Katta yoshdagilarda tashkil etiladigan jismoniy tarbiya va sport Reja Jismoniy tarbiya fanning ahamiyati

Yassioyoqlik sabablari 2 guruhdan iborat:
1. Tug'ma sabablar.
2. Hayotda orttirilgan: bolalik davrida raxit bilan kasallanish tufayli suyaklar rivojlanishidagi buzilishlar, uzoq vaqt poshnasiz poyabzal (shippak, keda, krasovka kabilar) da yurish.
Oyoqlar shakli.
Oyoqlar shakli normal bo`lgan odam tik turganida sonlarining ichki yuzasi, tizza va boldir-tovon bo`g`imlari bir-biriga tegib turadi.
- odam tik turganida tizza bo`g`imlari bir-biriga tegib tursa-yu, boldir-tovon bo`g`imlari orasida bo`shliq bo`lsa- “X” simon oyoq shakli deyiladi.
- odam tik turganida boldir-tovon bo`g`imlarining ichki yuzasi bir-biriga tegib tursa-yu, tizza bo`g`imlari orasida bo`shliq bo`lsa – “O” simon oyoq shakli deyiladi.
Oyoqlar shaklini bunday buzilishlari oyoq suyaklarining, ayniqsa, boldir suyaklarining egrilanishi natijasida yuzaga keladi.
Oyoqlar shaklining buzilish darajasini aniqlash va baholash uchun oyoqlar orasidagi bo`shliqlar santimetr lenta yoki lineyka yordamida o`lchanadi:
- “X” simon oyoq shaklli odam tirk turgan vaziyatida ikkala oyoqlarning ichki oshiqlari orasidagi bo`shliq kengligi o`lchanadi;
- “O” simon oyoq shaklli odam tirk turgan vaziyatida tizza bo`g`imlari orasidagi bo`shliq kengligi, ya`ni o`ng va chap son suyaklarining pastki bo`rtgan qismlari o`rtasidagi bo`shliq o`lchanadi.
Jismoniy rivojlanishning somatometrik tekshiruv usullari va ko`rsatgichlari.
Bo`y uzunligi rostomer (antropometr) asbobi yordamida aniqlanadi.
Tekshiriluvchi poyabzalsiz, orqasi bilan antropometrga tiralib tik turadi. Uning kuraklari oralig`i, dumbasi, tovonlari antropometrga tegib turishi kerak.
Antropometrni o`tirg`ichi bo`lib, tekshiriluvchining o`tirgan vaziyatdagi bo`y uzunligi aniqlanadi.
Qizlarda bo`y o`sishi 18 yoshda, yigitlarda 20 yoshda deyarli to`xtaydi. Ayrim hollarda qizlar bo`yini o`sishi 21-23 yoshgacha, yigitlar bo`yini o`sishi 23-25 yoshgacha, juda sekin davom etishi mumkin.Normada erkaklar o`rtacha bo`y uzunligi, o`sish to`xtagandan (20 yoshdan) keyin 170 sm deb qabul qilingan. Turli yoshdagi bolalar va o`smirlarning bo`y uzunligi, shunga taalluqli mavzuda bayon qilingan.