchi g’ildiraklarga uzatining f.i.k. bo’lib, mexanik uzatmada при механической передаче = 0,85 -0,98; elektromexanik transmissiyada esa = 0.8-0,9;
- yetaklovchi g’ildiraklardagi f.i.k. 0.7-0.9 ni tashkil etadi;
V- avtosamosvalning harakat tezligi, km/soat.
, кгс
bu yerda Pcц - – avtosamosval harakatlanish g’ildiraklariga to’g’ri keluvchi ilashish og’irligi bo’lib
- - yo’l qoplamasi turi va holatiga bog’liq bo’lgan ilashish koeffitsienti (3.5-jadval).
Ekskavator
|
Tashish masofasi, km
|
1
|
2
|
3
|
4
|
EKG-2
|
MoAZ-522A, KrAZ-256B
|
MoAZ-522A
|
BelAZ-540
|
BelAZ-540,
BelAZ-548
|
EKG-3.2
|
BelAZ-522A, BelAZ-540
|
BelAZ-540, BelAZ-548
|
BelAZ-540, BelAZ-540V BelAZ-5271 yarimprisepi bilan
|
BelAZ-548,
BelAZ-540V BelAZ-5271 yarimprisepi bilan
|
EKG-4.6
(EKG-5)
|
BelAZ-540, BelAZ-548
|
BelAZ-548, BelAZ-540V BelAZ-5271 yarimpritsepi bilan
|
BelAZ-549, BelAZ-548V BelAZ-5272 yarimprisepi bilan
|
BelAZ-549,
BelAZ-548V BelAZ-5272 yarimprisepi bilan,
BelAZ-549V BelAZ-5275 yarimprisepi bilan
|
EKG-8
|
BelAZ-548, BelAZ-549
|
BelAZ-549 BelAZ-548V yarimpritsepi bilan,
BelAZ-549V BelAZ-5275 yarimpritsepi bilan
|
BelAZ-549V BelAZ-5275 yarimprisepi bilan
|
BelAZ-549V BelAZ-5275 yarimprisepi bilan
|
EKG-12.5
|
BelAZ-549V BelAZ-5275 yarimprisepli
|
-
|
-
|
-
|
Karyer avtosamosvallari texnik tavsiflari
3.2-jadval
Ko’rsatgichlari
|
KrAZ-256B
|
MoAZ-522A
|
BelAZ-548
|
BelAZ-549
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
G’ildirak formulasi
|
6 x 4
|
4 x 4
|
4 x 2
|
4 x 2
|
Yuk ko’tarish qobiliyati, t
|
12
|
18-20
|
40
|
75
|
Massasi (yuksiz), t
|
11.4
|
17
|
28
|
55
|
Bazasi, mm
|
4780
|
3350
|
4200
|
4200
|
Avtosamosval-tyagachlarning texnik tavsiflari
3.3-jadval
Ko’rsatgichlari
|
Tyagach
BelAZ-540V
|
Tyagach
BelAZ-548V
|
Tyagach
BelAZ-549V
|
BelAZ-5271 orqaga yuk tushi-ruvchi yarim prisepi
|
Tagidan yuk tushi-ruvchi yarim pritsep
|
BelAZ-5272 orqaga yuk tushi-ruvchi yarim prisepi
|
Tagidan yuk tushi-ruvchi yarim prisep
|
BelAZ-5275 orqaga yuk tushi-ruvchi yarim prisepi
|
Tagidan yuk tushi-ruvchi yarim prisep
|
G’ildirak formulasi
|
6 x 6
|
6 x 2
|
6 x 2
|
6 x 2
|
6 x 2
|
6 x 4
|
Yuk ko’tarish qobiliyati, t
|
45
|
42
|
65
|
61
|
120
|
120
|
Massasi (yuksiz), t
|
15
|
17
|
19.2
|
22
|
116
|
90
|
Tara koeffitsienti
|
0.71
|
0.79-0.83
|
0.6
|
0.67-0.69
|
0.97
|
0.5
|
Bazasi, mm: tyagachniki
|
3550
|
3550
|
4200
|
4200
|
4200
|
4200
|
yarim prisepniki
|
4700
|
8000
|
5800
|
9700
|
5400
|
10500
|
G’ildiraklar orasidagi masofa (koleya) ,mm:
-tyagachning oldingi
g’ildiraklari
- prisepniki
|
2800
2400
|
2800
2400
|
2800
2510
|
2800
2510
|
2490
2490
|
2490
2490
|
Kuzovining geometrik hajmi, m3
|
23.42
|
40
|
34
|
60
|
-
|
100
|
Asosiy o’lchamlari, mm:
|
|
|
|
|
|
|
- uzunligi
|
10850
|
14130
|
12540
|
16760
|
13950
|
18750
|
- eni
|
3480
|
3500
|
4000
|
4000
|
5230
|
5300
|
- balandligi
|
3750
|
3225
|
3950
|
3900
|
3800
|
4700
|
Dvigateli quvvati, ot kuchi
|
450
|
450
|
520
|
520
|
950
|
1200
|
Maksimal tezligi, km/soat
|
55
|
55
