Каттик жисм



Download 10,72 Mb.
bet28/99
Sana10.04.2022
Hajmi10,72 Mb.
#540983
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   99
Bog'liq
Qattiq jism fizikasi (A.Teshaboyev va b.)

ё = е кип + £„от = 012 ) к Т + (I /2 )кТ =кТ (4.1)
энергия тугри келади, тебранаетган атомнинг уртача тула энергияси
е а = 3кТ (4.2)
булади. Агар грамм-атом микдордаги кристалл олинса, унинг атомлари тебранишлари тула энергияси
E NA= N Aea =3NAkT = 3RT. (4.3)


бу ерда /У-Авогадро сони, Л-газ универсал доимийсм.
Таърифга кура, ^атти* жисмнинг исси^ик сигими деб температура бир градус еддар узгарганда унинг ички энсргия- сининг узгаришм ми^дорига айтилади. Бу сигимни О ч/ЕОТ тардда аникланади. С - сигим айрим термодинамик катталик- лар функцияси булиб, унинг куриниши ва киймати кандай шароитда ани^анишига богликдир.
Агар иссик^икнинг сигими жисм \ажми узгармас
саадангани \олда аншуганса, г,- =(- ^-) , босим
V ^ I =соих1
узгармас саеданса, Ср=(с1ЫТ)р=со№{ куринишида белгилана- ди. Одатда температура Узгарганида кристалл каттик жисмлар- нинг \ажми кам узгарганлиги туфайли уларнинг исси^ик сигимини С,, деса булади, (хона температурасида С>еигим С,,
- сигим дан 3-5% чамасида ортик холос).
Демак, граммолекуляр (моляр) исси^ик сигим


С у -С|,- - ~с,^Екг ~ ~ 3Я ~6 кал /мол.град (4.4)
булади: бир атомли кристалл каттик жисмнинг моляр ис- си^лик сигими 6 кал/мол.град булиши керак. Бу конунни Дьюлонг-Пти цонуни дейилади. Хона температурасида бир Катор моддалар иссиклик сигимини Улчашлар Дъюлонг-Пти Конуни яхши бажарилишини курсатади, айрим моддалар учун С нинг киймати Дъюлонг-Пти к°нунига мос келмайди.
4.1 - жадвал
Мадда С^кал/мол.грал Молла Сц, кал/мол.грал Алюминии 6.14 Кумуш 6 11
Темир 6,39 Ру.ч 6 10
Олтнн 6,36 Йод 6,6
Мне 5.90 Кремнии 4.64
КалаН 6.0.' вор 2.5!
Платина 6.29 Карбон(олмос) 1.35
Бу масалага кейинрок тухталамиз.
Юь;оридаги муло\аш1арни давом эттирсак, икки атомли кристаллар учун С„ бир атомли кристалларникидан 2 баробар, яъни С,,=12 кал/мол. град, чумки буларнинг бир граммоли
79


энергияси 2 баробар куп. уч атомли кристаллар учун Си=18 кал/мол.град бу.чиши керак. Бир катор кристаллар устида Улчашлар хона температурасида мое цийматларни беради.
4.2 -жадвал
Молда Сц,кал/мол.град Молля С„,кал/мол.грал СиО 11.3 СаС12 18,2
NaGI 12.1 BaClj 18.6
То паст температуралар олиш усуллари ишлаб чикилгунча на бу темиератураларда иссик^ик сигимини улчашлар йулга цуйилгунча хона температураси ва ундан юкорида бажарилган улчашлардан Дъюлонг-Пти комуни \амма ва^т уринли буладиган конундай туюларди.
Аммо, паст температуралар со\асида Дъюлонг-Пти
конунидан четланишлар жуда сезиларли булишлиги, аникроги, температура пасайган сари к^ттик жисмларнинг и ссим ик сигими камайиб бориши кузатилди. 4.3-жадвалда мис ва олмос иссик^лик сигимининг тажрибавий цийматлари келтирилган.

Download 10,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish