Kasb yoki mutaxassislik nomi

Chiziqli
multimedia multimedia elementlarining vakili, agar 
foydalanuvchi faqat multimedia elementlarini passiv ko'rishni amalga 
oshirishi va multimedia elementlar ketma-ketligi skript tomonidan 
belgilanishi mumkin. 
Noberear (interfaol) multimedia 
[Interaktiv (Multi) OAV] - ushbu ko'p 
miqdordagi multimedia elementlarining shakli - foydalanuvchi dialog 
rejimida elementlarni tanlash va boshqarish qobiliyati berilgan. 
Gipermedia
[Hipermedia, H - Media] Foydalanuvchi bilan bog'liq 
multimedia elementlari tuzilmasi bilan ta'minlangan interfaol 
multimedia, bu ketma-ket tanlanishi mumkin Ma'lumotni yozish 
inshootlarini tashkil etishda Multimedia turlari bo'yicha gipermatniya 
kontseptsiyasini kengaytirish. 
Jonli.video. - "Haqiqiy / jonli video" 
- real vaqt rejimida ishlash 
qobiliyati nuqtai nazaridan multimedia tizimining xususiyatlari. 
Shu bilan birga, multimedia an'anaviy statik vizual ma'lumotlarni 
(matn, musiqa, video iboralar, animatsiya va boshqalar) 
birlashtiradigan 
kompyuter 
texnologiyasining 
o'ziga 
xos 
turidir. "Multimedia" 
konsepsiyasini 
kompyuter 
texnologiyalari 
sohasidagi mutaxassislar tomonidan qo'llaniladi va turli xil dasturiy 
ta'minot va texnik vositalardan foydalangan holda turli xil dasturiy 
ta'minot va texnik vositalardan foydalangan holda keng ko'lamli 
axborot imkoniyatlarini o'z ichiga oladi Bir vaqtning o'zida o'quvchi / 
foydalanuvchi ma'lumotlari va tinglovchilar va tomoshabinga aylaning. 
Ya'ni, multimedia, shuningdek, multimedia qobig'i dasturini va 
multimedia texnologiyalari va kompyuter uskunalari asosida ishlab 
chiqarilgan mahsulotni ham tushunishi mumkin. 

---

Multimedia badiiy ijod shakli sifatida 
Multimedia ikkalasi ham vizual shaklli ma'lumotlar, animatsiya, 
videofilm va boshqalarga tegishli bo'lgan, ba'zi olimlarning fikriga 
ko'ra, ba'zi olimlar bir nechta olimlar rasmni chizgan va tosh ustiga 
yozilgan birinchi kishini qo'yishgan. (guruchga qarang. 1.6). Keyin, 
kompyuter texnologiyalari bo'lmaganda, u ob'ektiv sabablarga ko'ra 
ushbu vosita yordamida o'zini ifoda etishga harakat qildi. Yangi texnik 
vositalarning paydo bo'lishi badiiy ifodaning etarli shakllari paydo 
bo'lishiga olib keldi. 
Multimedia - Bu texnologik inqilob mahsuloti emas, balki 
texnologik inqilob mahsuloti sifatida ishtirok etmaydigan yangi badiiy 
ijodning yangi shaklidir. 
Bugungi kunda yangi san'at vizual san'atning an'anaviy 
madaniyatini, ekranli madaniyatini, hokazolarida amalga oshirish va 
hokazolarni topdi. Unda "Tarmoq san'ati" (Netart), "kiberkultura" 
nomini oldi. Shu bilan birga, kompyuterda badiiy, ilmiy va texnik 
ijodkorlik to'g'risidagi qonunlarning miniatyurasi, bu yangi san'at va 
hatto yangi san'at asarini yaratish vositasi sifatida miniatyurani 
modellashtirish va namoyish etish vositasi hisoblanadi. Bu barcha 

---

san'at uchun yana bir istiqbolli vosita, madaniyatni rekonstruktsiya 
qilishga qodir va o'z tadqiqotini yaratadigan alternativ muhitga 
aylanadi. 
Bugungi kunda ma'lum bir soniya kompyuter san'atlari ishlab 
chiqilgan: kompyuter musiqasi, interfaol kompyuter tomoshalari, 
kompyuter animatsiyasi va kompyuter grafikasi. Rassomlar o'z 
ishlarida kompyuter mahsulotlaridan foydalangan holda badiiy 
makonning ochiqligi ushbu ijodkorlikning asosiy afzalliklaridan biri 
hisoblanadi. 
Masalan, kompyuter grafikasi - bu rasm, kino va fotosuratlarning 
rasmlarini qayta tiklashga imkon beradigan san'at turi. Ammo bu 
kompyuter grafikasining asarlari faqat oddiy materiallardan 
foydalanib, yaratilishi mumkin bo'lmagan ishlarni ko'rib chiqadi. 
O'qishda multimedia 
Multimedia ishlab chiqarish imkoniyatlaridan biri bu o'qitish. 
Talabalar didaktik materialni ko'rishadi va ko'rishadi, bir vaqtning 
o'zida uning ozuqa boshqaruvida faol ishtirok etadilar. Masalan, 
tushunarsiz yoki ayniqsa qiziqarli bo'limlarga qaytariladi. Til kabi 
multimedia o'quv dasturlari, bu jarayonni ehtirosli o'rganish 
texnikasini yodlab olish, ehtirosli uslubni amalga oshiradigan 
an'anaviy tarzda yanada yoqimli qiladi. 
Ma'lumki, o'quv jarayonida talabalar taklif qilingan materialning 
chorak qismidan ko'p bo'lmagan talabalar egallashmaydi. Multimedia 
texnologiyasi ushbu ko'rsatkichni 2-3 marta oshirishga imkon beradi, 
chunki u sinergik o'rganish ehtimolini ta'minlaydi, I.E. Shu bilan birga, 
vizual va eshitish materialini boshqarish, uning ozuqalarini 
boshqarish, qayta tahlilni talab qiladigan ba'zi qismlarga qaytish. 
Ta'lim va mashg'ulotlarda multimediadan foydalanish umumiy 
ta'lim va o'zini-o'zi tarbiyalash uchun ham, mutaxassisning biznes va 
malakasini oshirish uchun ham va'dadir. Masofaviy ta'limni 
rivojlantirishda multimedia texnologiyalarining roli juda katta. 
Kelgusida ta'lim sohasidagi multimedia roli oshadi, chunki yuqori 