|
57
|
57
|
50
|
50
|
3.4-jadval
Avtosamosvallar
|
Avtosamosvalning ilashish og’irligi, t kuch
|
yuksiz
|
yukli
|
KrAZ-256
|
7.6
|
16.9
|
BelAZ-540
|
10.8
|
32. 4
|
BelAZ-5.48
|
14.8
|
45.4
|
BelAZ-549
|
29.3
|
88.0
|
Avtomashinalarning yo’l qoplamasi bilan
ilashish koeffitsienti qiymatlari
3.5-jadval
Yo’llar
|
Yo’l qoplamasi holati
|
quruq
|
xo’l
|
ifloslangan
|
Magistral qatnov yo’llari:
-yuzasi shibbalangan shebenkali yo’l
- bulijnaya mostovaya
-bruschataya mostovaya
- asfal’t yo’l
- asfal’t-betonli va beton yo’l
|
0,7
0,7
0,7
0,65
0,7
|
0,5
0,4
0,4
0,4
0,45
|
0,7
0,35
0,3
0,25
0,3
|
Zaboy va ag’darma yo’llari:
- zaboy shibbalangan yo’llari (proezdi)
-ag’darma shibbalangan yo’llari
|
0,6
0,4-0,5
|
0,4-0,5
0,2-0,3
|
|
Avtomashinalarning yo’l qoplamasi bilan harakatga qarshilik kuchlari. Avtomobilning harakatga qarshilik kuchlari yig’indisi
, кгс
,
bu yerda, Wo – to’g’ri gorizontal yo’l uchastkasidagi asosiy harakatga qarshilik kuchi;
- avtosamosvalning qo’shimcha harakatga qarshilik kuchlari yig’indisi;
Wi – qiyalikdan hosil bo’luvchi qarshilik kuchlari;
Wj – tezlanishdan hosil bo’luvchi qarshilik kuchlari;
Wk- egri yo’l uchastkadari (burilishlar)dan hosil bo’luvchi qarshilik kuchlari;
Wv – havodan hosil bo’luvchi qarshilik kuchlari.
a) to’g’ri gorizontal yo’l uchastkasidagi asosiy harakatga qarshilik kuchi quyidagicha aniqlanadi:
W0= =60*130=7800 , кгс
bu yerda - avtosamosval harakatining nisbiy harakatga qarshiligi, kgs/ts;
R – avtosamosvalning to’la og’irligi, ts.
b) qiyalikdan hosil bo’luvchi qarshilik kuchi
Wi=P.i=130*100=13000 ,кгс
bu yerda i – nisbiy qiyalik qarshiligi bo’lib, uning qiymati qiyalikning minglikdagi sonli o’lchamiga tengdir, kgs/ts.
v) avtomobil aylanuvchi qismlarining inertsiyasi tufayli sodir bo’luvchi qarshilik kuchi (transmissiya turiga bog’liq)
Wj=P.J=130*2.2=286 кгс (2.6)
bu yerda j – avtomobil tezlanishing (aylanuvchi massalarning inertsiya koeffitsientini hisobga olish bilan) og’irlik kuchlari tezlanishiga to’g’ri keluvchi nisbiy tezlanishi (sekinlanishi) dir.
bu yerda, a – avtosamosval tezlanishi (sekinlanishi), m/s ;
- transmissiya turiga bog’liq bo’lgan inertsiya koeffitsienti. Uning qiymati (mexanik uzatmali yukli rejimda harakatlanayotgan avtosamosvallar uchun = 0,05 - 0,01, yuksiz rejimda = 0,1 - 0,02; gidromexanik uzatmali yukli rejimda harakatlanayotgan avtosamosvallar uchun = 0,03 - 0,01, yuksiz rejimda = 0,85 - 0,07; elektromexanik uzatmali avtosamosvallar uchun = 0,1 - 0,15.
g) egri yo’l uchastkalari (burilishlar) dagi qarshilik kuchlari
, кгс
bu yerda R – yo’l egriligi radiusi, m.
d) havo muhitining qarshiligi
=6*31*(13,9)2 =35937,кгc.
bu yerda: - avtomashina silliqligini hisobga oluvchi koeffitsient (karyer avtosamosvallari uchun = 5,5 - 7); S – avtomashina oldi qismining kesim yuzasi (BelAZ-540 uchun S = 10.2 m2; BelAZ-548V uchun S = 11,6 m2, BelAZ-549 uchun S =17.22 m2); agar aniq ma’lumotlar bo’lmasa avtosamosval koleyasi va balandligi ko’paytmasi qiymati olinadi.
