Kazuslar: 2021-yil 1-fevral kuni Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi Surxondaryo viloyati boshqarmasi ekologik ekspertiza

Ular quyidagilar:

• 
  Global muammolar
  
• 
  Mintaqaviy va milliy muammolar
  
• 
  Atrof muhitni muhofaza qilishning institutsional muammolar
  

Bular mamlakatimizni barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga haqiqiy xavf solayotgan atrof muhitning asosiy muammolari bo’lin qolmoqda. Ushbu muammolar o’z ichida yana bir qancha turlarga bo’linib ketgan. Avvalo Global muammolarni yotirib o’tilgan bo’lib, ushbu konsepsiyada asosiy Global muammolar tariqasida quyidagilar yoritib o’tilgan:

• 
  Ozon qatlamining yemirilishi
  
• 
  Iqlim o‘zgarishi
  
• 
  Yerlarning cho‘llanishi va degradatsiyasi
  

Konsepsiyada ushbu muammolarning hozirgi holati va kutilayotgan prognozlar, ushbu muammolarni yechish yo’llari hamda xalqaro standartlarga javob beradigan texnologiyalar yordamida amalga oshirilishi kerak bo’gan ishlar ro’yhati shakllantirilgan.
Real olib qaraydigan bo’lsak, O’zbekistonning hozirgi kundagi ekologik jihatdan eng kata muammosi Orol dengizi bo’lib qolmoqda. Mazkur konsepsiyaning ko’p jabhalari Orol dengizining qurish jarayoni va uni qayta tiklashga, undan chiqadigan tuzlarning atrofga zararini kamaytirish maqsadini ham o’z ichiga olgan.
Ayni vaqtda O‘zbekistonda mavsumiy qurg‘oqchilik kuchayishi tendensiyaslari ko’plab kuzatilmoqda. Bu esa Orol dengizining qurish jarayoni mintaqadagi iqlim sharoitiga salbiy ta’sir ko‘rsatayotganidan dalolat beradi. Orol falokati yoz faslida qurg‘oqchilik va jazirama issiqni kuchaytirib hamda sovuq va qahraton qish faslini uzaytirib, iqlimning kontinentalligini chuqurlashtirdi. Bundan tashqari, Orol suv havzasining qoldiq suv balansi Amudaryo va Sirdaryo suvlarining oqib kelishi cheklanganligi, ayrim yillarda esa yo‘qligi oqibatida nomutanosib holatga kelib qolgan bo‘lib, natijada dengiz sathi pasayishi, uning yuza qismi maydoni qisqarishi va unda erigan elementlar konsentratsiyasi oshib borishi davom etmoqda. Orolning qurib qolgan tubidan kuchli shamollar zaharli moddalar bilan to‘yingan tuzlar va chang-to‘zonni havoga ko‘tarishi aholi sog‘ligiga jiddiy xavf solmoqda, surunkali qon kasalliklarini, nafas olish yo‘llari, buyrak, oshqozon-ichak trakti, yurak-tomir tizimi, shuningdek, o‘t pufakda tosh paydo bo‘lishi, onkologiya va boshqa kasalliklarni keltirib chiqarmoqda. Bu kabi kasalliklar va qiyinchiliklarni kelgusi 10 yil davomida tizimli ravishda yengish maqsadida mazkur konsepsiya ishlab chiqilgan desak mubolag’a bo’lmasa kerak.

Mantiqiy savol
2. Oʻzbekiston Respublikasida xoʻjalik faoliyatining atrof tabiiy muhitga zararli taʼsiri atrof tabiiy muhit sifatining aholining ekologiya jihatidan xavfsizligini, tabiiy resurslarni tiklash va muhofaza qilishni kafolatlovchi normativlari va standartlari bilan cheklab qoʻyiladi.