Kafedrasi

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Oila farovonligi – millat farovonligi: O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning O’zbekiston Respublikasi Konstituttsiyasining 5 yilligiga bag’ishlangan majlisidagi tabrik sO’zi. // Xalq sO’zi gazetasi. – 1997. – B. 8.
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasining Oila kodeksi. – T.: Adolat, 1998. – 302 b.
   
3. 
   XXI asr oilasi kontseptsiyasi. Respublika “Oila” ilmiy-amaliy markazi. – T.: NISIM, 2002. – 28 b.
   

Mashg’ulotning borishi.

Kirish 5-daqiqa: tinglovchilarni darsga tayyorgarligini aniqlash, mashg’ulot mavzusi va kutilayotgan natijalar bilan tanishtirish.

Asosiy qism: 70 daqiqa. tinglovchilarni tarixiy taraqqiyotda oila nikox munosabatlarini boshqarishning shakillari bilan tanishtirish, “Klaster”, “6x6” metodi orqali mavzuni mustahkamlash. tinglovchilarni faolligini oshirish ijodiy tafakkurini shakllantirish.

Yakuniy qism: 5 daqiqa. Mashg’ulotni yakunlash, talabalarni baholash.

“Oila psixologiyasi” fanidan seminar mashg’uloti ishlanmasi.

Seminar mashg’uloti mavzusi: Zamonaviy oilalarning xususiyatlari.

Seminar mashg’uloti maqsadi: tinglovchilarda zamonviy oilaga bo’lgan munosabatini shaikillantirish.

REJA:

1. 
   Zamonaviy oila tipologiyasi. Bolalar soniga qarab.
   
2. 
   Tuzilishiga ko’ra, oila boshliqini topishga ko’ra, iltimoiy tarkibning qobilyatligiga ko’ra.
   
3. 
   oilaviy stajida ko’ra. Oiladagi muhit va munosabat sifatiga ko’ra. Geografik belgilarga ko’ra, oilaviy hayotning asosiy shart – sharoitlari, psixologik salomatlik xolatiga ko’ra, xozirgi zamon oilasining xususiyatlari oila nikox
   

munosabatlarining altornativ shakillari. Oila sifatlari to’liq bo’lmgan oila. Aralash oila, bolalarning soniga ko’ra hozirga zamon oilalardagi inqiroz.
Adabiyotlar:

1. 
   Ayol, oila va jamiyat / Ilmiy-amaliy konferentsiya materiallari / Mas’ul muh. F. Otaxonov. – T.: 2007 – 260 b.
   
2. 
   Antonov A.I., Medkov V.M. Vtoroy rebenok. – M.: 1987.
   
3. 
   BO’riev Ochil. O’zbek oilasi tarixidan. – T.: O’qituvchi, 1995. – 128 b.
   

4. 
   Mashg’ulotning borishi.
   
5. 
   Kirish 5-daqiqa: tinglovchilarni darsga tayyorgarligini aniqlash, mashg’ulot mavzusi va kutilayotgan natijalar bilan tanishtirish.
   
6. 
   Asosiy qism: 70 daqiqa. tinglovchilarni zamonaviy oila hususiyatlarining sifatlari bilan tanishtirib ularni bilim va ko’nikmalarini shakillantirish.
   

“Klaster”, “6x6” metodi orqali mavzuni mustahkamlash. tinglovchilarni faolligini oshirish ijodiy tafakkurini shakllantirish.

7 Yakuniy qism: 5 daqiqa. Mashg’ulotni yakunlash, talabalarni baholash
“Oila psixologiyasi” fanidan seminar mashg’uloti ishlanmasi.

Seminar mashg’uloti mavzusi: Jinsiy farqlar psixologiyasi.

Seminar mashg’uloti maqsadi: tinglovchilarni jinsiy farqlar psixologiyasi bilan tanishtirish.
REJA:

1. 
   Jinsiy munosabatlar psixologiyasi.Jinsiy rol “gender” jins asosiy tushunchalar.
   
2. 
   Jinsiy farqlarni biologik asosi seksual munosabat va nikohdan qoniqish, er xotin munosabatlarida umumoilaviy va seksual kmponentlarning o’zaro aloqasi.
   

