K o m m u t a t s I ya t I z I m L a r I

Nazorat savollari 
1.
C&C08 tizimining texnik tavsifini keltiring? 
2.
C&C08 tizimining qurilishi qanday prinsipga asoslangan.
3.
C&C08 tizimining boshqarish prinsipini tushuntiring? 
4.
C&C08 izimining kommutatsiya maydoni qanday kommutatsiya 
bloklari asosida qurilgan? 
5.
C&C08 tizimining funksional sxemasi qanday modullardan iborat? 
6.
Boshqarish modulini bajaradigan funksiyasi nimalardan iborat? 
7.
Asosiy boshqarish moduli qanday vazifani bajaradi? 
8.
Yordamchi boshqarish moduliga qanday funksiyalar yuklangan? 
9.
Kommutatsiya modulini xizmatlarga ishlov berish modulidan farqi
nimada? 
10. Kommutatsiya modulining asosiy funksiyalari nima? 
11. Xizmatlarga ishlov berish moduli nima vazifalarni bajaradi? 
12. Resurslarni hamkorlikda ishlatish moduli nima uchun kerak? 
13. Kommutatsiya moduli turlarini keltiring va har birini tushuntiring? 
14. C&C08 tizimidagi konsentratorlar turini keltiring? 
15. Har bir konsentrator turini ishlatish sohasini aniqlang? 
16.Analog abonent liniya interfeysining bajaradigan funksiyasi
nimadan iborat? 
17. Raqamli ulash liniya interfeysi vazifasini tushuntiring? 
18. SM va FAM/CM orasida axborot qanday ko‘rinishda uzatiladi? 
19. SSV modul vazifasi nimalardan iborat? 
20. Chaqiruvlarga xizmat ko‘rsatish jarayonini tushuntiring ? 

---

211 
7. KEYINGI AVLOD TARMOG‘I 
7.1. Axborot kommunikatsion texnologiyalari xizmatlarini 
rivojlantirish 
XX asrning ikkinchi yarmida uzoq vaqt “axborot” tushunchasi 
xabarlarni oddiy uzatishga tenglashtirilgan. Axborotni qandaydir katta va 
mustaqil sifatida ko‘rib chiqish mumkin degan g‘oya, “soxta ilm” deb 
tanilgan - kibernetika bilan birgalikda vujudga keldi. U istalgan tizimning 
barqarorligi va yashovchanligini ta’minlaydigan boshqarish va rivojlanish 
jarayonlariga bevosita munosabatga egaligini isbotlagan.
Bill Geytsning ta’kidlashicha: “O‘tgan asrning 80 - 90 yillarning 
boshlarida sermazmun axborot juda qimmat edi, uni tahlil qilish va 
tarqatish vositasi esa, mavjud emas edi. Biroq, bugun biz axborotni o‘z 
vaqtida olishni, u bilan jamoaviy ishlashni va uning asosida qaror qabul 
qilishni ta’minlaydigan axborotni ishlov berish yangi dasturiy vositalarga 
va uni etkazib berishning samarali vositalariga egamiz. Ushbu vositalar 
kuchli (quvvatli) bo‘lishiga qaramasdan, ishlatishda nisbatan oddiydir. 
Texnologik revolyusiyaga erishish bilan umuman standartlashtirish bu 
erda katta rol o‘ynadi. Birinchi marta “standart” dasturiy platforma bilan 
birga qo‘shishda “standart” uskuna iqtisodiy samarali masshtablashni 
ta’minlaydi, bu esa quvvatli kompyuter tizimini arzon va qulay qiladi. 
Portativ terminal qurilmalar ko‘pligini tug‘diruvchi mikroprotsessor 
revolyusiyasi “raqamli formatda” istalgan axbo- rotga ishlov berishni 
hamma erda bo‘lishiga olib keldi, aloqa tizimlaridagi o‘sishni 
ko‘rsatadiki, yaqinda ko‘chma raqamli qurilmalar biz bilan hamma erda 
birga bo‘ladi. Bu qurilmalar boshqa raqamli qurilmalar va boshqa shaxslar 
bi- lan doimiy aloqani ta’minlaydi, internet - texnologiyalardagi o‘sish 
asosiy omil bo‘ldi. U istalgan foydalanuvchini umumjahon axborot 
fazosiga ulanish imkonini ta’minlaydi. Bu hamma o‘zgarishlar jamida ham 
biznes dunyosini, ham har kungi xayotimizni radikal o‘zgarishiga olib 
keladi. Lekin bu ishni toza texnologik tomonidir.
Kommutatsiya tarmoqdan (nutqli aloqa uchun loyihalashgan) paketli 
tarmoqqa o‘tishning bosh sabablari iqtisodiy xususiyati bo‘ldi, texnik 
nuqta nazarida texnologik infratuzilmani unifikatsiya qilish bilan 
asoslangan.