Kelishildi

Tahliliy qismni baholash mezoni:(organayzer):

Maksimal ball 15	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va undan kam

14.3. Amaliy qism

Fizioterapevtik muolajalarni o‘tkazish metodikasi.

Maqsad : bemorlarni davolash maqsadida qo‘llaniladigan ozokerit applikatsiya muolajasini to‘g‘ri o‘tkazish.

Bajariladigan bosqichlar :

№	Bajariladigan ish nomi	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajarildi
1	5 sm chuqurlikdagi kyuvet olinadi	0	10
2	2-4 sm qalinlikda ozokerit eritmasi tibbiy kleyonka yozilgan kyuvetga quyiladi	0	10
3	Kyuvet sovib qolmasligi uchun quruq issiq-yog‘li shkaf ichiga qo‘yiladi (plastik konsistensiyaga kelguncha)	0	10
4	30-40 minutdan so‘ng kyuvet shkafdan olinadi	0	10
5	Tavsiya etilgan usul yordamida sohaga kleyonka bilan applikatsiya qilinadi	0	10
6	Soha kleyonka bilan o‘ralib, odeyal bilan yopiladi	0	10
7	Bemorni 30-60 minutgacha qoldirish	0	10
8	Ma'lum vaqtdan so‘ng ozokerit olib tashlanadi	0	10
9	Bemor 30-60 minut davomida dam oladi	0	10
10	Bemorga javob berish	0	10
	Jami :	0	100

Maqsad : bemorlarni davolash maqsadida qo‘llaniladigan mineral suvni (vanna) qabul qilish muolajasini to‘g‘ri o‘tkazish.

Bajariladigan bosqichlar :

№	Bajariladigan ish nomi	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajarildi
1	Balneologik muolaja o‘tkazish xonasiga kirish	0	10
2	Vanna oldiga borish	0	10
3	Vannaning tozaligini tekshirish (xloramin ishlovi)	0	10
4	Harorati 36-38 ^0Sli mineral suv bilan vannani to‘ldirish	0	10
5	Bemorni muolaja xonasiga taklif qilish	0	10
6	Bemorning yechinishi	0	10
7	Bemorni vannaga o‘tkazish	0	10
8	Bemorni 10 minutga qoldirish	0	10
9	10 minutdan so‘ng bemorni vannadan chiqarish	0	10
10	Bemorga javob berish	0	10
	Jami :	0	100

Maqsad : bemorlarni davolash maqsadida qo‘llaniladigan nam o‘rab qo‘yish muolajasini to‘g‘ri o‘tkazish.

Bajariladigan bosqichlar :

№	Bajariladigan ish nomi	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajarildi
1	Muolaja o‘tkazilish xonasiga kirish	0	5
2	Issiq odeyal va nam o‘tkazmaydigan material bilan tushalgan kushetkani tekshirish	0	10
3	Bemorni muolaja xonasiga taklif etish	0	5
4	Bemorni hamma kiyimini yechishini aytish	0	5
5	Sovuq suvda (harorati 25-30 ^0S) namlangan va siqilgan choyshabni nam o‘tkazmaydigan material ustidan solish	0	10
6	Bemorni orqasi bilan choyshabga yotqizish	0	5
7	Bemor tanasini (bosh qismidan tashqari) ketma-ket o‘rash (choyshab, nam o‘tkazmaydigan material, odeyal )	0	15
8	Bemor ma'lum maqsadga 40-60 minutgacha qoldirish	0	5
9	Ma'lum vaqt o‘tgach ketma-ket odeyal, nam o‘tkazmaydigan material va choyshabni olish	0	15
10	Bemor tanasini artish va yotgan holatda qoldirish	0	10
11	Muolaja bemorni terlatish maqsadida qo‘llanilsa muolajadan so‘ng dush qabul qilish (harorat indifferent) va kiyinish	0	10
12	Bemorga javob berish	0	5
	Jami :	0	100

Amaliy ko‘nikmalarni baholash mezoni:

100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va undan kam
40-34,4-a'lo	34-28,4-yaxshi	28-22-o’rta	21,6-14,8-qoniqarsiz	14,4 va undan kam-yomon

15. Bilim, ko‘nikma va bilishlarni nazorat shakllari

- Og‘zaki javob

- Bahsda aktiv ishtirok etish

- Yozma javob natijalari

- Masalalarini yechish

- Amaliy ko‘nikmalarni bajarish

Talabalar bilimi, ko‘nikma va mahoratini baholashda qo‘llaniladigan

nazorat mezonlari

№	Baho	a'lo	yaxshi	o‘rta	qoniqarsiz	yomon
	O‘zlashtirish % hisobida	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va undan kam
1	Nazariy qism	25-24 ball	23-22 ball	21-19 ball	18-17 ball	15 ball
2	Analitik qism klaster	15-14 ball	13- 12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6 ball
3	Test vaziyatli masalalar	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6 ball
4	Amaliy ko‘nikmalar	40-34.4 ball	34-28.4 ball	28-22 ball	21.6-14.8 ball	14.4 ball

16. Mashg‘ulotning xronologik xaritasi

Mashg‘ulot bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	Ta'lim beruvchi	Ta'lim oluvchi
1- bosqich Mashg‘ulotga kirish (25daq)	1.1.Mavzuning nomi, maqsad va kutilayotgan natijalarni yetkazadi. Mashg‘ulot rejasi bilan tanishtiradi. 1.2. Mavzu bo‘yicha asosiy tushunchalarni;mustaqil ishlash uchun adabiyotlarro‘yxatini aytadi.	Tinglaydilar, yozib oladilar. Aniqlashtiradilar, savollar beradilar
2-bosqich. Asosiy (170daq) Nazariy qism (90daq). Analitik qism (40daq). Amaliy qism (40daq).	2.1. Suv va issiqlik bilan davolash, sanator kurort davolash mavzusini muhokamasini boshqaradi, mavzuni izohlaydi, talabalarga ko‘rgazmali qurollarni ko‘rsatadi, savollar beradi, nazariy qism bo‘yicha xulosa qiladi. 2.2.Olingan nazariy bilimlarni mashg‘ulot jarayonida qo‘llaniladigan yangi pedagogik texnologiya usullari, testlar, vaziyatli masalalar bilan mustahkamlab, baholaydi. Talabalar mustaqil ishlash uchun vazifa beradi, olingan ma'lumotlarni asosiylariga e’tibor qaratadi va daftarga qayd qilishini talab qiladi. 2.3.Amaliy ko‘nikmalarni to‘g‘ri bajarishini tashkil etadi. Olingan natijalarini muxokamasini eshitadi.	Javob beradilar Yozadilar. Jadvallar bilan ishlaydilar Guruhlarda ishlaydilar, Olingan ma'lumotlarni daftarga qayd va taqdimot qiladilar
3- bosqich Yakuniy xulosa qism 30 min	3.1.Mavzu bo‘yicha yakun qiladi. 3.2. Guruhlar ishini (alohida ishtrokchilarni) baholaydilar, o‘zaro baholash natijalari bo‘yicha xulosa qiladi, o‘quv mashg‘ulotining maqsadga erishish darajasini tahlil qiladi. 3.3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va uning baholash mezonlarini yetkazadi Keyngi mashg‘ulotlariga tayyorlanish uchun vazifalar beradi.	O‘z-o‘zini, o‘zaro baholashni o‘tkazadilar. Savol beradilar Topshiriqni yozadilar.

10.Nazorat uchun savollar

1.Gidroterapiya va balneoterapiya nimasi bilan farqlanadi?

2.Dush, vannalarning shifobaxsh ta'sir mexanizmi qanday?

3.Gastritda mineral suvning qo‘llanilish usuli qanday? Qo‘llashda nimaga e'tiborni qaratish kerak?

4.Nam o‘rab qo‘yish qanday maqsadlarda qo‘llaniladi?

5.Kompress turlari va qo‘llanilishdan maqsad qanday?