Adabiyotlar:

1. 
   Brutman V.I., Filippova G.G., Xamitova I.YU. Dinamika psixologicheskogo sostoyaniya jenshin vo vremya beremennosti i posle rodov // Voprosi psixologii. 2002. № 1.
   
2. 
   Vidra D.O., Figdor G. Pomosh razvedennim roditelyam i ix detyam: Ot tragedii k nadejde. – M.: 2000.
   
3. 
   Karimova V. Oilaviy hayot psixologiyasi: O’quv qO’llanma. – T.: 2006 – 142 b.
   

4. 
   Mashg’ulotning borishi.
   
5. 
   Kirish 5-daqiqa: tinglovchilarni darsga tayyorgarligini aniqlash, mashg’ulot mavzusi va kutilayotgan natijalar bilan tanishtirish.
   
6. 
   Asosiy qism: 70 daqiqa. tinglovchilarni jinsiy munosabatlar psixologiyasi bilan tanishtirish. “Klaster”, “6x6” metodi orqali mavzuni mustahkamlash. tinglovchilarni faolligini oshirish ijodiy tafakkurini shakllantirish.
   
7. 
   Yakuniy qism: 5 daqiqa. Mashg’ulotni yakunlash, talabalarni baholash.
   

“OILA PSIXOLOGIYASI” FANIDAN TEST SAVOLLARI
Er yuzida xayot nishonalari kachon yuzaga kelgan?

A. 4 mlrd yil avval

V. 3 mlrd yil avval

S. 5 mlrd yil avval

Xozirgi zamon odamlarining dastlabki ibtidoiy ajdodlari bulmish Xomo Sapinis yani fikrlovchi odam bundan necha yillar mukaddam shakllangan

