К ириш (фалсафа доктори (Phd) диссертацияси аннотацияси) Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати

К ириш (фалсафа доктори (Phd) диссертацияси аннотацияси)
Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Жаҳон мамлакатлари тажрибасида бозор ислохотларининг мураккаб шароитларида иқтисодиётни барқарорлаштиришда кўпроқ кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятига эътибор қаратмоқдалар. Бунинг натижасида жаҳоннинг ривожланган мамлакатларида ялпи ички маҳсулотнинг асосий қисми кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари хиссасига тўғри келмоқда. Бугунги кунга келиб ялпи ички маҳсулотда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг улуши Америка Қўшма Штатларида 50%, Германияда 57-58% атрофида, Буюк Британияда 47%, Хиндистонда 45%, Хитойда эса 60% ҳам ортмоқда¹. Бу эса ўз навбатида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ривожланишининг асосий сабабларидан бири этиб улардаги инновацион фаолиятни ташкил этиш билан чамбарчас боғлиқдир.
Бутун жаҳон мамлакатлари тажрибасидан маълумки, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик соҳасини ривожланишнинг асосий локомотиви сифатида инновацион фаолиятни жорий қилиш ҳисобланади. Европа ва Шимолий Америка мамлакатларидаги кичик бизнес ва тадбиркорлик фаолияти субъектлари ўз фаолиятларида инновацион изланишлар натижасида, ишлаб чиқариш соҳасида янгиликларни жорий этиб бориш орқали, юқори самарага эришмоқдалар. Бунинг натижасида ишлаб чиқариш тизимларида рақобатбардошлилик даражаси мунтазам равишда сақланиб қолмоқда.
2020 йил натижалари бўйича Ўзбекистон ялпи ички маҳсулотида кичик бизнес ва тадбиркорликнинг улуши 53,9%² ни ташкил этган. Бугунги кунда мамлакатимизда олиб борилаётган асосий ислохотлар замири кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик иқтисодиётнинг янада ривожланишида асосий субъект бўлмоқда. Мамлакатимизнинг инновацион ривожланиш стратегиясида қўйилган асосий вазифа - 2030 йилга бориб Ўзбекистонни Глобал инновацион индекс бўйича 50 та илғор мамлакатлар сафига қўшилиши ҳисобланади³. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 7-июндаги ПҚ-3777 сонли “”Ҳар бир оила тадбиркор” дастурини амалга ошириш тўғрисида”ги қарорида сўнгги йилларда мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва бунёдкорлик салоҳиятини қўллаб-қувватлаш орқали аҳолига муносиб ҳаёт шароитларини яратиш, ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, бандликни таъминлаш бўйича кенг кўламли ислохотлар олиб борилмоқда. Бироқ шуни таъкидлаш жоизки, жойларда аҳолини тадбиркорликка жалб қилиш ва бу орқали янги иш ўринларини яратиш асосида бандликни таъминлаш, ўз меҳнати билан даромад топиш истагида бўлган фуқароларга амалий ёрдам кўрсатиш, меҳнат ресурсларидан оқилона фойдаланиш ишлари талаб даражасида эмаслиги қайд этилмоқда⁴.
Ҳозирги глобаллашув шароитида иқтисодиётни ривожлантиришни инновацион фаолиятни узлуксиз равишда таъминлашда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятининг ўрни катта ахамиятга эга бўлиб, соҳада рақобатбардошлиликни юксалтиришда инновациялардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш ҳозирги вақтда долзарб масалалардан ҳисобланади.