6.Balchiqning fiziologik ta'siri haqida nimani bilasiz?

7.Balchiqning qo‘llanilish usullari?

8.Parafin-ozokeritning qo‘llanilish usullari.

9.Kurortlarning turlari.

10.Kurortga boruvchilarga qarshi ko‘rsatmalar.

11.O‘zbekiston kurortlari.

Asosiy

1.Yo’ldashev K.Yu., Kulikov Yu.A. «Fizioterapiya» (uchebnik dlya studentov) 1994 s. 298

2.S.N Babadjanov Spravochnik fizioterapevta “Abu Ali Ibn Sino”, T, 1999 s.279

Qo‘shimcha adabiyotlar

1.Bogolyubov V.A. «Obshaya fizioterapiya» M. 2001 s. 679

2.Ulashik V.S. « Fizioterapiya» M. 2003 s. 450

3.Bogolyubov V.A. « Metodika i texnika provedeniya fizioterapevticheskix protsedur» M. 2001 s.280

4.Pasinkov ye.I. «Obshaya fizioterapiya» (uchebnik dlya med. institutov) 1969 s.311

5.Speranskiy A.P. «Uchebnoe posobie po fizioterapii» (dlya med. institutov) 1975s. 328

6.«Spravochnik po fizioterapii» pod. Red. Obrosova A.N. 1989 s.167

7.«Fizioterapevticheskiy spravochnik» pod red. I.N. Sosina.1984 s. 197

8.Komarova L.A., Blagovidova L.A. «Rukovodstvo po fizicheskim metodam lecheniya». 1987 s. 233

9.Pasinkov ye.I. «Fizioterapiya» Darslik 1995. (na uzb. yazike) s.285

10.Pasыnkov ye.I. «Fizioterapiya» darsligi 1966. (na uzb. yazike.)s. 290

11.Leksionnie materiali i uchebno-metodicheskie razrabotki

12.Bassina V.G., Bergnitskiy Ya.M. «Klimatolechenie» Spravochnik. Semfiropol. Tavriya. 1990 s. 289

13.Biryukov A.A. «Massaj-sputnik zdorovya» kniga dlya uchashixsya 1992. 157

Internet saytlari:

http://www.doktor.ru

http://www.medinfo.org

http://www.restart-med.ru

http://www.mirmed.ru

http://micropolarization.narod.ru

http://www.aapmr.org

http://www.alhealth.com

http://www.docguide.com

http://www.healthweb.com

http://www.acsm.org

http://www.apta.org

http://www.jphysiol.org

http://www.Stomfac.ru

MASALALAR VA MASHQLAR TO‘PLAMI

Mavzu №1. Vaziyatli masala:

1.Bemor o‘ng tomonlama o‘tkir bronxopnevmoniya tashxisi bilan shifoxonaga 5 kun avval tushgan. Hozirgi kunda holati qoniqarli, tana harorati – 37,3^oS, EChT – 20 mm/soat, leykotsitoz – 9000. Bemorga qaysi fizioterapevtik muolajalarni tavsiya etish mumkin? Agar bemorga induktotermiya muolajasi tavsiya etilsa, u qanday o‘tkaziladi?

Javob : bemorga fizioterapevtik muolajalardan UVCh-terapiya, SVCh-terapiya, induktotermiya va past chastotali magnitoterapiya muolajalarini tavsiya etish mumkin. Induktotermiya o‘tkazish mumkin, u induktor disk yordamida, ko‘krak qafasi sohasiga qo‘yish bilan o‘tkaziladi.
2.Bemor qo‘zg‘alishsiz o‘ng yelkaning sinishi tashxisi bilan travmatolog tomonidan yuborildi. Jarohat sohasida immobilizatsiya – gipsli bog‘lam. Jarohatdan keyin 7 kun o‘tgan. Shikoyatlar yo‘q. Laborator analizlarida deyarli o‘zgarishlar yo‘q. Bemorga qaysi fizioterapevtik davolash muolajasini tavsiya etish mumkin? Qanday ko‘rsatkichlar qarshi ko‘rsatma bo‘lishi mumkin?