A. 4 mlrd yil avval

V. 3 mlrd yil avval

S. 5 mlrd yil avval

Oila psixologiyasi fanining maqsadi

*A. yoshlarni oilaviy xayotga tayyorlash va oilaga doir muhim bilimlarni berish

V. Individual farklarni

S. Metod va metodologiyalarni

Oila psixologiyasi kursini nechta vazifasi bor

A. 9

*V.11

S. 13

Oilaga tarif kaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan

A. Ikki shaxsni birgalikda yashashi

V. Oila jamiyat bugini

S. Ikki yoshni kalb xoxishi, muxabbati asosida kurilgan qonuniy ittifoki

Oila kaysi so’zdan kelib chikkan va uning ma’nosi

A. O’zbekcha «er xotin»

V. Tojikcha «birlik»

S. Arabcha «ayolmand»

Patrialxal oila qanday oila

A. Bir biriga begona kishilar orasidagi oila

V. Bir erkak va bir necha ayoldan tashlil topgan oila

S. Urug’ ichidagi nikoh

Manogam oilaga to’g’ri javob keltirilgan qatorni toping

A. Bir erkak va bir ayol urtasidagi nikoh

V. Bir biriga begona kishilar orasidagi oila

S. Bir erkak va bir necha ayoldan tashlil topgan oila

O’zbekistonda nechanchi yil «Oila» yili deb e’lon kilingan

A. 1997

V. 1998

S. 1996

«Oila» kodeksi kachon kabul kilingan

A. 1998y 30 aprel

V. 1997y 5 may

S. 1999y 1 aprel

Respublikamizda «Oila» ilmiy amliy markazi nechanchi yil tashkil etilgan
A. 1997

V. 1998

S. 1996
O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining nechanchi bobbi oilaga bagishlangan.

A. 45 bob

*V. 4 bob

S. 6 bob

Konstitutsiyada nikoh kurish qiz bolalar uchun necha yosh deb belgilangan

A. 15 yosh

V. 16 yosh

S. 17 yosh

Konstitutsiyada nikoh o’g’il bolalar uchun necha yosh deb belgilangan

A. 15 yosh

V. 16 yosh

S. 17 yosh

Tabu so’zining ma’nosi

A. Maktovchi

V. Ta’kiklovchi

S. Kabul kiluvchi

Endogomiya so’zining ma’nosi nima

A. Faqat bir urug’ vakillari urtasidagi jinsiy aloka

V. Faqat bir jins vakillari orasidagi jinsiy aloka

S. Turli qabila vakillari orasidagi jinsiy aloka

Egzogomiya deb nimaga aytiladi

A. Faqat bir urug’ vakillari urtasidagi jinsiy aloka

V. Faqat bir jins vakillari orasidagi jinsiy aloka

S. Turli qabila vakillari orasidagi jinsiy aloka

Agomiya deb nimaga aytiladi

A. Faqat bir urug’ vakillari urtasidagi jinsiy aloka

V. Faqat bir jins vakillari orasidagi jinsiy aloka

S. Jinsiy munosabatlarning vaqtinchalik cheklanishi

Qiz bolalarda jinsiy etuklik davri necha yoshga to’g’ri keladi

*A. 11-12 yosh

V. 12-13 yosh

S. 14-16 yosh

O’g’il bolalarda jinsiy etuklik davri necha yoshga to’g’ri keladi

A. 11-12 yosh

V. 12-13 yosh

*S. 14-16 yosh

Oilani funktsiyalari necha xil

A. 3xil

V. 5xil

*S. 8xil

Oila daromadini rejali sarflash kundalik xarajatga zarur buyumlarga pul ajratish uchun mablag yigish oilaning kaysi funktsiyasiga kiradi

*A. Iqtisodiy

V. Reproduktiv

S. Komunikativ

Oila a’zolarini ahloqiy psixologik ximoyalanishi oilani kaysi funktsiyasiga kiradi

*A. realakatsiya

V. Reproduktiv

S. Regulyativ

Oilaning kaysi funktsiyasi «baxt» tushunchasini beradi

*A. felitsitologik

V. Regulyativ

S. Komunikativ

Attraktsiya bu….

A majburiyat

*V. Tortilish

S. Qonun- koida

Axoli sonini kayta tiklash uchun xar bir oilada necha farzand bulish lozimligi oilaning kaysi funktsiyasiga bog’liq

A. Iqtisodiy

*V. Reproduktiv

S. Komunikativ

Oila a’zolari urtasidagi o’zaro munosabatlarni boshqarish tizimini, ijtimoy nazorat, oilada ustunlik va obruni amalga oshirishni oilani kaysi funktsiyasi bajaradi

A. Reproduktiv

*V. Regulyativ

S. Komunikativ

Sevgi etaplari necha xil

A. 3 xil

V. 4 xil

*S. 5 xil

Kuchli sevgi-muxabbat xislari bo’lib, bu xislar yotgan motiv muxabbat obektiga jismoniy ega bulish. Bunda jinsiy intilish etakchilik qiladi. Bu qanday sevgi turi hisoblanadi.

*A. eros

V. Lyudus

S. Storge

Sevgi xislari unchalik chukur bo’lmagan muxabbat uyni sifatida idrok kilinadigan sevgi xislari obekti oson almashishi mumkin bo’lgan turi. Bu qanday sevgi turi

A. eros

*V. Lyudus

S. Storge

Tashki ko’rinishida kuchli ifodalanmagan ammo ishonchli muxabbat dustlik turi. Bu qanday sevgi turi

A. eros

V. Lyudus

*S. Storge

Ludes va storgelardan iborat doimo ong nazoratida bo’lgan sevgan shaxsning manfatlarini ko’zlagan maqsadlari asosida yuzaga kelgan sevgi xislaridir. Bu qanday sevgi turi

*A. pragma

V. Eros

S. Maniya

Eros va lyudusdan iborat bo’lib sevgan kishi obektidan to’beligi bilan xarekterlanadi. Ammo eros va lyudusdan bu turning farki sevgan shaxsda o’ziga ishonch xislari etarli bo’lmaydi. Bu qanday sevgi turi

A. storge

*V. Maniya

S. Agape
Eros va storgelardan iborat kuchli ifodalanadigan sevgan kishi muxabbat obektiga xama narsani va xatto o’zini xam bagishlashga tayyor bo’lgan xislar turi. Bu qanday sevgi turi

A. eros

V. Maniya

*S. Agape
Sevgi – bu insoniyatni xayvonat olamidan sugirib olgan kuchdir. Bu so’zlar kimga tegishli?

A. Z. Freyd

*V. A. S. Makarenko

S. Elkonin

Jinsiy xayotga etishishni necha bosqichda farklanadi

A. 3

V. 4

*S. 5
Iloji boricha tarbiyalanuvchilardan talab kili shva mumkin kadar uni ko’proq xurmatlash kerak. Bu so’zlar kimga tegishli?

