Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma

Parmalash dastgohida rezba qirqish
Maqsad: Parmalash va rezba qirqish dastgohlarida rezba qirqish usullari bi-
lan ta nishish. 
Ish obyektlari: 
1. Metrik yoki duym rezbalar qirqilishi zarur bo‘lgan turli detallar.
2. Material: Konstruksion po‘lat va cho‘yan.
3. Misollar: Gaykalar, ishlab chiqarish detallari.
Jihoz  va  moslamalar: Vertikal-parmalash  va  stolga  o‘rnatilgan  parmalash
dastgohlari, rezba qirqish mashinalari, metchiklar, chizg‘ichlar, rezbali halqalar,
mashina moyi.
Rezba qirqishda bajariladigan ishlar: 
1. Parmalash  dastgohini rostlash; tegishli metchiklar tanlash.
2. Dastgoh shpindeliga saqlagich patronni konussimon qilib odatdagi pat -
ronni  o‘rnatish. 
3. Metchikni patronga qo‘yish va qoplama gayka bilan mahkamlash. 

---

25
4. Parmalash dastgohini 5—8 m/min kesish tezligiga sozlash.
5. Elektr dvigatelni yurgizib  metchikni tekshirish.
6. Metchikni mashina moyi bilan moylash.
7. Rezba qirqish.
Parmalash. Yaxlit  materiallarda  teshiklar  ochish  jarayoni  parmalash  deb
ataladi.  Quyish,  bolg‘alash,  shtamplash  yoki  boshqa  usullarda  olingan  teshik-
larning  o‘lchamini kengaytirish parmalab kengaytirish deyiladi.
Parmalash  va  parmalab  kengaytirishda,  asosan,  asboblarga  har  xil
o‘lchamlardagi  parmalar,  jihozlarga  esa  parmalash  dastgohlari  va  parmalash
mashinalari kiradi.
Dastgohni ishga tayyorlashda uning yerga ulanganligi, tasmaning tarangligi va
to‘silganligi tekshiriladi, ishqalanuvchi qismlari moylanadi. Stol zarur balandlikka
o‘rnatiladi va qisqichlar bilan mahkamlab qo‘yiladi. Shpindelning aylanish chas-
totasi va surish qiymati tanlab olinadi. Dastgoh salt yurgizib, ishlatib ko‘riladi.