Kafedra: halq tibbiyoti, reabilitologiya va jismoniy tarbiya fan: vrach nazaroti tibbiy profilaktika fakulteti

3.2.Vaziyatlimasalalarningkompleksi
1 MASALA

Sog`lom 35 yoshlikishida Shtange sinamasi o’tkazilganda ko’rsatkichlar pasayganyani 20-25sek. Qandayo’zgarishlarbuholatgasababbo’lgan?

Javob:YUqorinafasyullariningyallig`lanishi, o’tkazilgankasallikdanso’ng , jismoniyzo’riqishnatijasida.
2 MASALA

Bunyodkor futbol jamoastga 15 yoshli ikkita bola keldi. Ularning ortostatik sinamasi tekshirildi. Bunda:bittasini puls farqi 12% ni, ikkinchisiniki 20 % ni tashkil etdi. Agar futbol jamoasiga faqat bita uyinchi olinishi kerak bo’lsa trener qaysi bolani komandaga oladi?

Javob:Ikkinchi bola komandaga olinadi, chunki puls farqi 20% ni qiladi, normada(18-27%).
3 MASALA

Talabalar bemorni klino-ortostatik sinamasida farq topa olmadilar. Talabalar sinamani to’g`ri o’tkazildimi? Sizni takliflaringiz?

Javob:Sinama noto’g`ri o’tkazilgan, sababi normada pulsi 6 zarbdan oshishi kerak emas.

Testlar
1 Vegetativ nerv sistemasining funktsional holatini tekshiruvchi sinamani ko’rstaing

1. 
   *ortostatik
   
2. 
   Letunov
   
3. 
   Rozental
   
4. 
   Shtange
   

2 Ortostatik sinamani o’tkazishda qo’llaniladigan parametrni ayting

1. 
   *pulsningo’zgarishi
   
2. 
   nafasolishtezligi
   
3. 
   nafaschiqarishtezligi
   
4. 
   nafassoni
   

3 Nafas sistemasining funktsional holatini baholovchi sinamani ko’rsating

1. 
   *Shtange
   
2. 
   Martine
   
3. 
   GTSOLIFK
   
4. 
   Astrans
   

4 Ko’p bosqichli Serkin sinamasining bosqichini ayting

1. 
   *o’tirgan holatda nafas olib ushlab turish vaqti
   
2. 
   to’rgan holatda nafas olib ushlab turish
   
3. 
   20 marta o’tirib to’rgandan so’ng nafas chiqarib ushlab turish
   
4. 
   1 daqiqadanso’ngikkinchibosqichniqaytarish
   

Baholashmezoni:

Maksimalball 15	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
20-16-a`lo	15-12-yaxshi	11-7-o’rta	6-4-qoniqarsiz	3 vaundankam-yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% vaundankam

4. Amaliyqism

Amaliy ko’nikmani bajarilishi (qadamma-qadam)

NafassistemasiningfunktsionalholatinibaholovchiShtangesinamasinio’tkazish.

Maksad : talabalargatekshiriluvchiningnafassistemasiningfunktsionalholatinibaholashmaqsadidaqo’llaniladiganShtangesinamasinito’g`rio’tkazishtexnikasigao’rgatish.

Bajariladiganbosqichlar :

№	Bajariladiganishnomi	Bajarmadi (0 ball)	To’liqto’g`ribajarildi
1	Sinamao’tkazishjoyini, stol-stul, sekundomernitayyorlash	0	10
2	Tekshiriluvchinio’tirganholatda 5-7 minutdavomidatinchlantirish	0	20
3	Tekshiriluvchiningchuqurnafasolishivachiqarishi, so’ngranafasolib (maksimalnafasning 80-90 %) og`izvaburniniyopishi	0	20
4	Nafasniushlabturishvaqtinio’lchash	0	20
5	Olingannatijanibaholash	0	30
	Jami	0	100

NafassistemasiningfunktsionalholatinibaholovchiGenchisinamasinio’tkazish.

Maqsad : talabalargatekshiriluvchiningnafassistemasiningfunktsionalholatinibaholashmaqsadidaqo’llaniladiganGenchisinamasinito’g`rio’tkazishtexnikasigao’rgatish.