A. Z. Freyd

*V. A. S. Makarenko

S. Elkonin
Inson uchun birinchi baxt uning sogligi ikkinchisi go’zalligidir. Bu so’zlar kimga tegishli?

*A. aflotu

VI. Elkonin

S. Freyd
Bolani usib borish jarayonida kaysi ta’sirlar xal kiluvchi rol uynaydi

*A. oila muxiti

V. Ota-onalar ta’siri

S. Dustlar ta’siri
O’zbekistonda kam bolali oilalar deb necha farzanddan tashkil topgan oilalarni aytamiz

A. 1 farzand

*V. 2 farzand

S. 3 farzand

Bola tarbiyasi oilada shakllanishi va ota-onaning vazifasi degan goyani kimlar ilgari surgan

A. Aflotun va Arastu

V. Gerodot va Arastu

*S. Ibn sino va Farobiy

Bolalar soniga kura oilalar qanday turkulashtariladi

A. kam bolali

V. Kup bolali

*S. Kam va kup olali

A. fitratning «Oila» nomli asari kachon yozilgan

A. 1915

*V. 1916

S. 1919
A. R. Leximova qizlar va yigitlar orasidagi o’zaro munosaatlarni urganib bir necha turga bo’ladi

*A. 3 tur

V. 4 tur

S. 5tur
SHartli ravishda nizolar 2 ga bulinadi bular kaysilar

A. er va Xotin urtasidagi nizolar

*V. Biriktruvchi va ajratuvchinizolar

S. Sababli va ajratuvchi nizolar

Usmirlik davri adabiyotlarda yana qanday nomlanadi

*A. o’tish davri

V. Muommoli davr

S. Kiyinchilik davri

Regional jihatlariga kura qanday turlarga bulinadi

*A. shaxar kishlok aralash

V. Dexkonlar ishchilar

S. O’zbek rus kozok

Oilaning yoshiga kura qanday oilalar bor

*A. yosh oila urta yoshdagi oila etuk yoshdagi oila

V. yosh oila etuk oila

S. yosh oila urta yoshdagi oila

Er xotinlarning milltiga kura oilalar qanday bo’ladi

A. bir millatli oia

V. Kup millatli oila

*S. Kup millatli oila , boynanminal oila, bir millatli oila

YUridik rasmiylashtirilganligiga kura oilalar qanday bo’ladi

A. sinovdagi oila

V. Kayta tuzilgan oila

*S. Nikohdagi oila, nikohdan tashkaridagi oila, rasmiylashtirish arafasidagi oila

GLOSSARIY

Akademik litsey - o’quvchilarning imkoniyatlari va kizikishlarini hisobga olgan holda ularning jadal intellektual rivojlanishi chukur, sohalashtirilgan, tabakalashtirilgan, kasbga yo’naltirilgan ta’lim olishlarini ta’minlash maqsadida davlat ta’lim standartlariga muvofik o’rta maxsus ta’lim beruvchi, yuridik makomga ega ta’lim muassasasi.

Akademiya - kadrlar tayyorlash va bilimlarning keng sohalari bo’yicha oliy va oliy o’quv yurtidan keyingi ta’lim dasturlarini amalga oshirishga imkon beruvchi, yuridik makomga ega ta’lim muassasasi.

Amaliy ishlar metodi – o’zlashtirilgan bilimlarni amaliyotda ko’llash ko’nikmalarini shakllantiruvchi usul.

Anomaliya (yunoncha – anomal) - me’yordan, umumiy konuniyatlardan chetlanish, noto’gri rivojlanish.

Anomal bolalarni o’qitish , tarbiyalash va rivojlantirish- korrektsion pedagogi-psixologikning asosiy tushunchasi bo’lib, nuksonning darajasi va tuzilishiga mos keladigan metod hamda vositalar yordamida anomal bolalarni faol ijtimoiy hayot va mehnatga tayyorlash, ularda Fuqarolik sifatlarini shakllantirish.