---

darajadagi professional malaka oshirish har doim tez o'zgarishlarga 
bog'liq. 
Multimedia 
Multimedia 
Multimedia 
Foydalanuvchilar 
foydalanuvchilarga individual parametrlar to'plamini, ya'ni o'quv 
materiallarini o'zlashtirish, bu o'qish tezligini, materialning hajmini va 
uning qiymati darajasini anglatadi. Muayyan materialni o'rganish 
uchun zarur bo'lgan vaqtni tejash 30% ni tashkil etadi va olingan 
bilimlar uzoqroq xotirada saqlanadi. 
Mavzu-28:Axborotlarni kompyuter texnologiyalarining audio va video 
vositalari yordamida aks ettirish 
Reja: 
1. Multimedia vositalari haqida tushuncha.
2. Multmedia vositalari asosida o’qitishning afzalliklari
3. Multimediali taqdimot
4. Video va audio materiallarini yaratish uchun dasturiy vositalar 
Multimediy vositalari (multimedia – ko’pvositalilik) - bu insonga 
o’zi uchun tabiiy muxit: tovush, video, grafika, matnlar, animatsiya va 
boshqalardan foydalanib, kompyuter bilan muloqatda bo’lishga 
imkon beruvchi texnik va dasturiy vositalar majmuidir. 
Multimedianing ajralib turuvchi belgilariga quyidagilar kiradi: 
inson-kompyuter" interaktiv mulokotining yangi darajasi, bunda 
muloqot jarayonida foydalanuvchi ancha keng va har tomonlama 
axborotlarni oladiki, mazkur xolat ta'lim, ishlash yoki dam olish 
sharoitlarini yaxshilashga imkon beradi. 
muayyan vaqtdagi ish,o’z tabiatiga ko’ra statik bo’lgan matn va 
grafikadan farqi ravishda, audio va videosignallar faqat vaqtning 
ma'lum oralig’ida ko’rib chiqiladi. Video va audio axborotlarni 
kompyuterda qayta ishlash va aks ettirish uchun markaziy protsessor 
tez harakatchanligi, ma'lumotlarni o’zatish shinasining o’tkazish 
qobiliyati, operativ (tezkor) va video-xotira katta sig’imli tashqi xotira 
(ommaviy xotira), hajm va kompyuter kirish-chiqish kanallari bo’yicha 
almashuvi tezligini taxminan ikki baravar oshirilishi talab etiladi; 

---

- axborotning xilma-xil turlari: an'anaviy (matn, jadvallar, bezaklar va 
boshqalar), original (nutk, musika, videofilmlardan parchalar, 
telekadrlar, animatsiya va boshqalar) turlarini bir dasturiy maxsulotda 
integratsiyalaydi. Bunday integratsiya axborotni ro’yxatdan o’tkazish 
va aks ettirishning turli kurilmalari: mikrofon, audio tizimlar, optik 
kompaktdisklar, televizor, videomagnitafon, videokamera, elektron 
musiqiy asboblardan foydalanilgan holda kompyuter boshqaruvida 
bajariladi; 
Multimedia 
vositalari 
asosidao’quvchilarnio’qitish 
quyidagi 
afzalliklarga ega: 
Ta'lim olishninyangi sohalari bilan yaqindan aloqa qilish ishtiyoqi 
yanada ortadi
Berilayotgan materiallarni chuqurroq, va mukammalroq o’zlashtirish 
imkoniyati bor
ta'lim olish vaqtining qisqarish natijasida, vaqtni tejash imkoni- yatiga 
erishish Olingan bilimlar. kishi xotirasida uzoq muddat saqlanib, kerak 
bo’lganda amaliyotda Qo’llash imkoniyatiga erishiladi.
Multimediali taqdimot 
Bugungi kunda axborot taqdim etishning yagona va eng 
zamonaviy shakli hisoblanadi. Bu matnli ma'lumotlar, rasmlar, slayd-
shou, . diktor jo‘rligidagi ovoz bilan boyitilgan, videoparcha va 
animatsiya, uch o‘lchamli grafika tarzidagi dasturiy ta'minot bo‘lishi 
mumkin. Taqdimotning ma'lumot taqdim etishning boshqa 
shakllaridan asosiy farqi ularning mazmunan boyitilganligi va 
interfaolligidir, ya'ni belgilangan shaklda o‘zgarishga moyilligi va 
foydalanuvchi faoliyatiga munosabatini bildirishidir. Bundan tashqari, 
taqdimot. Sizning saytingiz kaliti ham bo‘lishi mumkin. Ya'ni 
Internetga chiqish imkoniyati mavjud bo‘lgan paytda sichqonchani bir 
martagina bosish orqali taqdimotni ko‘rib, kompaniya saytidan eng 
yangi ma'lumotni olish mumkin. Multimediali texnologiya
Multimediali texnologiya (multi – ko‘p, media – muhit) bir vaqtning 