Bajariladiganbosqichlar :

№	Bajariladiganishnomi	Bajarmadi (0 ball)	To’liqto’g`ribajarildi
1	Sinamao’tkazishjoyini, stol-stul, sekundomernitayyorlash	0	10
2	Tekshiriluvchinio’tirganholatda 5-7 minutdavomidatinchlantirish	0	20
3	Tekshiriluvchiningchuqurnafasolishivachiqarishi, so’ngranafasolib, havonichiqarishi, og`izvaburniniyopishi	0	20
4	Nafasniushlabturishvaqtinio’lchash	0	20
5	Olingannatijanibaholash	0	30
	Jami	0	100

NafassistemasiningfunktsionalholatinibaholovchiSerkinsinamasinio’tkazish.

Maqsad : talabalargatekshiriluvchiningnafassistemasiningfunktsionalholatinibaholashmaqsadidaqo’llaniladiganko’pbosqichliSerkinsinamasinito’g`rio’tkazishtexnikasigao’rgatish.

Bajariladiganbosqichlar :

№	Bajariladiganishnomi	Bajarmadi (0 ball)	To’liqto’g`ribajarildi
1	Sinamao’tkazishjoyini, stol-stul, sekundomernitayyorlash	0	5
2	Tekshiriluvchinio’tirganholatda 5-7 minutdavomidatinchlantirish	0	5
3	Tekshiriluvchiningchuqurnafasolishivachiqarishi, so’ngranafasolib, og`izvaburniniyopishi	0	10
4	Nafasniushlabturishvaqtinio’lchash	0	10
5	Tekshiriluvchining 30 sekunddavomida 20 martao’tiribturishi, nafasolib, og`izvaburniniyopishi	0	15
6	Nafasniushlabturishvaqtinio’lchash	0	10
7	Tekshiriluvchiga 1 minutdavomidadamberish	0	5
8	Tekshiriluvchiningchuqurnafasolib, og`izvaburniniyopishi	0	10
9	Nafasniushlabturishvaqtinio’lchash	0	10
10	Olingannatijanibaholash	0	20
	Jami	0	100

NafassistemasiningfunktsionalholatinibaholovchiRozentalsinamasinio’tkazish.

Maqsad : talabalargatekshiriluvchiningnafassistemasiningfunktsionalholatinibaholashmaqsadidaqo’llaniladiganRozentalsinamasinito’g`rio’tkazishtexnikasigao’rgatish.

Bajariladiganbosqichlar :

№	Bajariladiganishnomi	Bajarmadi (0 ball)	To’liqto’g`ribajarildi
1	Spirometrapparatiishchiholatigakeltirish, og`izuchunmaxsusmoslamanispirtbilanartish	0	5
2	Tekshiriluvchiningdastlabchuqurnafasolib, chiqarishi, so’ngrachuqurnafasolibspirometrningmaxsusmoslamasi-niog`izgaolish, lablaribilangermetikqisish	0	10
3	Olinganhavonispirometrgato’liqoxirigachachiqarish	0	20
4	Olingannatijanianiqlash (chiqarilganhavomiqdori)	0	10
5	15 sekunddamberish	0	10
6	YUqoridakeltirilgano’pkaningtirik-liksig`isminitekshirishharakatiniyana 4 marta, 15 sekundlikpauzabilanamalgaoshirishvanatijasinianiqlash	0	30
7	Olingannatijanibaholash	0	15
	Jami	0	100

Vegetativnervsistemasiningfunktsionalholatinibaholovchiortostatiksinamasinio’tkazish.

Maqsad : talabalargatekshiriluvchiningvegetativnervsistemasiningfunktsionalholatinibaholashmaqsadidaqo’llaniladiganortostatiksinamasinito’g`rio’tkazishtexnikasigao’rgatish.

Bajariladiganbosqichlar :

№	Bajariladiganishnomi	Bajarmadi (0 ball)	To’liqto’g`ribajarildi
1	Sinamao’tkazishuchunkushetka, sekun-domer, fonendoskopvatanometrtayyorlash	0	10
2	Tekshiriluvchinidastlab 5 minutdavomidagorizontalholatdayotishi	0	10
3	15 sekunddavomidapulsnio’lchash, arterialbosiminianiqlash	0	15
4	Tekshiriluvchiningastasekinturishi	0	10
5	Turishibilanpulsvaarterialbosiminio’lchash	0	15
6	1 minutdamberish	0	10
7	Pulsvaarterialbosimnio’lchash	0	15
8	Olingannatijanibaholash	0	15
	Jami	0	100

Vegetativnervsistemasiningfunktsionalholatinibaholovchiklino-ortostatiksinamasinio’tkazish.

