Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

6.8. Ишлаб чиқариш таннархига қўшиладиган бошқа харажатлар ҳисоби

«Харажатлар таркиби тўЃрисидаги Низом»га мувофиқ кейинги харажат элементи бўлмиш «Ишлаб чиқариш характеридаги асосий фондлар ва номоддий активлар амортизацияси»га қуйидагилар киради:

1. Белгиланган меъѓрга кўра асосий ишлаб чиқариш фондлари баланс қиймати асосида ҳисобланган тўла тиклаш бўйича амортизация ажратмаси суммаси. Бунга амалдаги қонунга мувофиқ ҳисобланган тезлаштирилган амортизация ҳам қўшилади.
2. Узоқ муддатга асосий воситаларни ижарага олган корхона, ўзига қарашли асосий фондлар ва ижарага олинган асосий фондлар бўйича тўла тиклаш юзасидан амортизация ажратмасини «Асосий фондлар амортизацияси» элементида акс эттиради. Бундай ҳолларда, ижара берган корхона ижарага берилган асосий воситалар бўйича амортизация ҳисобламайди.
3. Ишлаб чиқариш характеридаги номоддий активлар бўйича эскириш ҳар ойда уларнинг дастлабки муддати бўйича ҳисобланган эскириш миқдорида таннархга қўшилади.
Ишлаб чиқариш характеридаги бошқа харажатларга «Харажатлар таркиби тўЃрисидаги Низом»га мувофиқ қуйидагилар киради:
1. Ишлаб чиқариш жараѓнига хизмат қилиш бўйича харажатлар.
2. Ишлаб чиқариш жараѓнига тааллуқли хизмат сафари харажатлари.
3. Ишлаб чиқаришда банд бўлган ишчилар ва ишлаб чиқариш активларининг мажбурий суЃуртаси бўйича харажатлар.
4. Брак ҳисобига нобудгарчиликлар.
5. Кафолатланган таъмирлаш ва (маҳсулотга кафолатланган хизмат муддати белгиланган ҳолда) кафолатланган хизмат кўрсатиш билан боЃлиқ харажатлар.
6. Ички ишлаб чиқариш сабабларига кўра бўш қолинган вақт бўйича нобудгарчилик.
7. Ишлаб чиқаришдаги ҳолатлар юзасидан меҳнат қобилиятини йўқотганлиги учун тўланадиган нафақа.
8. Ишлаб чиқариш жараѓнида тўЃридан-тўЃри иштирок этадиган ходимлар соЃлигини муҳофаза қилиш ва дам олишини ташкил қилиш бўйича чора-тадбирлар билан боЃлиқ харажатлар.
9. Таннархга қўшиладиган ва белгиланган тартибда ҳисобланадиган бюджетга мажбурий тўловлар, солиқлар, бюджетдан ташқари махсус фондларга ажратмалар.
Шундай қилиб, ишлаб чиқариш билан боЃлиқ ҳамма харажатлар маҳсулот таннархига қўшилади, бу ўз навбатида бухгалтерия ҳисобининг асосий вазифаси бажарилишини таъминлайди.