Javob : bemorga jarohat sohasida Ca moddasini jamlash maqsadida UVCh-terapiya va induktotermiya muolajalarini qo‘llash mumkin. Agar bemorning jarohat sohasida drenajsiz kechayotgan yiringli jarayon va tibbiy yordam ko‘rsatish maqsadida metall shtiftlar qo‘llanilgan bo‘lsa UVCh-terapiya va induktotermiya muolajalarini o‘tkazish mumkin emas.

Mavzu№2. Vaziyatli masala:

1. Bemor A. 44 yosh tashxisi: Bronxial astma. Bosqich-III. Remissiya davri. Shikoyati: yo‘tal, vaqti bilan bo‘g‘ilish xurujlariga , tez charchab qolishga.

Tana harorati 36,6 ^oS. Puls 90/min, ritmik. AQB 120/90 mm.sim. ust. Nur muolajasi bering.

J: Solyuks lampasi.

2. Bemor D. 58 yosh tashxisi: Osteoartroz: gonoartroz, sekin rivojlanuvchi kechishi, BFe-II, RB II.Fizioterapevtik muolaja bering.

J: Lazer terapiya tizza bo‘g‘imiga, yorug‘lik vannasi.

3.Bemor K. 28yosh tashxisi: O‘pkani o‘ng pastki bo‘lak pnevmoniyasi.UTTni to‘g‘ri buyuring.

J: O‘ng o‘pkani pastki bo‘lak soxasiga (yalig‘lanish o‘chog‘iga). Kontakt to‘g‘ridan-to‘g‘ri, labil usulda,o‘zgarmas rejimda. Intensivligi 0,1-0,6 Vt/sm, eksp. 5minut, har kuni 5-10 muolaja.

Mavzu№3. Vaziyatli masala:

1.Bemor bir necha yildan beri tizza bo‘g‘imlari artriti bilan kasallangan. U bo‘g‘imlardagi og‘riqlarga, harakatning chegaraganligiga, balg‘am ajralishi bilan bo‘ladigan yo‘talga shikoyat qiladi. Holati qoniqarli. Bemorga qanday fizioterapevtik muolaja tavsiya etasiz?

Javob : bemorning tizza bo‘g‘imlariga balchiqli applekatsiya, parafin-ozokeritni qatlam-qatlam, kyuvetli applekatsiya, salfetkali applekatsiya usullarida qo‘llash mumkin. Yo‘talni kamaytirish va balg‘amni haydash maqsadida unga aerozolterapiya (namli, yog‘li va bo‘g‘li ingalyatsiya) tavsiya etish mumkin.

2. Bemor 45 yoshda tashxisi: Gipertoniya kasalligi II. Yondosh: semizlik II. Ovqat almashinuvi. Shikoyati: bosh og‘rishi, yurganda hansirash, umumiy quvvatsizlik. Puls 82\min. AQB-160/100 mm.sim. ust. Qanday fizioterapevtik muolaja buyurasiz?

J: Suv muolajalari: sirkulyar dush, kontrast vanna.

VAZIYaTLI MASALA

1.Masala:38 yoshli bemor. Diagnozi: Ikki tomonlama bronxopnevmoniya tuzalish bosqichida.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

2. Masala:Bemor A., 29 yoshda. Diagnoz: Bexterev kasalligi, markaziy shakli, minimal aktivlik.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

3. Masala: 41 yoshli bemor. Diagnoz- Podagrik artrit, o‘tkir osti bosqichi.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

4. Masala:54 yoshli bemor. Diagnoz: bronxial astma avj olish bosqichida.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

5. Masala:56 yoshli bemor. Diagnoz: Gipertoniya kasalligiIIbosqichi, AG II.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

6. Masala:56yoshli bemor. Diagnoz: tizza bo‘g‘imlarining deformatsiyalovchi osteoartrozi.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

7. Masala:35 yoshli bemor. Diagnoz: O‘n ikki barmoq ichak yara kasalligi yallig‘lanishning kamayish bosqichida.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

8. Masalan:A.ismli 32 yoshli bemor. Diagnoz: Revmatoid artrit, bo‘g‘imli shakli, poliartrit, aktivlikI.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

9. Masala:35 yoshli bemor. Diagnoz: Surunkali pielonefrit yallig‘lanishning kamayish bosqichida.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

10. Masala:55 yoshli bemor, diagnoz:tirsak suyagining pastki qismining sinishidan keyingi holat, immobilizatsiya olinganining 5 kuni.

