3-Mavzu. Axborot komplekslarining texnik va dasturiy ta’minoti. 4-soat

3-Mavzu. Axborot komplekslarining texnik va

dasturiy ta’minoti .4-soat

1. 
   Bulutli hisoblash nima?
   
2. 
   Bulutli hisoblashning ta’riflarini aytib bering.
   
3. 
   Bukutli hisoblash tijoratga qanday yordam berishi mumkin?
   
4. 
   Autsoring nima?
   
5. 
   Bulutli hisonlashda ish jarayonini qisqacha tushuntirib bering
   
6. 
   Ma’lumotlar markazi nima?
   
7. 
   O’zbekistonda bulutli texnologiyadan foydalanish qanday rivojlanmoqda?
   

1.Bulutli hisoblash elektron hisoblash xizmatlarini komputer tarmoqlari orqali yetkazib berishni nazarda tutadi.Bulutli hisoblash xizmati asosan 3 xil modelga koʻrsatiladi:infrastruktura xizmati (iglizcha Infrastructure as a Service), platforma xizmati (iglizcha Platform as a Service) va dasturiy vosita xizmati (iglizcha Software as a Service). Bunda infrastruktura xizmati eng quyi xizmat turi boʻlib, qolgan yuqori xizmat turlari ostkilarining detallarini yanada abstraktlash asosida quriladi.

2. Bugungi kunda “bulutli hisobashning” ko‘plab ta’riflari mavjud. Ulaming ko‘pchiligi o‘z ma’nosi va aktsenti bo‘yicha takrorlanadi. Quyida bunday ta’riflaming bir nechtasi “bulutli hisoblash”ni har xil nuqtayi nazardan tushunish uchun keltirilgan.Bulutli hisoblash Internet vositasida taqdim etiladigan servis кo’rinishida tashqi hisoblash zahiralaridan foydalanishning dinamik masshtablanadigan usulni bildiradi, bu holda foydalanuvchidan “bulut” infrastrukturasi haqida biror bilimlami yoki bu “bulutli ” texnologiyani boshqarish bo ‘yicha biror ко‘nikmalar talab etilmaydi.Cloud Computing - bu dasturiy-apparat ta ’minot bo ‘lib, foydalanuv- chilarga Internet yoki lokal tarmoq orqali servis ко‘rinishida taqdim eti- ladi, bunda foydalanuvchilarga alohida zahiralarga (hisoblash zahiralari, dasturlar va та lumotlar) murojaatning qulay interfeysi ham beriladi.Bu holda foydalanuvchi kompyuteri tarmoqqa ulangan terminal hisoblanadi. Bulutli hisoblashni amalga oshiruvchi kompyuter “hisoblash buluti” hisoblanadi. Bu holda “hisoblash buluti’ga kiruvchi kompyuterlar orasidagi yuklanish avtomatik taqsimlanadi.Shaxsiy bulutlarga o‘tishda buyurtmachilar ko‘plab afzalliklar olishi mumkin, ular orasiga ATga xarajatlami tushirish, servisni taqdim etish sifetining oshirilishi va tijoratning dinamikligini kiritish mumkin.“Bulut” informatsion xizmatlami olish va taqdim etish uchun yangi tijorat-model hisoblanadi. Bu model operativ va kapital xarajatlami tushirishga harakat qiladi. U AT departamentlariga o‘z ma’lumotlami qayta ishlash markazmi boshqarish masalalarida qotib qolmasdan, strategik loyihalarga diqqat qaratishga imkon beradi.

3. Bulutli hisoblash konsepsiyasi o‘z-o‘zidan paydo bo‘lgani yo‘q, balki axborot texnologiyalarining so‘nggi bir necha-yillardagi rivolanishi va zamonaviy tijorat chaqirig‘iga javob tariqasida natijasida paydo bo‘ldi. Gartner (Gartner Group) tahlilchilari guruhi bulutli. hisoblashni kelajakning eng istiqbolli strategik texnologiyasi deb atashdi va so‘nggi 5-7-yillarda axborot texnologiyalarining katta qismi bulutga o‘tishini bashorat qilishmoqda. Ulaming baholashlancha, 2015-yilda bulutli hisoblash bozorining hajmi 200 milliard dollarga etgan.Loyiha ma’lumotlarni qayta ishlash va saqlash zahiralariga bo’lgan talabni qanoatlantiradi va tеxnik imkoniyatlarni kеngaytirish sharoitlarini bеradi, bundan tashqari bulutli hisoblash asosida yangi xizmatlar taklif etadi. Loyiha doirasida ActivePlatfom platformasi ishlab chiqilgan bo’lib, bulutli tijoratni boshqarishga mo’ljallangan.

4. Demak, autsorsing (outsourcing) nima? (out - tashqi, source - manba) ing. Autsorsing – bu Sizning firmangiz faoliyatiga xizmat korsatish funksiyasining bir qismini boshqa bajaruvchi tashkilotga berish.Hozirgi vaqtda kompaniyalar bozor tomonidan misli korilmagan tazyiqqa duch kelishadi. O`z tovar va xizmatlarini yuqori sifatini saqlagan xolda operasion xarajatlarni pasaytirishga erishib, biznesni samarali shaklda tashkil qilayotgan tashkilotlargina muvaffaqiyatga erishishadi va yashab qoladilar. Raqobatda ustunlikka erishish imkonini beruvchi zamonaviy va muvaffaqiyatli biznes modellardan biri – autsorsingdir.