---

o‘zida ma'lumot taqdim etishning bir necha usullaridan foydalanishga 
imkon beradi: matn, grafika, animatsiya, videotasvir va ovoz. 
Grafik ob'yektlar bilan ishlashda faoliyatning ikki shaklini ajratib 
olish kerak: skanerlash va rasm yaratish (tahrirlash). Skanerlash 
deganda qog‘oz ko‘rinishidagi ma'lumot tashuvchilardan maxsus 
qurilma – skaner yordamida axborotning avtomatik o‘qilishi va 
kompyuterga kiritilishi jarayoni tushuniladi. Rasmlarni skanerlash 
uchun quyidagi dasturiy mahsulotlardan foydalaniladi. - PhotoEditor 
– Microsoft Office tarkibiga kiruvchi rasm skanerlashga yordam 
beruvchi hamda grafik material tayyorlash uchun ba'zi operatsiyalarni 
bajaruvchi dastur (kontrast, yorug‘lik, ranglilik va rasm 
oriyentatsiyasini o‘zgartirish). - PhotoPaint – rasmni skanerlash hamda 
materialga dastlabki ishlov berishga imkon beruvchi dastur (to’zatish, 
rang o‘zgartirish, oriyentatsiya, masshtab, gamma nurlari bilan 
to‘yinganlik va b. ni o‘zgartirish). 
Bu yerda keng tarqalgan dasturiy vositalarga qisqacha ta'rif berib 
o‘tamiz: - PhotoShop – grafik fayllarni qayta ishlashga imkon beruvchi 
dasturiy mahsulot. 
Ushbu tahrir dasturi ko‘pgina fayl formatlari (JPG, GIF, PSD, TIF 
va boshqalar) bilan 
ishlaydi, rasmlarni standart qayta ishlashdan tashqari ularni turli 
filtrlardan (qayirish, bo‘rtma ko‘rinish berish, donadorlik, yoritilganlik 
darajasi va boshqalar) o‘tkazishga 
imkon beradi. - Stoik ArtMen – Stoik Software dasturiy 
mahsulotlari safiga kiradi va turli rassomlar 
tomonidan chizilganga o‘xshatib qayta ishlashga yordam beradi, 
masalan, akvarelda, moybo‘yoqda, o‘yma naqsh, emal va b. - Paint – 
rasm oriyentatsiyasini o‘zgartirish, tozalash, belgilangan maydonni 
kesib olishga imkon beruvchi standart grafik muharrir. Faqat BMP va 
PCX fayllari bilan ishlaydi. 

---

Videoyozuvlarni 
Videoyozuvlar bilan ishlash videomagnitofon yordamida yozib 
olingan tasvirni oldindan raqamli ko‘rinishga o‘tkazishni talab qiladi. 
Tasvirni raqamli shaklga o‘tkazish deganda materialni analog 
shaklidan kompyuterga kiritish mumkin bo‘ladigan raqamli shaklga 
o‘zgartirish tushuniladi. Tasvirni raqamli shaklga o‘tkazish uchun 
kompyuter maxsus videokarta, TV-tyuner va unga hamroh bo‘lgan 
dasturiy mahsulot bilan jihozlanishi kerak. Raqamli shaklga o‘tkazilgan 
videoyozuv TV-tyuner talab qilmaydi, quyidagi dasturiy mahsulotlar 
bo‘lishi yetarli - Vstudio2 – videomagnitofondan videoyozuvni 
raqamliga o‘tkazish uchun ishlatiladi; videoparchalarni turli shaklda 
montaj qilishga imkon beradi. - Adobe Premier – fragmentlarni 
raqamlashtirish va ular orasida ko‘plab o‘tishlar bilan montaj qiluvchi 
murakkabroq dasturiy mahsulot. Adobe Premier kadrlar 
o‘lchamini va ularning oriyentatsiyasini (aylanish, kadr harakati 
trayektoriyasini) o‘zgartirishi mumkin. - MorphMan – Stoik Software 
tarkibiga kiruvchi va videomaterial montaji hamda morfing yaratishga 
imkon beruvchi dastur. Morfing deganda bir tasvirning boshqasiga 
qadamba-qadam o‘zgarib o‘tishi tushuniladi. Ushbu dastur statik 
morfing bilan birga alohida videofragmentlar orasida ham morfing 
yarata oladi. Bunday qayta ishlovlar natijasida AVI kengaytmali 
videofayl yaratiladi. 
Mavzu-29 Audio yozuvlar yozish va audio fragmentlar bilan ishlash. 
REJA: 
1), Ovoz yozuvchi va ularga ishlov beruvchi dasturlar (Sound 
Forge). 
2), Tovush fayl formatlarini zichlashtirish. Raqamli video. Windows 
OT muhitida ishlovchi video fayllarga ishlov beruvchi dasturlar va 
ulardan foydalanish. Videomontaj. 

