|
1.
Жисмоний ривожланганлик даражаси
Мустакил тарзда жисмоний машкларни бажара олиш;
Буйруккка (старт, стоп) асосланиб югура олиш;
Нарвўн ѐрдамида тепаликка чика олиш ва пастга туша олиш;
Нарвон устида ўтириб олдинга силжий олиш;
5 секунд давомида арконда осилиб туриш;
Арғимчок уча олиш;
Чекланган саф ва чизик бйлаб юра олиш;
Кия кўйилган таҳта устидан юриб ўта олиш;
Бир оѐкда калдиргоч бўлиб тура олиш;
Оѐк учлари билан буюмларни кисиб кўтариш, пастга суриш ва бир
жойдан иккинчи жойга кўчира олиш;
Жойидан туриб 15-20 марта сакрай олиш, 70-8- см ўзунликка сакрай
олиш, 30 см баландликдаги тўсикдан сакраб ўтиш;
Тўҳтамасдан 2-3 минут давомида югура олиш; 100 метр масофани
тўҳтамасдан югуриб ўтиш;
10 метр масофани эмаклаб ўтиш;
Сафда тўғри туриш ва сафни ўзунасига юриш;
Сафланиш ва кайта сафланишни билиш;
Мусика оҳангига мос ҳолда ҳаракат кила билиш;
Коптокни ирғитиш ва илиб олиш;
Илон изи шаклида юриш;
Тўп-тўп бўлиб айлана бўйлаб юра олиш;
Ҳалк ўйинлари «Ким чаккон», «Ок теракми-кўк терак?», «Куѐним
куѐним не бўлди?», «Читти гул»...
Болаларни мактабга тайѐрлашда кун тартибининг ўрни
Кун тартибидаги аксарият холларда генетик ва чиниктирувчи
муолажаларни бажариш оркали боланинг билим доираси кенгаяди. Аклий
фаоллиги ортади. У жасурлик, халлолик, батартиблик, каътийлик, мустакиллик
ва шунга ўхшаш ижобий хулк нормалари ва коидаларини хам эгаллаб
шаклланади. Жисмоний тарбия аксарият холларда бутун гурух билан
бажарилади. Жисмоний тарбия машғулотларида ҳаракатли ўйинларда
болаларда жамоатчилик уюшкоклик, интизомлилик каби хислатлар
шаклланади.
Ўкиш учун болалар анчагина жисмоний ва аклий куч сарфлашлари керак.
Шунинг учун ота-она бола мактабга боргунига кадар унинг тўғри жисмоний
ривожланиши ва соғлом бўлиб ўсиши ғамҳўрлик килиши жуда муҳимдир.
Одатда, соғлом бола касалманд ва заиф болага нисбатан мактаб тартибига
ва бутун дарс давомида ўзида жуш уриб турган ғайратларини тийиб жим
65
ўтиришга тезрок кўникади. Ҳар бир бола аник кун тартибига онгли равишда
риоя килишига боғлик . Болани мактаб режимига тайѐрлашда, унинг соғлигини
мустаҳкамлашда эрталаб маълум вактда ўриндан туриш, овкатланиш ва уйкуга
ѐтишга аник риоя килиниши керак.
Ҳар бир оила меҳнат фаолиятининг ҳарактери, маиший шароити,
болаларнинг сони ва шу кабиларга ўз яшаш тартибини ўрнатади. Бирок бир
нарсани, яъни мактабгача ѐшдаги боланинг нонуштаси ва тушлиги ўртасидаги
оралик 4 соатдан ошмаслигини, тушлик ва кечки овкат ўртасидаги оралик – бир
оз каттарок (6-7 соат), бунинг орасида енгил овкатланиш кечки чой бўлиши
муҳимдир.
Боланинг бир суткадаги уйқуси таҳминан 11 соатни ташкил килиши керак.
Бола тушликдан сунг 1-1,5 соат дам олиши, кечкурун у доимо бир вактда, яъни
9 дан кечикмай уҳлаши муҳимдир.
Болаларни тўғри дам олишлари учун куйидаги коидаларга риоя қилиш
зарурдир:
бола уҳлайдиган ҳонани яҳшилаб шамоллатинг;
болани уҳлашга ѐтишдан олдин тишини тозалашга, юз-кўли, буйни,
оѐғини ювишга одатлантиринг;
болага ўринда нонушта килишга асло йул куймаслик.
Боланинг нормал ривожланиши учун у тоза ҳавода кўп ҳаракат килиши
керак. Тенгдошлари билан чопсин, сакрасин, нарсаларга тирмашиб чиксин.
Бола очик ҳавода киш ойларида 4 соатдан кам бўлмасин, ѐзда эса деярли бутун
кунини очик ҳавода ўтказиши керак.
Болага уззу-кун тиним билмай лакиллаб юришга йул куйиб булмайди,
бундай ортикча ўйинкарокликдан бола мактабнинг талабчан интизомига
кўникиши кийин бўлади. Ҳаракатли ўйинларнинг тинч машғулотлар билан
алмашиниб туришини кўзатиб бориш зарур.
Боланинг кундалик тартибга амал килиши учун асосан, катъий назорат
лозим. Бола кундалик тартибни бажариш мажбурийлигига ва ҳеч кандай гап,
илтимослар, маълум вактда овкатланмаслик ҳамда ўйнамасликка сабаб бўла
олмаслигига кўникиши керак. Шу билан бирга режимнинг зарурлиги ва унинг
фойдасини доимо тушунтириб бориш лозим.
Кун тартибининг аҳамияти бола фаолиятининг ҳар ҳил турларининг
алмашиниб туришини таъминлашдир, бу эса ѐш, ўсувчи организмни чарчашдан
саклайди, боланинг ҳар томонлама камол топишига имкон беради. Масалан,
бола расм солишга кизикиб кетиб, столдан 40 минут давомида турмади, лекин у
фаол ҳаракат килиши, яъни ўйнаши, чопиши керак. Шунинг учун у ўйнаб
бўлганидан кейингина унга тинч ўйин ѐки машғулотни тавсия килиш мумкин.
Агарда иш шу йусинда кетса, бола шундай тартибга риоя килса, у кай даражада
бўлмасин аста-секин ўз фаолиятини бошкаришга одатланади, бу уни кундалик
ва мактаб режимининг асосий коидаларига осонгина кўникишида катта
аҳамиятга эгадир.
66
Do'stlaringiz bilan baham: |
