Kasimova Gulyar Axmatovna Sholdarov Dilshod Azimiddin o’g’li

11.5.Pensiya ta’minoti moliyaviy manbalari tushumini to’liq ta’minlash 
 
O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga muvofiq, har bir shaxs 
belgilangan soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarni to’lashi shart. «Soliq 
to’g’risidagi qonun hujjatlari har bir soliq to’lovchi qaysi soliqlar va boshqa 
221
Disney R. Public pension reform in Europe: policies, prospects and evaluation // The World Economy. 2003. Vol 
26. № 10. P. 1425–1445. Solovev A.K. Pensionnie sistemi v kontekste straxovix printsipov. //Jurnal NEA, №3(15), 
2012. Roik V.D. Evolyutsiya pensionnix sistem: mirovie tendentsii i opit Rossii //Chelovek
i Trud. 2008. № 8. http://www.chelt.ru/2008/8-08/roik808.html.
222
Stalebrink J. Public pension funds and assumed rates of return: an empirical examination of public sector defined 
benefit pension plans // American review of public administration. 2014. № 1(44). P. 92–111.; Rozanov A. Public 
pension fund management: best practice and international experience // Asian Economic Policy Review. 2015. № 
10. P. 275–295.; Klapper L., Panos G. Financial literacy and retirement planning: the Russian case // Journal of 
pension economics and finance. 2011. № 4. P. 599–618. 

---

451 
majburiy to’lovlarni, qachon, qancha miqdorda hamda qay tartibda to’lashi 
kerakligini aniq biladigan tarzda ifodalangan bo’lishi kerak»
223
.
Pensiya jamg’armasiga sug’urta badali to’lovchilari quyidagilardir hisoblanadi: 
–
yollangan holda ishlovchi shaxslar; 
–
chet elda yollangan holda ishlovchi shaxslar; 
–
soliq agenti hisoblanmagan ish beruvchidan daromad oluvchi xodimlar; 
–
yakka tartibdagi tadbirkor; 
–
qoramol etishtiruvchilar; 
–
dehqon xo’jaligi a’zosi; 
–
oilaviy tadbirkorlik sub’ekti oilasi a’zosi.

Yollangan holda ishlovchi shaxslar — ish beruvchi bilan mehnatga oid 

munosabatlarda bo’lgan va tuzilgan mehnat shartnomasiga (kontraktiga) muvofiq 
ishlarni bajarayotgan jismoniy shaxslarga hisoblanadigan va to’lanadigan barcha 
to’lovlar mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlar deb e’tirof etiladi. Soliq solish 
ob’ektiga mehnatga haq to’lashning qabul qilingan shakllari va tizimlariga 
muvofiq ishbay narxlar, tarif stavkalari va mansab maoshlaridan kelib chiqqan 
holda haqiqatda bajarilgan ish uchun hisoblangan ish haqi, ilmiy daraja va faxriy 
unvon uchun qo’shimcha to’lovlar, rag’batlantirish xususiyatiga ega to’lovlar 
kompensatsiya to’lovlari, ishlanmagan vaqt uchun haq to’lash va predmeti ishlarni 
bajarish va xizmatlar ko’rsatish bo’lgan fuqarolik-huquqiy tusda tuzilgan 
shartnomalarga muvofiq jismoniy shaxslarga to’lovlarni kiritish mumkin.
O’zbekiston 
Respublikasining 
diplomatik 
vakolatxonalari 
va 
konsullik 
muassasalari xodimlari, shuningdek O’zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar 
vazirligi tomonidan xalqaro hukumatlararo tashkilotlarga kvota qilingan 
lavozimlarga xizmat safariga yuborilgan shaxslar uchun yagona ijtimoiy to’lovning 
va 
sug’urta badallarining soliq solish ob’ekti ularning O’zbekiston 
Respublikasidan tashqariga ishlash uchun yuborilguniga qadar oxirgi ish joyi 
bo’yicha olingan, O’zbekiston Respublikasida byudjet muassasalari xodimlari 
223
O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. 7-modda. Soliq solishning aniqligi printsipi. 

---

452 
uchun ish haqi oshirilishi hisobga olingan holda qayta hisoblanadigan mehnatga 
haq to’lash tarzidagi daromadlardan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
Sug’urta badallari har oyda soliq solinadigan bazadan hamda belgilangan 
stavkalardan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi. Sug’urta badallari 
xodimlarning ish haqidan ushlab qolinadi va soliq agentlari tomonidan o’tkaziladi. 
Sug’urta badallarini hisoblash va ushlab qolish majburiyati, shuningdek ularning 
to’g’ri hisoblab chiqarilishi uchun javobgarlik ish beruvchi zimmasiga yuklatiladi. 
Mehnat to’g’risidagi qonun hujjatlari xodimlar, ish beruvchilar, davlat 
manfaatlarini e’tiborga olgan holda, mehnat bozorining samarali amal qilishini, 
haqqoniy va xavfsiz mehnat shart-sharoitlarini, xodimlarning mehnat huquqlari va 
sog’lig’i himoya qilinishini ta’minlaydi, mehnat unumdorligining o’sishiga, ish 
sifati yaxshilanishiga, shu asosda barcha aholining moddiy va madaniy turmush 
darajasi yuksalishiga ko’maklashadi. -jadvalda O’zbekiston Respublikasi Moliya 
vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamg’armasi daromadlarining 
tarkibiy tuzilishi berilgan.