“Kasb-hunar ta’limi” jurnaliga 2020 yil uchun obuna davom etmoqda

ПЕДАГОГИКА
Unda konsentrlashgan ta’lim metodikasini 
qo‘llash istiqbolli yo‘nalishlardan biri hisob­
lanadi. Muntazam tarzda modullashgan kon-
sentr xarakteridagi ta’lim jarayonini tahlil 
qilib, uning natijalari asosida ta’lim mazmuni 
va dars jadvalini takomillashtirib borish talab 
etiladi. 
Dars jarayonining davomiyligi o‘quv 
faoliyati shakli va ko‘rinishlarini ifodalashi 
kerak. Bu ayniqsa, loyihachilik faoliyatiga 
keng o‘rin ajratilgan o‘quv­biluv maydonlarida 
yaqqol namoyon bo‘ladi. O‘quvchining faoli-
yati ham bu jarayonda aniq ko‘zga tashlanadi. 
Uy vazifalari yuqorida ta’kidlaganimizdek, 
bugungi kunda o‘quv yuklamasining mavjud 
manzarasini aks ettirmaydi.
O‘quvchilarning individual ta’lim yo‘na-
lishlarini tashkil etishning didaktik asoslarini 
yaratish, bunda har bir o‘quv predmeti miso­
lida bo‘lgani kabi integratsiyalashgan o‘quv 
fanlari timsolida ham individual ta’lim olish 
yo‘llari belgilab berilishi kerak. Bunday ta’lim 
yo‘nalishlari, asosan, o‘quv rejasida o‘z aksini 
topishi lozim.
Individual ta’lim jarayonining samara­
dorligini muntazam tahlil qilib borish talab 
etilmoqda. Bugungi kunda asoslanishi lozim 
bo‘lgan holat – o‘quvchiga pedagogik yordam 
ko‘rsatish va o‘quv­biluv jarayonida uni peda­
gogik qo‘llab­quvvatlashning qulay shakl va 
imkoniyatlarini izlab topishdan iboratdir. 
Bu muammoni muvaffaqiyatli hal qilishda 
korreksiyalash texnikasi va texnologiyasini 
qo‘llash bir qadar samarali bo‘la oladi. Muhim 
masalalardan yana biri – o‘quv jarayonida 
qo‘l la nadigan 
o‘quvchilarga 
ommaviy 
va indivi 
du 
al ta’lim berish metodlari va 
texnologiyalarini tanlashdan iborat. 
Bunda o‘quv jarayoni kabi individual fao­
liyat jarayonini ham tanlash talab etiladi.
O‘quv-biluv maydonida quyidagi poten-
sial imkoniyatlarni ajratish mumkin:
• 
ta’lim shakllari, o‘quvchi va uning she-
riklari, o‘quv dasturi, o‘quv predmeti, 
o‘quv materiali hajmi, mavzu va o‘r ga­
niladigan mavzular ketma­ketligi, top­
shiriqlar, faoliyat turi va imkoniyatlari, 
o‘quv materialini
• o‘zlashtirish ko‘rinishlari va yo‘llari, 
hisobot shaklini tanlash kabilar o‘quv­
bi luv jarayonini qayta qurish, konsentr 
shaklidagi modullashgan ta’limni joriy 
etish imkonini beradi.
• ta’lim jarayonini tashkil etishning aso­
siy tamoyillarini belgilash, ayniqsa, 
o‘s mir yoshdagi o‘quvchilarga taqdim 
etiladigan o‘quv materiallarini tanlashda 
o‘quvchilarning 
yosh 
xususiyatlari 
bilan bog‘liq psixologik imkoniyatlarini 
alohida hisobga olish muhim ahamiyatga 
ega. 
• 
ta’lim jarayonining turli bosqichlari 
uchun ushbu bosqichning o‘ziga xos 
vazifalarini aniqlash, muammoli ta’­
limning samaraliroq komponentlarini 
shakllantirish sohasida ham izlanishlar 
olib borish maqsadga muvofiqdir.
O‘rganiladigan va tatbiq etiladigan o‘quv 
jarayonining shakllarini farqlab, ajratib olish 
loyihachilik faoliyatining modullashgan ham-
da konsentrlashtirilgan shakllarini tatbiq 
qilishni taqozo qiladi.
Ta’limning diskussiya shakli maktabdagi 
o‘quv, darsdan tashqari jarayonning batafsil 
tavsifini bayon qilib berishni taqozo qiladi. 
Ta’lim jarayonini tashkil etishning asosiy 
tamoyillarini aniqlash, uning vositalarini aniq 
tasavvur etish maqsadga muvofiqdir.
Individual ta’lim yo‘nalishi doirasida 
o‘smir yoshdagi o‘quvchilarning shaxsiy 
muammolarini yechishga yo‘naltirilgan juda 
tig‘iz ta’lim maydonining muayyan ta’lim 
tizimida vujudga kelishi aniq natijalarda 
namoyon bo‘ladi. Bu o‘quvchi rivojlanishini 
jadallashtiradi.
Shaxs taraqqiyotida o‘quv-biluv jarayo-
ni ning o‘rni nihoyatda katta. Boshqa ta’lim 
jarayonlari qatorida dars ham muhim aha­
miyatga ega. Bu o‘rinda individual o‘quv reja 
va yuqori malakali pedagogik faoliyat talab 

---

38
Kasb-hunar ta’limi №4, 2019