K ic h ik bizn es V a X u su siy t a d b ir k o r L ik

2 0 1 0 й и л д а к и ч и к бизнес ва хусусий та д б и р к о р л и к
к о р х о н а л а р и га к р е д и т ресурслари а ж р а т и ш
м и к д о р и н и н г ўсиш и, баробар
М и к р о к р е д и т л а р хажми
К р е д и т ресурслари аж ратиш
м икдори
6.5.3-rasm. 2010-yilda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik
korxonalariga kredit resurslari ajratish miqdorining o'sishi
Respublikamiz bank amaliyotida kreditlash shakllaridan keng 
foydalanish mijozlaming kreditlarga ehtiyojlarini to'laroq qondirish, 
banklarning kredit operatsiyalari ko'lamini kengaytirish, kredit riskini 
ma’lum darajada minimallashtirish va nihoyat banklarning kredit 
operatsiyalaridan oladigan daromadlari oshishiga olib keladi.
So'nggi yillarda mamlakatimiz tijorat banklari hamda yangi tashkil 
topayotgan kredit institutlari o'rtasida teng va beg'araz raqobat vujudga 
kelmoqda. Bu esa tijorat banklari boshqaruv strategiyasining to'g'ri 
tanlanganligi, aktivlaming ishonchli joylashtirilgauligi, majbuiiyatlaiui 
bajarish va likvidlilikni ta’minlashda ijobiy natijalarga erishish zarurligi 
hamda shu asosda yuqori daromadga erishish mumkinligidan darak 
bermoqda.
6
.6. Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarini soliqqa tortish,
ulardan olinadigan soliq turiari va soliq imtiyozlari
Mulk shakllaridan qat’iy nazar, barcha korxonalar O'zbekiston 
Respublikasining «Korxonalar, birlashma va tashkilotlardan olinadigan 
soliqlar to'g'risida»gi qonuniga muvofiq davlat va mahalliy budjetlarga 
soliqlar to'laydilar.
Soliqlar 
budjetga tushadigan pul va qonun bilan belgilangan 
majburiy munosabatlardir. Bu munosabatlar soliq to'lovchilar (yuridik va 
jismoniy shaxslar) bilan davlat o'rtasidagi munosabatlami ifoda etadi.

---

Soliqlar, awalo, davlatning vazifalarini moliyaviy mablag'lar bilan 
ta’minlash zarurligidan kelib chiqadi.
Davlat oldida turgan umumiy-ijtimoiy zaruriy vazifalarga hozirgi 
sharoitda quyidagilar kiradi:
- aholining kam ta’minlangan tabaqalari (talabalar, pensioner lar, 
nogironlar va boshqalar)ni ijtimoiy himoya qilish;
- mamlakat mudofaasini ta’minlash;
- mamlakat fuqarolarining tinch mehnat qilishi va erkin yashashi 
muhofazasini ta’minlash;
- mamlakat ichida uzluksiz ijtimoiy, madaniy tadbirlar (maorif, 
sog'liqni saqlash, madaniyat, ijtimoiy ta’minot va boshqalar)ni amalga 
oshirish;
- xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy, madaniy va siyosiy aloqalami 
o'rnatish;
- bozor infratuzilmasini yaratish va hokazo.
Bu vazifalami amalga oshirish nihoyatda ko'p moliyaviy resurslami 
talab etadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida bu resurslami faqat soliqlar va 
soliq xarakteriga ega to'lovlar orqali amalga oshirish mumkin.
Amaldagi qonunchiliklarga muvofiq, O'zbekiston Respublikasi 
hududida soliq va yig'imlar O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 
tomonidan belgilanadi va bekor qilinadi.
O'zbekiston Respublikasi hududida quyidagi soliq va yig'imlari amal 
qiladi:
- umumdavlat soliqlari;
- mahalliy soliq va yig'imlar.