5. . Bulutli hisoblash konsepsiyasi o‘z-o‘zidan paydo bo‘lgani yo‘q, balki axborot texnologiyalarining so‘nggi bir necha-yillardagi rivolanishi va zamonaviy tijorat chaqirig‘iga javob tariqasida natijasida paydo bo‘ldi. Gartner (Gartner Group) tahlilchilari guruhi bulutli. hisoblashni kelajakning eng istiqbolli strategik texnologiyasi deb atashdi va so‘nggi 5-7-yillarda axborot texnologiyalarining katta qismi bulutga o‘tishini bashorat qilishmoqda. Ulaming baholashlancha, 2015-yilda bulutli hisoblash bozorining hajmi 200 milliard dollarga etgan. Nisbatan yaqin davrlarda paydo bo‘lib, kompyuter tizimlari klassik modellaridan yetarlicha katta farq qilishi bilan birga, ayrim lahzalarda aynan o‘xshash tamoyillarda ish yuritadi. Oddiy holda tushuntirilganda, bunday texnologik yechimlar o‘zining asosida axborotlar, dasturiy ta’minot yoki boshqa maxsus serverlardan foydalanishi va saqlanishi kompyuter xotirasidagi harakatlami hamda yuklanishlami yuzaga keltirmasdan amalga oshirishga imkon beradi. kompyuter xotirasidagi bulut xizmatlariga kirishni ta’minlovchi boshlang'ich o‘matish mijoz dasturiy ta’minotidan foydalanadi.Bulutli ma’lumotlar ombori (ingl. cloud computing shuningdek, “ma’lumotlarga bulutli (tarqoq) ishlov berish” atamasi ham qo‘llani- ladi) deganda odatda, foydalanuvchiga kompyuter resurslari va quv- vatini intemet-xizmat ко‘rinishida taqdim etilishi tushuniladi. Shunday yo‘l bilan foydalanuvchiga “sof’ ko‘rmishda hisoblash resurslari taqdim yetiladi va foydalanuvchi uning masalalariga qanday kompyuter ishlov beryotganligi, bu qanday ОТ boshqaruvida amalga oshirayot- ganganligi kabi boshqa savollarga javob ololmasligi mumkin va aslida ularga javob topish unga zarur bo‘lmaydi.Ko‘p hollar da “bulut”ni ish yuritishida o‘xshashlik va umu- miylikni topib “meynffem”lar (imainframe) bilan taqqoslashadi. Ammo “bulut”ni “meynfrem” tamoyil jihatdan ajralib turuvchi farqi mavjud, masalan, “buluf’ning hisoblash quwatlari nazariy jihatdan chek- lanmaganligidir. Ikkinchi tamoyiliy farqi, oddiy holda aytganda, meynfrem texnologiyasida terminallar ishga tushirilgan masala bilan foydalanuvchi o‘rtasida o‘zaro interfaol hamkorlik uchun xizmat qiladi, ”bulut”da esa terminalni o‘zi katta quwatli hisoblash qurilmasi hisoblanadi va nafaqat oraliq axborotlami to‘plab boruvchi vosita bo‘lib qolmasdan bevosita global tizimdagi hisoblash resurslami boshqarish xususiyatiga ham ega bo‘ladi.

6. Shunday qilib, vaqt o'tishi va o'z ma'lumotlar markazini taqdim amallab axborot ulangan deyarli har qanday tashkilotning axborot texnologiyalarini rivojlantirish bilan. Bu nima? professional adabiyot ko'pincha chaqirdi ma'lumotlar markazi ixtisoslashgan ma'lumot markazi. Nomidan siz bevosita olingan yoki ma'lumotlar, keyingi arxiv va fayl saqlash va foydalanuvchi talabiga keyinchalik yetkazib hosil bo'ladi, har qanday axborotni qayta ishlash bilan bog'liq operatsiyalar turli orqali bunday uskunalar, deb tushunish mumkin. Bu holda, alohida e'tibor yuqoridagi xususiyatlarga qo'shimcha ravishda, shuningdek, ma'lumotlar markazi uchun mas'ul bo'lgan ma'lumotlarni xavfsiz qirg'in, bor, deb aslida qaratish lozim. Bu nima? ma'lumotlar qolgan zarar va boshqalar qo'liga tushib qolmasligi kerak, albatta, muhim ma'lumotlar o'chiriladi bo'lsa tiklanishi mumkin emas holda muayyan fayllar yo'q.

7. 0‘zbekistonda “0‘zbektelekom” aktsiyadorlik kompaniyasi poy- taxtda ma’lumotlami qayta islilash markazini - “UzCloud” bulutli ma’lumotlar markazini ishi yoiga qo‘yilmoqda. Bu loyiha 0‘zbekistonda ma’lumotlami qayta ishlashning ilk malumotlar rnarkazi bo‘ldi va to‘liq Huawei kompaniyasi bilan birgalikda amalga oshirilgan