Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

2.8. Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлар режаси ва унинг иқтисодий мазмуни

Корхонада бухгалтерия ҳисобини тегишлича ташкил этиш учун корхона молиявий-хўжалик фаолиятининг бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлари режаси ҳамда ҳар бир ҳисобварақ тавсифланган ва уларга доир ҳисобварақларнинг намунавий корреспонденцияси берилган режани қўллаш бўйича йўриқномадан тўЃри фойдаланиш катта аҳамиятга эга ҳисобланади.

Бухгалтерия ҳисоби миллий андозаларини амалга татбиқ этиш ва бу борадаги ишларни янги босқичга кўтариш мақсадида бухгалтерия ҳисобварақларининг янги режаси ишлаб чиқилди. «Хўжалик юритувчи субъектлар молиявий-хўжалик фаолиятининг бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлари режаси ва уни қўллаш бўйича йўриқнома» номли 21-сон БҲМА Ўзбекистон Республикаси «Бухгалтерия ҳисоби тўЃрисида»ги Ќонунининг 5-моддасига биноан ишлаб чиқилган.
Хўжалик юритувчи субъектлар молиявий-хўжалик фаолиятининг бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлари режаси асосида хўжалик муомалалари бухгалтерия ҳисобварақлари ишчи режасини тузадилар ва у хўжалик юритувчи субъектнинг ҳисоб сиѓсатида акс эттирилади.
Ҳисобварақлар режаси – бухгалтерия ҳисоби бўйича ҳисобварақларнинг уларнинг иқтисодий мазмунига кўра бир тизимга солинган рўйхатидир.
Хўжалик юритувчи субъектлар молиявий-хўжалик фаолиятининг бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлари режасининг янги таҳрири Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2002 йил 9 сентябрдаги 103-сонли қарори билан тасдиқланди ва Адлия вазирлиги томонидан 2002 йил 23 октябрда 1181-сон билан 21-сон БҲМС сифатида рўйхатдан ўтказилди. Мазкур стандарт 2002 йил 2 ноябрдан кучга кирди. Хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар ва аудиторлик ташкилотлари 2002 йил 1 январдан бошлабоқ янги Ҳисобварақлар режаси бўйича ҳисоб юрита бошладилар, 2003 йил 1 январдан бошлаб уларга биржалар, 2004 йил 1 январдан бошлаб мулкчилик шаклидан қатъий назар бошқа хўжалик юритувчи субъектлар қўшиладилар. Ҳисобварақлар режасида 249 та баланс ва 14 та балансдан ташқари ҳисобварақ мавжуд.
Ҳисобварақлар режасининг дастлабки 1-8-бўлимларида доимий ѓки баланс ҳисобварақлари, 9-бўлимда эса транзит ѓки вақтинчалик ҳисобварақлар жойлаштирилган.