Axloq (lotincha «moralis» - xulq-atvor ma’nosini bildiradi) - ijtimoiy munosabatlar hamda shaxs xatti-harakatini tartibga soluvchi, muayyan jamiyat tomonidan tan olingan va rioya kilinishi zarur bo’lgan xulq-atvor qoidalari, mezonlari yigindisi.

Axloqiy ong – shaxga axloqiy me’yorlar va xulq-atvor qoidalari to’grisidagi nazariy bilimlarni berish asosida hosil kilinuvchi ong shakli.

Axloqiy tarbiya – muayyan jamiyat tomonidan tan olingan va rioya kilinishi zarur bo’lgan tartib, odob, o’zaro munosabat, mulokot va xulq-atvor qoidalari, mezonlarini o’quvchilar ongiga singdirish asosida ularda axloqiy ong, axloqiy faoliyat ko’nikmalari va axloqiy madaniyatni shakllantirishga yo’naltirilgan pedagogik jarayon; ijtimoiy tarbiyaning muhim tarkibiy kismi.

Akliy tarbiya - shaxsga tabiat va jamiyat tarakkiyoti to’grisidagi bilimlarni berish, uning akliy (bilish) kobiliyati, tafakkuri va dunyokarashini shakllantirishga yo’naltirilgan pedagogik jarayon; ijtimoiy tarbiyaning muhim tarkibiy kismi.

Baynalminallik («inter» – orasida, o’rtasida, aro, «natio» – xalq)– o’zga millat va elatlarning hak-huquqlari, erki, urf-odatlari, an’analari, turmush tarzi, tili hamda vijdon erkinligini hurmat qilish, ularning manfaatlariga ziyon yetkazmaslikni ifoda etuvchi shaxsga xos ma’naviy-axloqiy fazilat.

Bakalavriat - mutaxassisliklar yo’nalishi bo’yicha fundamental va amaliy bilim beradigan, ta’lim olish muddati kamida to’rt yil davom etadigan tayanch oliy ta’lim.

Bashoratlash - bo’lajak darsni tashkil etilishining turli varianlarini baholash va ulardan kabul kilingan mezonlarga muvofik eng ma’kulini tanlab olish.

Baho – ta’lim oluvchilarga ularning ta’lim olishi, bilimlarni o’zlashtirishga nisbatan ijodiy yondoshishini ragbatlantirish maqsadida ta’sir ko’rsatish vositasi.

Bilim – shaxsning ongida tushunchalar, sxemalar, ma’lum obrazlar ko’rinishida aks etuvchi borlik hakidagi tizimlashtirilgan ilmiy ma’lumotlar majmui.

Bilim olish – borlikni idrok etish, o’rganish, mashq qilish va muayyan tajriba asosida xulq-atvor hamda faoliyat ko’nikma, malakalarining mustahkamlanib, mavjud bilimlarning takomillashib, boyib borish jarayoni.

Bilish - ob’ektiv borlikning inson ongida aks etish shakli; ilmiy bilimlarni o’zlashtirish jarayoni.

Boshlangich ta’lim - o’quvchilarga murakkab bo’lmagan ilmiy bilimlarni berish asosida ularda o’qish, yozish va hisoblashga oid dastlabki bilim, ko’nikma hamda malakalarni shakllantirish asosida ularda shaxsiy gigiyena va soglom turmush tarzi elementlarini hosil qilish bosqichi.

Boshlangich ta’lim pedagogi-psixologiksi – boshlangich sinflar o’quvchilarini tarbiyalash, ularga ta’lim berish, ularning o’ziga xos psixologik hamda fiziologik xususiyatlarini tadkik etish, shuningdek, ularni intellektual, ma’naviy-axloqiy va jismoniy jihatdan kamolotga yetkazish masalalarini o’rganadi.

Vatanparvarlik (lotincha «patriotes» – vatandosh, «patris» – vatan, yurt) - shaxsning o’zi mansub bo’lgan millat, tugilib o’sgan vatani tarixidan gururlanishi, buguni to’grisida kaygurishi hamda uning porlok istikboliga bo’lgan ishonchini ifoda etuvchi yuksak insoniy fazilat.

Verbal – bilim (ma’lumot, axborot)larni so’z yordamida (og`zaki) yetkazib berish, ifoda etish.

