69
2019 №4, Kasb-hunar ta’limi
АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ
да видео ва аудио материалларни ўз ичига
олади. Мультимедиали
электрон альбом
нинг асосий “ядроси” қурилиш майдончаси
ва унинг элементларини, ишлаб чиқариш
участкаларидаги алоҳида иш турлари ва
бош қаларнинг уч ўлчамли фазовий тасвир
ларидан иборат. Бундай альбомни талаба
ларни касбий фаолиятга тайёрлаш жараё
нида қўллаш:
а) таълим олувчиларни ўқув жараёнига
етарлича тез киришиши ва мазмунни ўрга
ниш жараёнида образли-кўргазмали фикр
лашга жалб қилиш шарт қилиб қўяди;
б) талабаларни турли ишлаб чиқариш
вазиятлари
билан таништириш ва хавфсиз
ҳамда авариядан холи ишни таъминловчи
кўникма ва малакаларни шакллантириш
имконини беради;
в) талабаларда объектив алоқаларни,
ишлаб чиқариш жараёнлари ва алоҳида опе
рациялар орасидаги муносабатларни, бахт
сиз ҳодиса ва жароҳатланишга олиб келиши
мумкин бўлган хавфли ва аварияли вазият
ларнинг сабаб ва оқибат ўртасидаги боғла
нишларни акс эттирувчи ассоциацияларни
шакллантириш
имкониятини яратади;
г) меҳнат хавфсизлиги бўйича билим,
кўникма ва малакаларни ўзлаштиришга
йўналтирилган касбий тайёрлашни ахбо
ратли қўллаб-қувватлаш таъминланади.
Мультимедиали электрон атласлар
турли хил объектларнинг видео матери
алларини ўз ичига олади. Олий таълим
муассасаларида
иллюстратив материал
сифатида намойиш қилинадиган илмий-ом
мабоп фильмлардан фарқли равишда, муль
тимедиали электрон атлас мазмуни бўйича
бутунлай ўқув дастурига мос келади. Унда
асосий тушунчалар, аниқ ажратилган таъ
рифлар берилган, ҳар бир шакллантирилган
ҳолатлар тушинтирилади.
Идрок қилинаётган мазмунини аниқ-
лаш тириш имконини берувчи махсус усул
лар (секинлаштирилган ёки тезлаштирил
ган намойиш,
анимация, объектни турли
ракурслардан кўрсатиш, объект ёки ҳоди
саларнинг алоҳида деталларини намойиш
этиш) кенг қўлланилади. Мультимедиали
электрон атлас ўқув ахборатини тўлиқ баён
этади ва янги ўқув
материалини талабага
узатиш босқичида ўқитувчини бутунлай
алмаштириш мумкин. Уни кўриб чиққан
дан кейин дарҳол талабалар ўзлаштирилган
ўқув материалини мустаҳкамлаш ва тек
ширишга амалий кўникмаларни шакллан
тиришга ўтиши мумкин [2]. Касбий тайёр
лаш жараёнида мультимедиали атласлардан
фойдаланишнинг қуйидаги бир нечта вари
антлари мавжуд:
а) муҳофаза масалаларини мустақил
ўрганиш;
б) мазмунни ўқув диалогик ёки ташки
лий-фаолиятли ўйинлар жараёнида ўқитув
чи билан биргаликда ўрганиш;
в) меҳнат муҳофазаси бўйича йўриқно
ма ўтказувчи маъсул шахс изоҳлари билан
ишлаб чиқаришда амалиётни ўташ жараё
нида мазмунини ўрганиш.
Ўқув-услубий мультимедиали ўргатув
чи мажмуалари ўқув фанини мустақил ўрга
ниш учун тартибланган ўқув материалини,
интерактив шаклда баён этилган билимлар
ни мустаҳкамлашнинг амалий шакллари ва
методикасини ўз ичига олади.
Мультимедиали электрон услубий кўр
сатмалар талабалар мустақил ўрганиш ва
билимларини текширишга тайёргарлик кў-
риш учун мўлжалланган ўқув матеалини ўз
ичига олади.
Бундай мультимедиали элек
трон услубий кўрсатмаларда қуйидагиларга
йўналтирилган ўқув материалидан фойда
ланилади:
а) ахборотнинг катта миқдордаги захи
расини мустаҳкам ўзлаштириш, билимлар
тузилмасини шакллантириш,
билимларни
эгаллаш ва улардан эркин фойдаланиш;
б) фикр юритиш фаоллигини ривож-
лантириш;
в) касбий тайёргарлик ва фаолият ус-
луб ларини эгаллаш;
г)
шахсни ривожлантириш, хусусан,
шахснинг ўқув жараёнидаги фаоллигини