---

Multimediali o‘rgatuvchi kompleks tarkibiga o‘rgatuvchi dasturlar 
kiritilishi mumkin. Multimediali o‘rgatuvchi kompleks tarkibiga 
quyidagilar kiradi: elektron kitob (gipermatn, rasmlar, ovozli formatda 
izoh); baholash va bilimlarni sinash uchun modul (testlar, masalalar, 
javoblar); ma’lumotlar ombori va glosariy. Keltirilgan modullar 
tashqari multimediali o‘rgatuvchi kompleksga quyidagi qo‘shimchalar 
kiritilgan: metodik hujjatlar, ma’ruzalar taqdimotlari, o‘rgatuvchi 
dasturlar (kompyuterli modellar), bilimlarni yakuniy bahosi; maxsus 
sayt. 
Ikki darajali ta’lim tizimi sharoitlarida multimediya-dasturlari turli 
qo‘llanishlari mumkin: multimediali o‘rgatuvchi vosita yakka tartibda 
foydalanish vositasi, multimediali o‘rgatuvchi kompleks esa – 
o‘qituvchi va magistrant quroli. Multimediali o‘rgatuvchi 
komlpeksning asosiy xususiyati interfaolligida, bu ta’limning ochiq 
tizimini tashkil etishni, o‘qituvchini shaxsiy ta’lim berish jarayonini 
tanlash imkonini beradi. Ikkala dastur bir birini to‘ldiradi. Bunday 
dasturlar talabalar mustaqil ta’limini tashkil etishda muhim o‘rin 
egallaydi. 
O’rgatuvchi dasturlarda video materiallar(roliklar, video filmlar) 
ishlatilgani va ularni qayta ishlash imkonuyatlarini bo’lishini ta’minlash 
uchun Ulead Video Studio, Movie Maker, Camtasia Studio, Adobe 
Primiera kabi dasturlardan foydalanish mumkin. 
Ushbu dasturlar yordamida video materialga ovozlar qo`shish 
yoki olib tashlash, filmni montaj qilish, xajmini kichraytirish, sifatini 
qisman yaxshilash hamda bir formatdan boshqa formatga 
(videoformatlar: AVI, DV, DVD, MPG, MP4, WMV, DAT, 3GP va 
hokazo) o`tkazish kabi ishlarini bajarish mumkin. 
Kompyuter dasturlarini o`rgatishga doir o’rgatuvchi dastur 
yaratishda ushbu dasturlarda ishlash jarayonini to`g`ridan – to`g`ri 
hech qanday tasvirga tushiruvchi qurilmasiz yozib olish mumkin. Bu 
ishni Camtasia Studio, Adobe Captivate dasturlari yordamida amalga 
oshirish maqsadga muvofiq. Bundan tashqari ushbu dasturlar 

---

yordamida kompyuterga ulanuvchi mikrofon qurilmasi orqali tasvirga 
olish bilan bir vaqtda, jarayonni sharxlab ketilishi (ovoz)ni ham yozib 
olish imkoniyati mavjud. Camtasia Studio va Adobe Captivate 
dasturlarining yana bir e`tiborga molik xususiyatlaridan biri bu – 
olingan tasvir va ovozni vektor formati(SWF)ga o`tkazishidir. 
O’rgatuvchi dasturlar uchun audio materiallarni tayyorlash, montaj 
qilish (qisqartirish yoki orasiga ovoz va musiqa qo`shish), qayta 
ishlash(oshiqcha effektlardan tozalash, ovozni sozlash) kabi ishlarni, 
audio fayl formatini (audio fayl formatlari: wma, cda, mp3, mp4, wav, 
asf, rm va x.k.) bir formatdan boshqa formatga o`tkazish kabi 
amallarni Sony SoundForge, Fruity Loops, GoldWave, WaveLaB kabi 
dasturlar yordamida amalga oshirish mumkin. 
Mustaqil ta’limni tashkil etishda o‘rgatuvchi dasturlardlan foydalanish 
maqsadga muvofiqdir. O‘rgatuvchi dasturlar talabalar mustaqil ta’lim 
tashkil etish komponentasi sifatida tugallangan mavzular bloki va 
ilovalar birligidir. O‘rgatuvchi dasturning har bir mavzusi asosiy 
tushunchalar kiritilgan nazariy ma’lumotlarga, mavzuga mos amaliy 
mashg‘ulotlarni bajarish algoritmiga ega bo‘lishi lozim. Nazariy 
ma’lumotlardan keyin o‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar ro‘yxati 
tavsiya etilishi kerak, bu talabalarni olgan bilimlarini aniqlab, 
qiynalgan qismlarni qayta o‘zlashtirishga imkon beradi. 
O‘rgatuvchi dasturlarda axborot texnologiyalarni modulli 
xolatlarda integrallashgan kompleks vazifalari bo‘lishi zarur. Ularni 
bajarish uchun nafaqat nazariy bilimlar talab etiladi, balki amaliy 
bajarish ko‘nikmasi, bir yoki bir necha fanlardan olingan bilimlar, 
qo‘shimcha ma’lumotlarni mustaqil izlash va boshqa axborot 
texnologiyalardan 
foydalanishi 
ham 
kerak, 
bu 
axborot 
texnologiyalardan foydalanish ko‘nikmasini yanada rivojlantiradi. 
Bundan tashqari o‘rgatuvchi dasturda savollarga to‘g‘ri javoblar, 
yordamchi ma’lumotlar va chuqurlashtirilgan ma’lumotlar bo‘lishi 
kerak, bulardan talaba xoxlagan vaqtda foydalanishi mumkin. 

---

Bunday elektron ta’lim resurslarini yaratishda tayyor dasturiy 
mahsulotlardan, web dasturlash tillaridan hamda vizual dasturlash 
muhitlaridan keng foydalanilmoqda. Delphi dasturlash muhiti 
elektron darslik va o`rgatuvchi dasturlar tayyorlashda juda qulay va 
keng imkoniyatlarga ega. Delphi dasturlash tilining soddaligi, 
interfeysning qulayligi va unda yaratilgan dastur barcha operatsion 
tizimlarda ishlashi o`qituvchilarga qulaylik yaratadi. Delphi muhitida 
multimediali dastur yaratish uchun maxsus komponentalar mavjud 
bo`lib, ulardan foydalanish juda qulaydir. 
Ushbu o’rgatuvchi dastur tuzishda Adobe Flash Pro CS5, Adobe 
Captivate CS5.5, Adobe Photoshop CS5, Delphi 7 kabi 
programmalardan foydalanilgan. 
SoundForge pro 10.0 dasturi 