Gnoseologiya (yunon tilidan gnosis – bilim, ong, o’rganish) – bilish, ilmiy bilimlarning shakllanishi, xususiyatlari, konuniyatlari, uslublari, ilmiy tafakkur shakllari, shuningdek, insonga xos bo’lgan borlikni anglash kobiliyati hakidagi nazariya, ta’limot.
Davlat ramzlari - muayyan millat, elatning etnopsixologik xususiyatlari, karashlari, orzu-umidlari, intilishlari va maqsadi, hududiy, ijtimoiy-goyaviy birlik mohiyatini anglatishga xizmat kiluvchi tasviriy belgilar majmui.

Davlat ta’lim standarti – 1) ta’lim olish shaklidan kat’iy nazar bitiruvchilar erishishlari zarur bo’lgan ta’lim darajasini belgilovchi asosiy hujjat; 2) o’quv fani bo’yicha ta’limning yakuniy natijalarini belgilovchi asosiy hujjat; 3) ta’lim dasturlari mazmunining minimumi, o’quvchilar tomonidan bajariladigan o’quv ishlarining maksimal hajmi, shuningdek, bitiruvchilarning tayyorgarlik darajalariga ko’yiluvchi talablar.

Dars - bevosita o’qituvchi rahbarligida muayyan o’quvchilar guruhi bilan olib boriladigan ta’lim jarayonining asosiy shakli.

Darslik – muayyan fan bo’yicha ta’lim maqsadi, o’quv dasturi va didaktik talablarga muvofik belgilangan ilmiy bilimlar to’grisidagi ma’lumotlarni beruvchi manba.

Didaktika (ta’lim nazariyasi) – (yunoncha «didaktikos» “o’rgatuvchi”, «didasko» – “o’rganuvchi”) - ta’limning nazariy jihatlari (ta’lim jarayonining mohiyati, tamoyillari, konuniyatlari, o’qituvchi va o’quvchi faoliyati mazmuni, ta’lim maqsadi, shakl, metod, vositalari, natijasi, ta’lim jarayonini takomillashtirish yo’llari va hokazo muammolari)ni o’rganuvchi fan.

Didaktika tamoyillari (lotin tilidan «principium» - har kanday nazariyaning asosiy, boshlangich, dastlabki holati) –ta’limni tashkil etishga ko’yilgan me’yoriy talablarni ifodalovchi, shuningdek, ta’lim jarayonining asosiy maqsadi va konuniyatlariga muvofik uning dastlabki holatini belgilovchi karashlari.

Didaktik tashhis maqsadi – o’quv jarayonining samaradorligini aniqlash, baholash va tahlil qilish.

Didaktik tizim (yunoncha «systema» – yaxlit, kismlarda tashkil topgan, birlashtirish) – ma’lum mezonlari asosida ta’lim jarayoning yaxlit holatini belgilash, ajratib ko’rsatish.

Didaktik o’yin – o’rganilayotgan ob’ekt, hodisa va jarayonlarni modellashtirish asosida o’quvchining bilishga bo’lgan kizikishi va faollik darajasini ragbatlantiruvchi o’quv faoliyati turi.

Dunyokarash - tabiat, jamiyat, tafakkur hamda shaxs faoliyati mazmunining rivojlanib borishini belgilab beruvchi dialektik karashlar va e’tikodlar tizimi.

Jazolash - tarbiyalanuvchining xatti-harakati va faoliyatiga salbiy baho berish usuli.

Jamoa (lotincha «kollektivus» so’zining tarjimasi bo’lib, yigilma, omma, birgalikdagi majlis, birlashma, guruh kabi ma’nolarni anglatadi) - bir necha a’zo (kishi)lardan iborat bo’lib, ijtimoiy ahamiyatga ega umumiy maqsad asosida tashkil topgan guruh.

Jamoa an’analari – jamoa a’zolari tomonidan birdek ko’llab-kuvvatlanuvchi barkarorlashgan odat.

Jamoaning norasmiy tuzilmasi - jamoa a’zolari o’rtasidagi shaxslararo ma’naviy-psixologik munosabatlarning umumiy tizimi, shuningdek, jamoada mikroguruhni tashkil kiluvchi ayrim shaxslar o’rtasidagi tanlash munosabatlarining mazmuni.
Jamoaning rasmiy tuzilishi - turli ko’rinishdagi jamoa faoliyatini yo’lga ko’yishning tashkiliy jihatlari.

