Kambag’allik muammosi va ijtimoiy farovonlik annotatsiya

KAMBAG’ALLIK MUAMMOSI VA IJTIMOIY FAROVONLIK

ANNOTATSIYA
Bugungi kunda kambag’allik muammosi har bir davlatda mavjud. Kambag’allikni qisqartirish va uni bartaraf etish hozirgi rivojlangan davlatlarning eng birinchi, eng asosiy maqsadlaridan biri hisoblanadi. Kambag’allik o’zi nima va uni bartaraf etishning eng samarali usullari qanday? Ushbu maqola yordamida kambag’allik muammosi uning sabab va oqibatlari hamda bartaraf etish yo’llarini o’rganamiz.
Tayanch tushunchalar: kambag’allik, mulaq va nisbiy kambag’allik, ijtimoiy faravonlik.

KIRISH
Kambag’allik – bu eng qadimgi muammolardan biri hisoblanadi. Insoniyat taraqqiy etgandan buyon boy va kambag’allik tushunchalari mavjud. Kambag’allik hayot uchun kerakli bo’lgan birlamchi ehtiyojlarni to’laqonlik qondira olmaslik bilan tavsiflanadi. Hayot uchun zarur birlamchi ehtiyojlarga bosh-pana, oziq-ovqat, kiyim-kechak va shu kabi yashash uchun kerakli bo’lgan narsalar kiradi. Ushbu muammo hamma yerda mavjud. Biroq kambag’allik ko’lami va holati hududga qarab har-xil bo’ladi.
Bir davlatda aholi jon boshiga tirikchilik minimumi 200 dollar bo’lsa, boshqa bir davlatda esa bu ko’rsatkich 400 dollarni tashkil etadi. Sabab bu davlatlarning ishlab chiqarish va aholi jon boshiga daromad ko’rsatkichi har-xil ekanligidadir. Masalan, AQSHda bir oylik daromadi 400 dollardan oz kishi kambag’al hisoblansa, huddi shuncha daromadga ega bo’lgan odam Efiopiyada boy hisoblanadi. Chunki, AQSHda jon boshiga yiliga 47000 $ daromad yaratilsa, Efiopiyada bu 1000$ tashkil qiladi. ¹

Materiallar va metodlar
Kambag’allik darajasi mamlakat iqtisodiyoti darajasiga teskari munasobatda bo’ladi. Ya’ni mamlakat iqtisodiyot darajasi yuqori bo’lgan davlatlarda kambag’allik darajasi past, iqtisodiyot darajasi past bo’lgan davlatlarda aksincha yuqori bo’ladi. Shuning uchun kambag’allik ko’rsatkichi iqtisodiy o’sish ko’rsatkichiga qarab o’zgarib boradi.
Dunyo bo’yicha qarasak, kambag’allik tushunchasi va uni hisobga olish turli mintaqa va tashkilotlarda turlicha bo’ladi. Har bir tashkilotning kambag’allik darajasini aniqlashga doir turli qarashlari mavjud. Masalan, Birlashgan millatlar tashkiloti (BMT) kambag’allik darajasini asosiy tovar va xizmatlar uchun zarur bo’lgan daromadning yetarlilik darajasi bilan o’lchaydi. Bunda kambag’allik 2 turga bo’linadi: mutlaq va nisbiy.