Kasb tanlashga

4 .2 . M eh n at ta ’lim i, kasb tan lash ga y o ila sh n in g o ‘qitish
m etodlari
Reja:
1. «Ta’lim m etodlari» tu sh u n ch asin in g tavsifi va turlari.
2. T a’lim m etodlarini tan lash yo‘llari.
3. D arslarda kasb tan lashga yo‘llash ish larining form a va 
m etodlari.
Tayanch iboralar: m etod, tadqiqot, usul, darsning sam arasi, 
o ‘quv-bilish faoliyati, o ‘z -o ‘zini n azorat, og‘zaki bayon qilish 
m etodi, hikoya, tushuntirish, suhbat, m a ’ruza, ko‘rgazm ali m etod, 
nam oyish, tushuntirish, ekskursiya, am aliy m etod, m ashq, lab o ­
ratoriya, am aliy ishlar.
1. «Ta’lim metodlari» tushunchasining tavsifi va tu rlari.
«M etod» so‘zining yunoncha 
tarjim asi 
«tadqiqot», 
«usul», 
«m aqsadga erishish yo‘li» kabi m a ’n o larn i anglatadi. Filosofiya 
lug‘atida ushbu tushuncha um um iy tarzd a «maqsadga erishish 
usullari» deya sharhlangan. A ksariyat m u alliflar « ta’lim m eto d ­
lari o ‘quvchilarning o‘quv-bilish faoliyatini tashkil etish usullari»
165

---

ciegan qarashga yon iDosadilar. D em ak, ta ’lim metodlari ta ’lim 
jcirayonida qo‘llanilib, uning sam arasini ta ’m inlovchi usullar m aj- 
m u i t l i r .
Ta’lim m etodlari ta ’lim m aqsadini yoritishga xizm at qiladi, u 
yordam ida ta’lim m azm u n in i o ‘zlashtirish yo‘llari ifoda etiladi, 
o ‘qiluvchi va o‘quvchilarning o'zaro harakati, xususiyati aks et­
tiriladi. M etod, b irinchidan, ta ’lim m aqsadiga erishish vositasi 
sifatida nam oyon b o is a , ikkinchidan, ta ’lim faoliyatini am alga 
oshirish sharti hisoblanadi.
Ta’lim metodi deganda o ‘qituvchi va o ‘quvchilarning birgalik­
dagi faoliyat y o ilari tushuniladi. Bular yordam ida o ‘quvchilar b i­
lim, m alaka, k o iiik m a , kasbiy m ahoratlarini egallashga erishadi- 
lar, aqliy va jism oniy kuch ham da ijodiy qobiliyatlari rivojlanadi.
D idaktik jarayon tuzilm asiga ko‘ra ta ’lim m etodlari quyidagi 
uch guruhga ajratiladi:
Yuqorida ko‘rsatilgan m etodlar quyidagi tarzda ham nom la- 
nadi:
1. 0 ‘quv-bilish faoliyatini tashkil etish va bajarish m etodlari.
2. 0 ‘quv-bilish faoliyatini rag‘batlantirish va motivlash m eto d ­
lari.
3. N azorat va o ‘z -o ‘zini nazorat m etodlari.
0 ‘quvchiga bilim larni yetkazish shakliga ko‘ra ta ’lim m e to d ­
lari: