Javob: a) 4 ta farzand sog’lom , ); b) qizlardan 2 tasi ( ) sog’lom; d) o’g’il bolalarning 2 tasi gemofiliya bilan kasallangan.
4-masala. Viandot tovuqlarda chipor patning ba’zilari oltin rangda, ba’zilari kumush rangda tovlanadi. Oltin rangli chipor belgi retsessiv, kumush rangli chipor belgi dominant bo‘ladi. Kumushrang chipor patli tovuqni oltin rang chipor patli xo‘roz bilan chatishtirib 30 ta jo‘ja olingan:
a) ulardan nechtasi tovuq?
b) F1 da necha xil genotip olingan?
d) jo‘jalarning nechtasi kumushrang chipor patli bo‘ladi?
e) xo‘rozlarning nechtasi kumushrang chipor patli bo‘ladi?
f) tovuqlarning nechtasi oltin rang chipor patli bo‘ladi?
Masalaning ishlanishi: Fenotip Kumushrang Oltin rang
chipor patli chipor patli
Genotip: P W ♀ x ♂ Gameta: , W x ,
Genotip: F1♂ x ♀ Kumushrang Olitin rang
Chipor patli chipor patli
Xo’roz tovuq
Javob: a) barcha jo’jalar genotipi 2 xil bo’lganligi sababli 30/2=15 ta jo’ja tovuq;
b) F1 da 2 xil (♂ , ♀ ) genotip olingan;
d) jo‘jalarning 15 tasi kumushrang chipor patli bo‘ladi;
e) xo‘rozlarning barcha 15 tasi ham kumushrang chipor patli bo‘ladi;
f) tovuqlarning barcha 15 tasi ham oltin rang chipor patli bo‘ladi.
Mustaqil ishlash uchun masalalar: 1-masala. Ranglarni yaxshi ajrata oladigan qiz, xuddi shunday genotipga ega bo’lgan yigitga turmushga chiqqan. Oilada tug’ilgan barcha bolalar ranglarni yaxshi ajratgan. Lekin ayol ikkinchi marta boshqa bir erkakka turmushga chiqqanda bu keyingi oilada normal bolalar bilan bir qatorda daltonik bolalar ham tug’ilgan. Eslatilgan barcha kishilarning genotipini aniqlang.
2-masala. Ranglarni yaxshi ajrata oladigan qiz daltonik yigitga turmushga chiqqan. Oilada daltonik qiz bola tug’ilgan. Daltonik bolaning tug’ilishiga ota aybdormi? Shu oilada keyingi tug’iladigan bolalarning qanday fenotipga ega bo’lish ehtimollari bor?
3-masala. Odam terisida ter bezlarining bo’lmasligi retsesiv, bo’lishi dominant belgi hisoblanadi. Bu belgining genlari X xromasomada joylashgan. Mazkur belgi bo’yicha geterozigota qiz ter bezlari bor yigitga turmushga chiqib, 4 ta farzand ko’rgan: a)farzandlarning nechtasida ter bezlari bo’lmaydi;
b)nechta o’g’il bolada ter bezlari bo’lmaydi;
c)qizlarning nechtasi mazkur belgi bo’yicha geterozigota hisoblanadi.
4-masala. Shapko’rlikning bir shakli gemerolopiya X jinsiy xromasomaga birikkan retsessiv gen orqali irsiylanadi. Sog’ ayol erkakdan gemerolopiyali o’g’il tug’ildi. Ota –ona va bolaning genotipini aniqlang.
5-masala. Sog’lom ota va onadan albinos gemofiliyali o’g’il tug’ildi. Ota –onaning genotipini va ikkinchi o’g’ilning sog’ tug’ilish ehtimolini aniqlang.