---

Ulead Studio programmasini o`ranatish bosqichi 

---

---

Mavzu
-30
: Video yozuvlar qilish, video parchalar bilan ishlash. 
Reja: 
1.
Video tahrirlash dasturlar; 
2.
Taniqli video muharirrlari bilan tanishish; 
Videoning tahrirlanishiga kundan-kunga tobora ko'proq 
foydalanuvchilar qo'shilmoqda. Ba'zilar uchun bu jarayon qiziqarli 
mashg'ulotga aylanadi va ba'zi foydalanuvchilar uchun bu daromad 
olish usuliga aylanadi. 
Ko'pgina video muharrirlari foydalanuvchilarni qiyin tanlovga 
duchor qiladi. Ushbu maqolada biz kerakli barcha video-
manipulyatsiyalarni bajarishga imkon beradigan eng yaxshi videolarni 
tahrirlash dasturlarini qisqacha ko'rib chiqamiz. 
Pinnacle studiyasi 
Yaqinda taniqli Coral kompaniyasining mulki bo'lgan mashhur 
video muharriri. 
Video muharriri foydalanuvchilarga videoni tahrirlash uchun 
barcha zarur xususiyatlarni taqdim etadi. Shu bilan birga, video 
muharririning interfeysi va funksionalligi nafaqat professionallarni, 
balki video tahrirlash asoslarini tushunadigan foydalanuvchilarni ham 
jalb qiladi. 
Yagona kamchilik - bu dasturning imkoniyatlarini baholashga 
imkon beradigan bepul versiyaning yo'qligi. Ammo, agar mahsulotni 
sotib olganingizdan keyin sizga mos bo'lmasa, to'langan summani 30 
kun ichida qaytarishingiz mumkin. 
Pinnacle Studio-ni yuklab oling 
Sony Vegas Pro 
Professional videolarni tahrirlash dasturlari haqida gap ketganda, 
ehtimol dunyodagi professionallar orasida eng mashhur dastur - 
Sony Vegas Pro haqida aytib o'tish kerak. 
Video muharriri sizga video yozuvlar bilan har tomonlama 
ishlashga imkon beradi, shu bilan birga ish bir nechta monitorlarda 
joylashtirilishi mumkin. Shuni ta'kidlash kerakki, rus tilini qo'llab-
quvvatlaydigan juda qulay interfeys. 
Sony Vegas Pro-ni yuklab oling 
Effektlardan keyin Adobe 

---

After Effects kabi oddiy video muharriri ham emas Uzoq 
videolarni yaratish uchun mos emas. Uning asosiy vazifasi ajoyib 
maxsus effektlarni yaratish, shuningdek televizor tomoshalari va 
boshqa qisqa videolar uchun kichik roliklar, ekran ekranlarini 
o'rnatishdir. 
Agar biz After Effects dasturining imkoniyatlari haqida 
gapiradigan bo'lsak, unda Adobe Photoshopda bo'lgani kabi ular 
ham cheksizdir. Video muharriri - bu professional mahsulot, ammo 
har bir foydalanuvchi Internetdan o'quv materiallaridan foydalangan 
holda mustaqil ravishda ushbu dasturda maxsus effektlarni yaratishi 
mumkin. 
Effektlardan keyin Adobe-ni yuklab oling 
EDIUS Pro 
EDIUS Pro bu juda ko'p sonli funktsiyalar va videolarni tahrirlash 
imkoniyatlari bilan jihozlangan professional video-tahrirlash yechimi. 
Dastur sizga videoni ko'p kamerali rejimda o'rnatishga imkon 
beradi, yuqori texnik xususiyatlarda farq qilmaydigan kompyuterlarda 
yuqori tezlikda ishlashni ta'minlaydi va dastur bilan qanday ishlashni 
o'rganish uchun ishlab chiqaruvchining saytida maxsus materiallarni 
yuklab olishingiz mumkin. Yagona jiddiy kamchilik - bu rus tilini 
qo'llab-quvvatlashning etishmasligi. 
EDIUS Pro-ni yuklab oling 
Adobe Premiere Pro 
Agar Adobe After Effects dasturi effektlarni yaratadigan dastur 
bo'lsa, u holda Premiere Pro - bu to'laqonli video muharriri. 
Dastur zamonaviy interfeys, videoni tahrirlash uchun kuchli 
funktsiyalar, tahrirlovchida deyarli har qanday harakat uchun issiq 
tugmalarni sozlash, shuningdek rus tilini qo'llab-quvvatlash bilan 
jihozlangan. 
Ushbu video muharririning so'nggi versiyasi zaif mashinalarda 
ishlash uchun etarli darajada qiyin bo'ladi, shuning uchun agar 
sizning kompyuteringiz yuqori texnik xususiyatlarga ega bo'lmasa, 
alternativalar yo'nalishi bo'yicha qarash yaxshiroqdir. 
Adobe Premiere Pro-ni yuklab oling 
CyberLink PowerDirector 

---

Video muharriri ham professionallar, ham havaskorlar 
tomonidan foydalanishga qaratilgan. 
Dastur ikki xil video muharririga ega - oddiy va to'liq. Oddiy 
videoni tezkor ishlov berish uchun mos keladi, to'liq huquqli videoni 
batafsil tahrirlash imkonini beradigan kengaytirilgan funktsiyalarga 
ega. 
Afsuski, hozirgi vaqtda dastur rus tilini qo'llab-quvvatlash bilan 
ta'minlanmagan, biroq ayni paytda interfeys juda ehtiyotkorlik bilan 
yaratilgan, shuning uchun istalgan foydalanuvchi ushbu video 
muharririda qanday ishlashni o'rganishi mumkin. 
CyberLink PowerDirector-ni yuklab oling 
Avidemux 
Videoni tahrirlash uchun etarli miqdordagi xususiyatlarga ega 
to'liq bepul video muharriri. 
Dasturda video konfiguratsiyasining kengaytirilgan sozlamalari, 
shuningdek tasvir va ovoz sifatini yaxshilash uchun turli xil filtrlar 
mavjud. 
Dastur zaif va eski kompyuterlarda yaxshi ishlaydi, ammo 
noqulayligi aniq tugallanmagan rus tilidir, ba'zi joylarda umuman 
yo'q. 
Avidemux-ni yuklab oling 
Movavi video muharriri 
Rus tilini qo'llab-quvvatlaydigan va puxta o'ylangan interfeys 
bilan mukammal video muharriri. 
Dasturda videoni asosiy tahrirlash uchun barcha vositalar 
mavjud, ular tasvir va ovoz bilan ishlash uchun maxsus filtrlar, 
shuningdek sarlavhalar va o'tishlarni qo'shish uchun to'plam bilan 
jihozlangan. 
Afsuski, video muharriridan bepul foydalanish bir hafta bilan 
cheklangan, ammo bu muharrir sizga mos yoki yo'qligini tushunish 
uchun etarli. 
Movavi video muharririni yuklab oling 
Videopad video muharriri 
Afsuski, hozirgi paytda rus tilini qo'llab-quvvatlamaydigan yana 
bir funktsional video muharriri. 