Maqsad : talabalargatekshiriluvchiningvegetativnervsistemasiningfunktsionalholatinibaholashmaqsadidaqo’llaniladiganklino-ortostatiksinamasinito’g`rio’tkazishtexnikasigao’rgatish.

Bajariladiganbosqichlar :

№	Bajariladiganishnomi	Bajarmadi (0 ball)	To’liqto’g`ribajarildi
1	Sinamao’tkazishuchunkushetka, sekun-domer, fonendoskopvatanometrtayyorlash	0	10
2	Tekshiriluvchiningto’rganholatida 15 sekunddavomidapulsinio’lchash, arterialbosiminianiqlash	0	25
3	Tekshiriluvchiningastasekingorizon-talholatgao’tishi	0	10
4	Tekshiriluvchidayotishibilanpulsinivaarterialbosiminio’lchash	0	25
5	Olingannatijanibaholash	0	30
	Jami	0	100

Baholashmezoni:

100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% vaundankam
40-34,4-a`lo	34-28,4-yaxshi	28-22-o’rta	21,6-14,8-qoniqarsiz	14,4 vaundankam-yomon

5. Malaka, ko’nikma va bilimni tekshirish usullari

- og`zaki;

• 
  yozma;
  
• 
  organayzerlar;
  
• 
  test;
  
• 
  vaziyatlimasalalarechish;
  
• 
  egallanganamaliyko’nikmalarninamoyishetish;
  

5.1.Talabalarbilmi, ko’nikmavamahoratinibaholashdaqo’llaniladigannazoratmezonlari

№	Baho	a`lo	yaxshi	o’rta	qoniqarsiz	yomon
	O’zlashtirish % hisobida	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% vaundankam
1	Nazariyqism	20-19 ball	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
2	Analitikqism: organayzer	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
3	Test	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
4	Amaliyqism	40-34,4-ball	34-28,4ball	28-22ball	21,6-14,8 ball	14,4 ball
5	Nazoratsavollari	10-7,9	7,75-5,6	5,5-4,25	4,1-2,5	2,4 ball

5.2.Joriynazoratnibaholashmezoni.

№	O’zlashtirish %	Baho	Talabaningbilimdarajasi
1	96-100	A`lo «5»	Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi, barchaberilgansavollargato’liqto’g`ijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi. Mavzubo’yichavaziyatlimasalalarniechadi, testsavollarigato’liqvato’g`rijavobberadi. Erkintasavvurgaegabo’lib, kerakbo’lgandao’qituvchibilano’zfikrinialmashaoladi.
2	91-95		Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi,barchaberilgansavollargato’liqto’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi, mustaqilmushohadayuritadi. Mavzumohiyatinitushuntiraoladi, erkintasavvurgaegabo’ladi, o’qituvchibilanbemalolfikralmashaoladi.
3.	86-90		Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi. Mavzubo’yichaamaliyishnatijalaribo’yichamustaqiltekshirishbayonnomasinito’ldiradi.
4	81-85	Yaxshi «4»	Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi.
5	76-80		Javoblarto’g`ri, ammoto’liqemas, o’qituvchiningqo’shimchasavollaribo’yichakamchiliknito’ldiradi, mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol. Auditoriyadagitopshiriklarnibajarishdakatnashadi.
6.	71-75		Mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol, ammoxatoliklargayo’lqo’yadi, Auditoriyaishlarinibajarishdaqatnashadi, kerakliyozishlarniamalgaoshiradi.
7.	66-70	Qoniqarli «3»	Javoblar 50% gato’g`ri, ammoberilgansavolningmohiyatinitushunadi; topshiriqlarnibajaraoladi,biroqunda 2-3 xatoliklargayo’lqo’yadi.
8	61-65		Javoblar 50%gato’g`ri, savolmohiyatinihammavaqthamto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarnio’qituvchiyordamidabajaradivashundaham 2-3 taxatogayo’lqo’yadi.
9	55-60		Javoblar 40% gato’g`ri,javobberishdayanglishibketadi, savolmohiyatinihammavaqtto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarniboshqatalabayokio’qituvchiyordamidabajaradi.
10	54-30	Qoniqarsiz «2»	40% gachato’g`rijavobberaoladi, javoblaraniqemas, topshiriqlarnibajaraolmaydi. Uyvazifasibajarilmagan.
11	20-30		Amaliymashg`ulotgaqatnashadi, formada, daftaribor. Uygaberilganvazifabajarilmagan.