(3.3) formula bo’yicha hisoblanayotgan harakatga qarshilik kuchlari yig’indisi avtosamosval yetaklovchi g’ildiraklaridagi urinma tortish kuchi FK (formula 3.1) qiymati bilan solishtiriladi va u urinma tortish kuchi FK ga teng yoki undan kichik bo’lishi kerak. Agar urinma tortish kuchi Fk hisoblangan qarshilik kuch W laridan kichik bo’lsa (Fk
Turli yo’l qoplamalari uchun harakatga qarshilik koeffitsientining qiymatlari
3.6-jadval
Yo’llar
|
Qoplama turi
|
Harakatga qarshilik koeffetsienti, kg/t.
|
Asosiy qatnov yo’llar
|
Beton, asfaltbetonli, chortoshli
|
15-20
|
Graviy
|
25-30
|
Shebenka
|
30-45
|
Zaboy va ag’darma yo’llari
|
Zaboydagi shibbalangan
|
50-80
|
Agdarmadagi shibbalangan
|
90-150
|
Gruntli shibbalanmagan
|
250-300
|
Avtosamosval harakat tezligini aniqlash. Harakat tezligi avtosamosvallarning eng asosiy ekspluatatsion ko’rsatgichlaridan biri bo’lib hisoblanadi, chunki avtosamosval yoki yarimpritsepni ayrim uchastkalardagi harakat vaqtini va avtosamosvalni to’la aylanish (reys) vaqtini belgilaydi.
Avtosamosvalni harakat tezligini analitik yo’l bilan aniqlashni murakkabligi sababli Amaliy hisoblashda avtosamosvallarni dinamik tavsifidan foydalaniladi (3-.4-rasm).
Avtosamosvallarni dinamik tavsifi – bu avtosamosvalni dinamik faktorini uni harakat tezligiga bog’liqligi. Avtosamosvalni ortiqcha tortish kuchini harakatlanuvchi sostavni og’irligiga nisbati – dinamik faktor deb ataladi.
, %0
Xuddi shuningdek
,
unda ,%0.
Harakat tezligini dinamik faktor orqali aniqlashda avtosamosvalning o’rnatilgan tekis harakat sharoitida qabul qilinadi, ya’ni v = const va a = 0 bo’lganda, (3.11) formulasi quyidagi ko’rinishga keladi:
%0 V1=18 км/ч
%0 V2=115 км/ч
Yo’lning har bir uchastkasi uchun yo’lning qiyaligi va harakatga ta’sir etuvchi asosiy qarshilikni nisbiy koeffitsienti aniqlanadi, unda W miqdori 3.6-jadvaldan yo’lning turi va uni ustki qatlamiga qarab olinadi.
Avtomobil harakat tezligini dinamik tavsifdan aniqlanganda harakatni kichik uzatgichda (III va IV peredacha) olinadi, chunki avtomobil I va II uzatgichda uzoq harakat qilsa qizib ketadi va tezda ishdan chiqadi.
.
3-rasm. Avtosamosvallarning dinamik tavsiflari:
a) BelAZ-540; b) BelAZ-549; v) BelAZ-7519; g) BelAZ-7521; d) BelAZ-75131
БелАЗ -549
Tormoz yo’li. Tormoz kolodkalarining avtomobilni tormoz barabaniga siqilishi natijasida paydo bo’lgan tormoz kuchi ta’sirida harakatlanuvchi avtomobilni kinetik energiyasi qarshilik kuchlar ishi bilan yeyishib ketadi:
yoki
, м
bu yerda Lд.т - – haqiqiy tormoz yo’li, m; V – avtomobilning tormoz kuchi, kgs.
V < 1000P (P – avtomobilni tormoz og’irligi, yoki tormozlanuvchi g’ildiraklarga tushadigan og’irlik, ts);
Vb, Vo- avtosamosval harakatidagi boshlang’ich va ohirgi tezliklar, km/soat.
Avtomobil to’la tormozlanganidan keyin Vo = 0, tormoz yo’lini aniq hisoblash uchun (3.13) formulasidagi Vb va Vo larni 5 - 10 km/soat oralig’ida olish tavsiya etiladi. (masalan, Vb =30 km/soat da Vo = 0 deb olish mumkin emas, unda Vb = 30 km/soat bo’lganda Vo = 20 km/soat; Vb = 20 km/soat bo’lsa Vo = 10 km/soat; Vb = 10km/soat bo’lsa Vo = 0 olinishi kerak. Agar tezliklar oralig’ini 10 km/soat emas, 5 km/soat deb olinsa, tormoz yo’lini hisoblash yanada aniqroq bo’ladi).
To’la tormoz yo’li haydovchining reaksiyasini hisobga olish bilan aniqlanadi:
или
bu yerda - haydovchi reaktsiyasi vaqti ( = 0.4 – 0.7с)
Do'stlaringiz bilan baham: |