---

Dastur sizga videofaylni har tomonlama tahrirlash, ovoz yozib 
olish, audiokitaklarni qo'shish, qo'shimcha matnni kiritish, diskka 
yozish va video va audio uchun turli xil effektlardan foydalanish 
imkonini beradi. 
Dastur bepul emas, lekin 14 kunlik bepul sinov muddati 
foydalanuvchilarga ushbu qaror to'g'risida xulosa chiqarishga imkon 
beradi. 
Videopad video muharririni yuklab oling 
Windows kino ishlab 
chiqaruvchisi 
Windows XP va Vista kabi operatsion tizimlar uchun standart 
video muharriri. Agar siz ushbu operatsion tizimlardan birining egasi 
bo'lsangiz, u holda video muharriri kompyuteringizga allaqachon 
o'rnatilgan. 
Afsuski, Movie Maker-ni alohida-alohida yuklab olishning iloji 
yo'q uning o'rnini "Winows Live" kinostudiyasida yangi dastur 
egalladi. 
Windows Movie Maker-ni yuklab oling 
Windows Live Studio 
Windows Live bu bir vaqtlar mashhur bo'lgan Windows Movie 
Maker-ning reenkarnatsiyasi. Muharrir yaxshilangan interfeys va 
yangi funktsiyalarni oldi, ammo shu bilan birga o'zining aniq 
qulayligini yo'qotmadi. 
Dastur professionallar tomonidan o'tkazib yuborilishi mumkin 
bo'lgan asosiy funktsiyalar to'plamini taqdim etadi, ammo uydagi 
videolarni tahrirlash uchun etarli. 
Dasturning etarli funktsionalligi va rus tilini qo'llab-
quvvatlaydigan qulay interfeysga ega ekanligiga qo'shimcha 
ravishda, u mutlaqo bepul tarqatiladi. Xulosa qilib aytish kerakki, 
kinostudiya yangi boshlanuvchilar uchun eng yaxshi oddiy videolarni 
tahrirlash dasturi. 
Windows Live Movie Studio-ni yuklab oling 
Dars: Windows Live Movie Studios-da videoni qanday tahrirlash 
Virtualdub 

---

Kompyuterga o'rnatishni talab qilmaydigan videoni tahrirlash va 
kompyuter ekranidan rasmlarni olish uchun bepul dastur. 
Dasturni ishlatish uchun uni ishlab chiqaruvchining saytidan 
yuklab oling va darhol ishga tushirishni davom eting. 
Foydalanuvchida videoni qayta ishlash uchun turli xil vositalar, tasvir 
va ovoz sifatini yaxshilash uchun o'rnatilgan filtrlar, kompyuter 
ekranida nima sodir bo'lishini yozib olish funktsiyasi va boshqalar 
kabi imkoniyatlarga ega bo'ladi. 
Faqatgina ogohlantirish - bu rus tilining yo'qligi. Ammo bu 
kamchilik ushbu dasturning sifati va funktsionalligi bilan osongina 
qoplanadi. 
VirtualDub-ni yuklab oling 
VSDC video muharriri 
Rus tilida videoni tahrirlash uchun mutlaqo bepul dastur. 
Dastur sizga asosiy video tahrirlashni amalga oshirish, 
kompyuterga ulangan qurilmalardan audio va video yozishni 
boshlash, tugagan filmni diskka yoqish va rasm sifatini 
yaxshilaydigan turli xil effektlarni qo'llash imkonini beradi. 
Dastur professionallar uchun kengaytirilgan echim emas, lekin u 
soddaligi va funktsionalligi bilan zavqlanadigan ajoyib uy video 
muharriri bo'ladi. 
VSDC Video muharririni yuklab oling 
Bugun biz turli xil video muharrirlarni qisqacha ko'rib chiqdik, ular 
orasida har bir foydalanuvchi "bir xil" ni topishi mumkin. O'rnatish 
dasturlarining deyarli barchasida sinov versiyasi mavjud va ba'zilari 
odatda bepul tarqatiladi. Shuning uchun, video tahrirlash uchun qaysi 
dastur yaxshiroq degan savolga faqat siz javob bera olasiz. 

---

Mavzu-31: Pinnacle Studio video muharririda tasvirlar yordamida 
video kliplar yaratish. 
Reja: 
1.
Mac uchun Pinnacle Studio - foydalaning oson Video Editor 
for Mac; 
2.
Barcha Ommaviy Video / Audio / Grafik shaklda qo'llab-
quvvatlash; 
3.
YouTube Share, kompyuter, DVD va Anywhere; 
Mac uchun Pinnacle Studio - foydalaning oson Video Editor for 
Mac 
Pinnacle Studio 1800 dan ortiq ta'siri, foydali tartibga solish 
vositalari, musiqa, unvonlar va boshqa tarkib bilan xotiralar qo'lga 
olish uchun video tartibga solish dasturini ishlatish uchun qulay. 
Bundan tashqari, YouTube, veb, DVD, va yana filmlar bilan baham 
ko'rish uchun foyda olaman. Shu bilan birga, Pinnacle Windows faqat 
video tahrirlash platforma hisoblanadi. Biz bilgan kabi, jadvaliga Mac 
uchun Pinnacle yo'q, yoki hech bo'lmaganda, uning ota-sahifasida 
Pinnacle Mac topish mumkin emas. Men bu bu savollarga javob 
mumkin, deb umid: 

Pinnacle Studio Mac uchun versiyasi bormi? 

