К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

 
 

---

501 
17.1.
 
М
ЕҲНАТ МУНОСАБАТЛАРНИНГ 
 
МОҲИЯТИ ВА УЛАРНИНГ ТУРЛАРИ
 
Меҳнат муносабатлари
– ходим ва иш берувчи ўртасида иш берувчи 
зарур меҳнат шароитларини яратиб берган ҳолатда ҳақ тўланиши ҳисобига 
ходим томонидан шахсан меҳнат функциясини (штат рўйхатига мувофиқ, 
касби, ихтисослиги бўйича топшириладиган аниқ ишни) бажариш 
юзасидан келишув натижасида пайдо бўладиган муносабатлардир. Меҳнат 
муносабатларининг субъектлари – 
ходим
ва 
иш берувчи ҳисобланади
. 
Меҳнат муносабатлари ижтимоий хусусият касб этганида ушбу субъектлар 
қаторига 
давлат
ҳам қўшилади. 
Ходим ва иш берувчи ўртасида қонуний меҳнат муносабатлари фақат 
ушбу муносабатлар амалдаги меҳнат қонунчилиги томонидан тартибга 
солинадиган меҳнат шартномаси асосида расмийлаштирилганда пайдо 
бўлади. 
Меҳнат шартномаси
ходим билан иш берувчи ўртасида муайян 
мутахассислик, малака, лавозим бўйича ишни ички меҳнат тартибига 
бўйсунган ҳолда тарафлар келишуви, шунингдек меҳнат тўғрисидаги 
қонунлар ва бошқа норматив ҳужжатлар билан белгиланган шартлар 
асосида ҳақ эвазига бажариш ҳақидаги келишувдир. 
Меҳнат шартномасида ходим ва иш берувчи ўртасидаги келишув 
билан қуйидагилар белгилаб қўйилади: 
•
иш жойи (корхона ёки унинг бўлинмаси); 
•
ходимнинг меҳнат вазифаси — мутахассислиги, малакаси, у 
ишлайдиган лавозим; 
•
ишнинг бошланиш куни; 

---

502 
•
меҳнат шартномаси муайян муддатда амал қилиши; 
•
меҳнат ҳақи миқдори ва меҳнатнинг бошқа шартлари. 
Меҳнат шартномалари: 
•
номуайян муддатга; 
•
беш йилдан ортиқ бўлмаган муайян муддатга; 
•
муайян ишни бажариш вақтига мўлжаллаб тузилиши мумкин. 
Агар меҳнат шартномасида унинг амал қилиш муддати 
кўрсатилмаган бўлса, меҳнат шартномаси