Kasbiy pedagogika

Texnologik xaritaga ilova 
o„z ichiga quyidagilarni oladi
:


talabalar bilimini faollashtirish maqsadida qo‗llaniladigan savollar ro‗yxati; 

guruhlarda ishlash uchun yo‗riqnoma, o‗quv faoliyati natijasida talabalar 
tayanishi mumkin bo‗lgan qoidalar (aqliy hujum qoidasi, guruhlarda ishlash qoidasi, 
munozara ishtirokchilariga eslatma); 

o‗qituvchi tomonidan o‗quv jarayonida foydalaniladigan slaydlar, jadvallar, 
va boshqa vizual materiallar; 

munozara o‗tkazish uchun qo‗shimcha savollar; 

guruhlarda va yakka holdagi faoliyatni baholash mezonlari va 
ko‗rsatkichlari. 
4.Ta'lim texnologiyasi nazariyasining umumiy asoslari. 
Ta'limni texnologiyalashtirish g‗oyasi yangilik emas. Bundan 400 yil avval chex 
pedagogi Yan Amos Komenskiy ta'limni texnologiyalashtirish g‗oyasini ilgari surgan. 
U ta'limni ―texnikaviy‖ qilishga undagan, ya'ni hamma narsa, nimaga o‗qitilsa, 
muvaffaqiyatga ega bo‗lsin. Natijaga olib keluvchi, o‗quv jarayonini, u ―didaktik 
mashina‖ deb atagan. 
Bunday didaktik mashina uchun: aniq qo‗yilgan maqsadlar; bu maqsadlarga erishish 
uchun, aniq moslashtirilgan vositalar; bu vositalar bilan qanday foydalanish uchun, aniq
qoidalarni topish muhimligini yozgan. 
Hozirgi vaqtda pedagogik texnologiya «o‗qitishning texnik vositalari yoki 
kompyuterlardan foydalanish sohasidagi tadqiqotlardek qaralmaydi, balki bu ta'lim 
samaradorligini oshiruvchi omillarni tahlil qilish, ishlab chiqish hamda usul va 
materiallarni qo‗llash, shuningdek qo‗llanilayotgan usullarni baholash yo‗li orqali ta'lim 
jarayonining asoslari va uni maqbullashtirish yo‗llarini ishlab chiqishni aniqlash 
maqsadidagi tadqiqotdir»
.
Barcha ta'lim va tarbiya ishlarini pedagogik texnologiya yo‗liga o‗tkazish, maktab 
amaliyoti pedagogik jarayonini ixtiyoriy qurish va uni amalga oshirishdan keskin 
burilishi quyidagilarni anglatadi: 

uning har bir qism va bosqichlarining izchil asoslanganligi (ta'lim jarayonini 
tartiblashtirish - batafsil aniqlangan va asoslangan, ishlarni ma'lum tartibidan tashkil 

---

123 
topgan qismlar - muloqot, axborot va boshqaruvning yo‗l va vositalarini bo‗lish orqali 
mumkin qadar rasmiyatchilik nuqtai nazaridan rasmiylashtirilgan); 

yakuniy natijani haqqoniy tashxis qila olishga yo‗naltirilganligini; 

ta'lim jarayoniga mavjud sharoit va belgilangan vaqt ichida qo‗yilgan ta'limiy 
maqsad hamda ijobiy natijaga erishishni ta'minlaydigan ishlab chiqarish-texnologik 
jarayonining mukammal, aniq yo‗lga qo‗yilgan, izchil, muvofiqlashgan xususiyatini 
berish; 

uning samaradorligi va inson imkoniyatlari (kuch, vaqt)ni maqbullashtirish 
maqsadi bilan butun ta'lim jarayonini boshqaruvchanligi.
Pedagogik ilm va amaliyotda «pedagogik texnologiya», «ta'limiy texnologiya» 
va «ta'lim berish texnologiyasi» kabi atamalarni keng qo‗llanilishi kuzatilmoqda. Shu 
bilan birga ularni tushunishda alohida bo‗lgan o‗qish turlari mavjud. Avvalambor, aniq 
ifodani berish, ularni nima birlashtirishi, ularni nima ajratib turishini tushunish uchun, 
«texnologiya» va uning kelib chiquvchilari: «texnologik jarayon», «texnologik 
harakat», «texnologik xarita», «texnologik tartib» tushunchalarini aniqlash lozim.
