2. Sirtdagi nuqta va to’g’ri chiziq

5-Mavzu.Sirtlarning hosil bo’lishi va ularning Monj chizmasida
berilishi. Sirtga tegishli nuqta va to’g’ri chiziq.
Reja :
1. Sirtlar. Sirtlarning tasnifi.

2. Sirtdagi nuqta va to’g’ri chiziq

3. Ko’pyoqlikning tekislik bilan kesishuvi.
4. Aylanish sirtining tekislik va to’g’ri chiziq bilan kesishishi.

Ikkita jismning bir-biriga tegib turgan sohasi shu jismning sirti deyiladi. Bu soha, harakatlanadigan sohadir. Sirtning harakatlanishi bir-biriga tegib turgan jismning holatiga bog’liq. Jism hamma vaqt hajmga ega, shuning uchun uning sirti berk soha bo’ladi.

Birorta chiziq ma’lum bir qonunga muvofiq, fazoda harakat qilsa sirtlar hosil bo’ladi. Bunda harakat qiluvchi chiziq, yasovchi deyiladi va u o’zgarmas bo’lishi yoki cheksiz o’zgarib borishi mumkin. Yasovchi chiziqning harakatini belgilovchi chiziqlar yo’naltiruvchi chiziqlar deyiladi.
Chizma geometriyada sirtni chiziqning yoki boshqa bir sirtning harakati natijasida qoldirgan izi deb qarash qulayroq. Bu prinsipga muvofiq, sirt o’zgaruvchan yoki o’zgarmas ko’rinishdagi biror chiziqning boshqa chiziqlar yoki sirtlar bo’yicha harakat qilishi natijasida hosil bo’ladi.
Hamma sirtlar yasovchilarining turlariga qarab, ikki sinfga bo’linadi:
1. chiziqli sirtlar - yasovchilari to’g’ri chiziq bo’lgan sirtlar;
2. chiziqsiz sirtlar – to’g’ri chiziqning harakatidan hosil bo’lishi mumkin bo’l magan sirtlar.
Ko’pyoqliklar