Jinsiy tarbiya - o’zida shaxsni jinsiy jihatdan chiniktirish, ularni tozalik va ozodalikka o’rgatish, o’z sogligi uchun gamxo’rlik qilish va mas’uliyatli bo’lishni ta’minlashga karatilgan pedagogik faoliyat mazmuni.

Jismoniy tarbiya - o’quvchilarda jismoniy va irodaviy sifatlarni shakllantirish, ularni akliy va jismoniy jihatdan mehnat hamda Vatan mudofaasiga tayyorlashga yo’naltirilgan pedagogik jarayon; ijtimoiy tarbiya tizimining muhim tarkibiy kismi.

Joriy nazorat – ta’lim jarayonida o’quvchilar tomonidan o’quv dasturida belgilangan muayyan mavzularni o’zlashtirilish bo’yicha bilim, ko’nikma va malakalari darajasini aniqlash, baholash shakli.

Idrok – aniq maqsadga yo’naltirilgan anglash jarayoni.

Ijtimoiy adaptatsiya (yunoncha adapto - moslashish) – anomal bolalar individual yoki guruhli xulqlarining ijtimoiy kadriyatlar va xulq-atvor qoidalari tizimiga mos kelishi.

Ijtimoiylashuv – ijtimoiy munosabatlar jarayonida faol ishtirok etishi asosida shaxsning hayot va ishlab chikarish jarayoniga moslashuvi.

Ijtimoiy ongni shakllantiruvchi metodlar - o’quvchilarda ma’naviy-axloqiy sifatlar, e’tikod hamda dunyokarashni shakllantirish maqsadida ularning ongi, his-tuygusi va irodasiga ta’sir ko’rsatish usullari.

Ijtimoiy pedagogi-psixologik – ijtimoiy munosabatlar jarayonida pedagogik goyalarning tutgan o’rni va roli, shaxsni kasbiy va ijtimoiy faoliyatga yo’naltirish muammolarini o’rganadi.

Ijtimoiy reabilitatsiya (yunoncha rehabilitas – layokati, kobiliyatini tiklash) - anomal bolaning psixofiziologik imkoniyatlariga tayangan holda uning ijtimoiy munosabatlar jarayonida ishtirok etishi uchun zarur sharoit yaratish, ijtimoiy faoliyat va mehnatga jalb etish.

Izohlash (tarbiya metodi sifatida) – tarbiyalanuvchiga hissiy-og`zaki ta’sir etish usuli.

Ilmiy dunyokarash - uzluksiz, izchil ravishda mavjud fanlar asoslarini puxta o’zlashtirib borish, ijtimoiy munosabatlar jarayonida faol ishtirok etish natijasida barkarorlashgan dunyokarash shakli.

Ilmiy tafakkur – inson akliy faoliyatining yuksak shakli sanalib, ijtimoiy vokea-hodisalar, jarayonlarga nisbatan ilmiy yondashuv.

Ilmiy karash (yunoncha «idea» - goya, tasavvur, tushunchalar yigindisi) - muayyan hodisa, jarayonning mohiyatini yorituvchi, ilmiy jihatdan asoslangan fikr, goya.

Individ (lotincha “individium” bo’linmas, yagona, alohida degan ma’nolarni anglatadi) – xatti-harakatlarini shartli refleks yordamidagina tashkil eta oluvchi biologik mavjudot.

Individuallik - shaxsning o’ziga xos xususiyatlari.

Institut - bilimlarning bitta sohasi doirasida aniq yo’nalishlar bo’yicha oliy va qoidaga ko’ra oliy o’quv yurtidan keyingi ta’lim dasturlarini amalga oshiruvchi, yuridik makomga ega ta’lim muassasasi.

Iktisodiy tarbiya - o’quvchilarga iktisodiy bilimlarni berish, ularda iktisodiy faoliyat (oila byudjetini shakllantirish, xo’jalikni yuritish, mavjud moddiy boyliklarni asrash, ko’paytirish, savdo-sotik munosabatlarini to’gri tashkil etish va hokazolar)ni tashkil etish ko’nikma va malakalarini shakllantirishdan iborat pedagogik jarayon.