Qanday qilib, bir Mac Pinnacle Studio 14 o'rnatish? 

Mac uchun Pinnacle Studio kabi bir dastur bormi? 
Shunga qaramay, barcha javoblar EMAS. Mening taklif Mac 
muqobil uchun Pinnacle Studio topish. One foydali variant Mac 
uchun Wondershare Filmroa (Originally Wondershare Video Editor 
for Mac) (Mountain Lion, Arslon qo'llab-quvvatlanadigan) 
hisoblanadi. Mac oshirish va vizual (as Pinnacle sifatida ko'p lekin 
foydalanish uchun etarli emas, balki) ta'siri, o'tish, unvonlar, va 
barcha muntazam video tartibga solish vositalari bir qator bilan 
video tahrir qilish uchun Pinnacle Studio kabi bir yaxshi dastur ekan. 
Video Editor Siz YouTube, barcha mashhur video formatları ulushini 
video eksport va filmlar tomosha qilish uchun DVD video yoqish 

---

imkonini beradi. Birinchi Mac video tahrir qilish haqida video 
o'rganib tekshiring. 
Nima uchun Wondershare Pinnacle Mac video tahrirlash dasturi 
sifatida Filmora (dastlab Wondershare Video Editor) ni tanlang? Bu 
yerda sabablari bor. 
1-qadam: Drag va Sizning fikr qoldiring 
Dastur evristik va drag-va-tomchi interfeysi bilan keladi. Siz osonlik 
bilan sudrab va darhol tahrir qilish mazmunini tashlashi mumkin. Plus, siz, 
siz vizual effektlar, o'tish, unvonlari, audio tartibga solish (video kuzatib, 
Ovozi fonda va fon musiqa) qaytib, kesish, shu jumladan, Barmoqlaringiz, 
va hokazo, to'g'ri vositasi topasiz istayman baribir 
2-qadam: Barcha Ommaviy Video / Audio / Grafik shaklda 
qo'llab-quvvatlash 
Keng format qo'llab-quvvatlash sizga Video Editor videolaringizni 
ziravorlar uchun eng qulay beradi. No aylantirish zarur. Bu tez va 
osongina, bir asar yozmoq uchun sizga vaqt va pulni tejash olaman. 
Quyidagi formatlar to'liq qo'llab-quvvatlaydi: 

---


Video qilamiz : MOV, MP4, TS, Trp, M2TS, MTS, TP, FLV, ovi, 
Dat, WMV, MKV, DV, MOD, TOD, ma'ruza, 3gp, ASF, F4V, M4V, MPG, 
EVO 

Audio qilamiz : M4A, AAC, AC3, AIF, AIFF, APE, radiusi, 
FLAC, MKA, mp2, MP3, OGG, WAV, wma 

Image qilamiz : BMP, JPG, PNG, GIF, TIF, oqish 
Audio tartibga solish xususiyati Pinnacle Studio Mac muqobil 
zaruriy hisoblanadi. Video Editor Amaliy va audio vositalari ishlatish 
uchun qulay o'z ichiga oladi. Bu video, ovozi chalib yoki fon musiqa 
audio parcha bo'ldi Nima bo'lishidan qat'iy nazar, siz va boshqalar, 
kesish, audio ta'sir aralashtirish bilan hech qachon uni 
o'zgartirishingiz mumkin 
3-qadam: YouTube Share, kompyuter, DVD va Anywhere 
Video Editor Filmlar almashish uchun ham ko'proq imkoniyatlari 
bilan ta'minlaydi. Almashish uchun amalga oshiriladi Filmlar, va 
almashish imkoniyatlari cheksizdir, va eng muhim barcha 
Barmoqlaringiz da bo'lishidir. 

---


Format : hokazo MOV, MP4, M4V, MKV, WMV, FLV, kabi 
turli formatlar, keyinchalik ijro etish uchun mahalliy videolarni 
Saqlash 

Qurilma : Output hokazo iPod, iPhone 4, iPad, Zen, Zune, 
PSP, kabi ko'chma qurilmalarda ijro etish uchun video 
optimallashtiradi 

YouTube : To'g'ridan-to'g'ri ham, sizning video yaratgan 
almashish uchun YouTube video upload siz Twitter va Facebook 
do'stlaringiz xabarlarni yuborish. 

DVD yaratish : DVD tayyor video va rasmlarni burni yoki 
boshqa vositalar bilan yonishni DVD ommaviy axborot vositalari, 
DVD papka yoki ISO tasvir fayllari sifatida yozib oling. 

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA 
O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
TOSHKENT VILOYATI KASBIY TA’LIMNI 
RIVOJLANTIRISH VA MUVOFIQLASHTIRISH 
HUDUDIY BOSHQARMASI 
OQQO‘RG‘ON TUMAN 2-SON 
KASB-HUNAR MAKTABI 
BAHOLASH MEZONI 
Maxsus fan o’qituvchisi:
Otajonov Islomjon 
2021-yil 