A) Shu kasallikda fizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmani ayting.

B) 3 fizioterapevtikomilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

11. Masala: Diagnoz – sekin bituvchi yara.

Zamburug‘simon elektrod bilan yara atrofida 10 sm² radiusda teri bo‘yicha harakat qildiriladi.Bog‘lamni almashtirish vaqtida bajariladi. Davolanish kursi 10 kun

A) Fiziomuolajani ayting.

B) Shu muolajada qaysi tok turi qo‘llaniladi. Ta'sir mexanizmini tushuntiring.

V) Shu fizik omil nima maqsadda tavsiya etilgan?

12. Masala: Diagnoz – surunkali sinusit.

2 smli havo bo‘shlig‘i bilan gaymorov bsho‘liqlari sohasiga kondensator plastinalar qo‘yilgan, quvvati 30 Vt, muolaja davomiyligi 10 minut, davolanish kursi 10 kun.

A) Fiziomuolajani ayting.

B) Shu muolajada qaysi tok turi qo‘llaniladi. Ta'sir mexanizmini tushuntiring.

V) Shu fizik omil nima maqsadda tavsiya etilgan?

G) Shu omil qo‘llanilishiga qarshi ko‘rsatmani ayting.

13. Masala: Diagnoz – Surunkali obstruktiv bronxit to‘liq bo‘lmagan remissiya davrida.Balg‘amning qiyin ko‘chishi bilan yo‘talning saqlanishiga, yengil jismoniy yuklamada nafas yetishmovchiligiga shikoyat.

A) Bu holatda fiziodavoning qo‘llanilish maqsadini ko‘rsating?

B) 3 ta fizioterapevtik omilni tavsiya qiling.

V) Bemorni yuborish mumkin bo‘lgan sanator kurortni ko‘rsating.

14. Masala: Diagnoz – Herpes zostero‘ng kurak usti sohasida. Ultrabinafsha nurlanish muolajasi buyurilgan. Birinchi kuni bemorda individual biodoza aniqlangan, keyingi kuni qorin terisida nurlangan sohada qizg‘ish rangli aniq tekis konturli5 “oynacha” aniqlangan.

A) UBN muolajasi qanday maqsadda buyurilgan?

B) Bemorning individual biodizani aniqlang.

V) Ushbu holatda nurlanishning qaysi usuli va qanday dozasi tavsiya etiladi? Muolajaning davomiyligini aniqlang.

15. Masala:Bemor 21 yoshda, talaba,tez tez bo‘ladigan bosh og‘rig‘iga,kayfiyatning o‘zgarishiga, yurak sohasida vaqti-vaqti bilan bo‘ladigan sanchiqli og‘riqqa,havo yetishmovchiligiga, umumiy holsizlanishga, tez charchashga shikoyat qiladi. AB 100/70 mm sim.ust.Tekshirishda: QUAda – Nv – 102 g/l, er.- 3,6*10¹²/l, leyk. –6,5*10⁹/l, EChT – 5 mm/soat, EKG: sinusli ritm, YuQS 84 urish/min, miokardda metabolik o‘zgarish. Diagnoz qo‘yildi: Vegetotomir distoniyasi kardial tipi bo‘yicha.

A) Fiziodavo qo‘llash uchun qarshi ko‘rsatma bormi?

B) Ushbu holatga fiziodavoni qo‘llash maqsadini ayting.

V) 3 fizioterapevtik omilni tavsiya qiling, tavsiyani asoslang.