Ekologik ekspertiza — rejalashtirilayotgan yoki amalga oshirilayotgan xo‘jalik va boshqa xil faoliyatning ekologik talablarga muvofiqligini belgilash hamda ekologik ekspertiza obyektini ro‘yobga chiqarish mumkinligini aniqlash tushuniladi1.
“Ekologik ekspertiza to‘g‘risida”gi qonunning 3-moddasiga ko’ra, ekologik ekspertizalar quyidagi maqdaslarda o’tkaziladi.
mo‘ljallanayotgan xo‘jalik va boshqa xil faoliyatni amalga oshirish to‘g‘risida qaror qabul qilinishidan oldingi bosqichlarida bunday faoliyatning ekologik talablarga muvofiqligini aniqlash maqsadida;
rejalashtirilayotgan yoki amalga oshirilayotgan xo‘jalik va boshqa xil faoliyat atrof tabiiy muhit holatiga va fuqarolar sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lsa yoki shunday ta’sir ko‘rsatayotgan bo‘lsa, bunday faoliyatning ekologik xavflilik darajasini aniqlash maqsadida;
atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish bo‘yicha nazarda tutilayotgan tadbirlarning yetarliligi va asosliligini aniqlash maqsadida o’tkaziladi.
Demak, bizning kazusimizda ham “OBOD MEBEL” mebel ishlab chiqarish zavodida, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi tomonidan quyidagi sanab o’tilgan maqsadlarga javob beradimi yoki yo’q degan savolga oydinlik kiritish maqsadida ekologik ekspertiza o’tkazgan bo’lishi mumkin. “Ekologik ekspertiza to‘g‘risida” giqonunning 12-moddasiga ko’ra Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi bunday huquqqa ega hisoblanadi.
Qanday hollarda Yuridik yoki jismoniy shaxslar ekologik ekspertiza uchun haq to’laydilar.?
“Ekologik ekspertiza to‘g‘risida” gi qonunning 10-moddasiga ko’ra, Davlat ekologik ekspertizasini va ekologik auditni moliyalash buyurtmachining mablag‘lari hisobidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Jamoat ekologik ekspertizasini moliyalash nodavlat notijorat tashkilotlarining yoki fuqarolarning o‘z mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi2.
Davlat ekologik ekspertizasini o‘tkazish muddati o‘ttiz kundan oshmasligi lozim. Uni o‘tkazish muddati davlat ekologik ekspertizasi obyektining murakkabligiga qarab O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasining raisi tomonidan ko‘pi bilan ikki oyga uzaytirilishi mumkin.
Bundan tashqari, “Ekologik ekspertiza to‘g‘risida” gi qonunning 22-moddasiga muvofiq, Davlat ekologik ekspertizasi obyektining ekologik talablarga muvofiqligi xususida davlat ekologik ekspertizasining bergan xulosasi berilgan kundan e’tiboran uch yil mobaynida yuridik kuchga ega bo‘ladi. Bizga berilgan kazusda esa “OBOD MEBEL” mebel ishlab chiqarish zavodi 5 yil avval ekologik ekspertizadan o’tkazilganligi aytib o’tilgan. Demak ushbu zavod qayta ekologik ekspertiza qilish muddatini o’tkazib yuborgan bo’lib, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi tomonidan qayta ekologik ekspertiza o’tkazish to’g’risidagi talablari asoslidir.