---

O‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini baholash 
O‘quv moduli davomida o‘tkazilgan mavzular bo‘yicha 
o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtirilgan bilim va ko‘nikmalar ichki 
nazorat bo‘yicha amaldagi tartib asosida baholanadi. Baholash 
usullari yozma, og‘zaki, savol javob, test, amaliy topshiriqlardan 
iborat bo‘lib, ular o‘quv elementini o‘zlashtirish natijalarini 
aniqlashga imkon beradi. Nazorat savollari va topshiriqlar qo‘yilgan 
maqsadga hamohang bo‘lishi lozim. 
Baholash tizimi: 
Joriy baholash mezonlari 
A’lo bahoga: 

bajargan ishining nazariy va amaliy ahamiyatini, maqsadi va 
vazifasini atroflicha tushungan bo’lsa; 

vazifani mustaqil ijodiy yondashib bajara olsa; 

chizgan xaritalarining mazmunini tushunsa, to’g’ri bayon 
qilib bersa; 

voqea hodisalar tafsilotlarini, chegaralarini buzmay to’g’ri 
tasvirlasa; 

ishni belgilangan muddatda va puxta tayyorlab topshirsa. 
Yaxshi bahoga: 

bajargan ishining nazariy va amaliy ahamiyatini. maqsadi va 
vazifasini tushungan bulsa; 

vazifani mustaqil bajara olsa; 

chizgan xaritalarining mazmunshsh tushunsa, to’g’ri bayon 
qilib bersa; 

voqea hodisalar tafsilotlarini, chegaralarini buzmay to’g’ri 
tasvirlasa; 

ishni belgilangan muddatda topshirsa. 
O’rta bahoga: 

bajargan ishining nazariy va amaliy ahamiyatini, maqsadi va 
vazifasi haqida umumiy tasavvurga ega bo’lsa; 

vazifani mustaqil bajara olmay, ayrim yordamga muhtoj bo’lsa; 

xaritalarni mazmunan to’g’ri chizgan va tushungan, ammo 
bayonida qiynalsa; 

---


voqea hodisalar tafsilotlarini, chegaralarini buzib tasvirlasa; 

ishda ayrim kamchiliklar bo’lsa va belgilangan muddatda 
topshirilmasa. 
Qoniqarsiz bahoga: 

ishni bajarmagan yoki nazariy va amaliy ahamiyatini 
tushunmagan bo’lsa; 

vazifani mustaqil bajara olmasa; 

hisobotni chala va o’z vaqtida topshirmasa yoki umuman 
topshirmasa. 
Oraliq va yakuniy baholash mezonlari 
A’lo bahoga: 

savolga atroflicha aniq va to’g’ri javob yozilgan bo’lsa; 

orfografik va grammatik xatoliklar uchramasa. 
Yaxshi bahoga: 

savolga to’g’ri javob yozilgan bo’lsa; 

ba’zi fikrlarda ayrim kamchiliklar uchrasa. 
O’rta bahoga: 

savolga javobning uchdan ikki qismi to’g’ri yozilgan bo’lsa; 

orfografik va grammatik xatoliklar bo’lsa. 
Qoniqarsiz bahoga: 

savolga javobning uchdan bir qismi to’g’ri yoki umuman 
yozilmagan bo’lsa; 

orfografik va grammatik xatoliklar ko’p bo’lsa.
(2.9 ilova)
Baholash mezoni
Guruhda ishlashni baholash jadvali 
G
uruh 
Javobning 
aniqligi va 
toliqligi (2
5 ball) 
Taqdim etilgan 
axborot yaqqolligi 
(2 5 ball) 
Guruhning har 
bir a’zosi 
faolligi (2 5 
ball) 
Umumi
y ball 
miqdori 
(2+3+4) 
Baho(
5/4) 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
1 
2 
Har bir guruh mezonlar bo’yicha ballarni jamlab, boshqa 
guruhlar chiqishini baholaydi. Guruh olgan baho guruhning har bir 

---

a’zosi bahosini belgilab beradi: 5 ball «a’lo»; 4– «yaxshi»; 3 – 
«qoniqarli»; 2 ball – «qoniqarsiz». 
Dars yakuni O’qituvchi o’tgan yangi mavzu bo’yicha tushunmagan 
savollarga javob beradi,darsni mustahkamlashdagi o’quvchilar javobini 
muhokama qilib, o’quvchilar bilimini baholaydi va darsni yakunlaydi. 
(3.1 ilova ) 
Darsga faol ishtirok etgan o’quvchilarni o’qituvchi baholaydi 
O`quvchilar faoliyatini baholash mezonlari 
86 100 % 5 baho “a`lo” 
71 85% 4 baho “yaxshi” 
55 – 70% 3 baho «qoniqarli» 
(3.2 ilova) 
Uyga vazifa:
O’tilgan dars yuzasidan mustaqil ishlash uchun uyga vazifalar 
beriladi 

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA 
O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
TOSHKENT VILOYATI KASBIY TA’LIMNI 
RIVOJLANTIRISH VA MUVOFIQLASHTIRISH 
HUDUDIY BOSHQARMASI 
OQQO‘RG‘ON TUMAN 2-SON 
KASB-HUNAR MAKTABI 
VIZUAL-DIDAKTIK RESURSLAR TO’PLAMI 
Maxsus fan o’qituvchisi: 
Otajonov Islomjon 
2021-2022-O’quv yili: 

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA 
O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
TOSHKENT VILOYATI KASBIY TA’LIMNI 
RIVOJLANTIRISH VA MUVOFIQLASHTIRISH 
HUDUDIY BOSHQARMASI 
OQQO’R’GON TUMAN 2-SON
KASB-HUNAR MAKTABI 
RAQAMLI MULTIMEDIA AXBOROTLARNI QAYTA ISHLASH 
VA YARATISH TEXNOLOGIYASI
O’QUV AMALIYOTIDAN
YO’L – YO’RIQLI TEXNOLOGIK XARITA TO’PLAMI
Maxsus fan o’qituvchisi:
Otajonov Islomjon 
O’quv yili 2021-2022 yil 

---

Yo`l yo`riqli texnologik xarita 
Kasb kodi va nomi: 3.52.01.01.-Raqamli axborotlarni qayta ishlash ustasi 
O`quv amaliyot nomi: Raqamli multimedia axborotlarini qayta ishlash va 
yaratish tehnologiyasi 
Mavzu