К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

Мисол. Каримов ўзининг 100000 сўмлик микдордаги улу­
ш ини Эргашевга сотди:
Д -т 8330—“Устав капитали Каримов қўйилмаси” — 100000
сўм;
К -т 8330—“Устав капитали Эргашев қўйилмаси” — 100000
сўм.
Иккинчи ҳолатда янги муассис мавжуд сармояга 
қўшимча сифатида устав капиталига ўз улушини қўшган- 
да муассислар улушларининг фоиз нисбати ўзгаради.
Мисол. 500000 сўм микдорида рўйхатга олинган устав ка­
питалига эга бўлган ва муассислари улуши: Каримовники —
60%, Жўраевники — 40% бўлган “Бобур” МЧЖ янги аъзо

---

Ҳасанов Б.ни жалб этиш ҳисобига ўз устав капиталини 600000
сўмгача оширишга қарор қилди. Мазкур ҳолатда улушлар
нисбати ўзгаради ва қуйидагича кўринишга эга бўлади:
Каримов - 50% (300000/600000);
Жўраев - 33,3% (200000/600000);
Хасанов - 16,7% (100000/600000).
МЧЖ устав капитали микдорининг купайиши тақ- 
симланмаган фойда ҳисобидан ҳам бўлиши мумкин. Бу 
ҳолатда қуйидагича ёзув қилинади:
Д-т 8710—“Ҳисобот давридаги тақсимланмаган фой­
да (қопланмаган зарар)”
К-т 8330—“Пайлар ва улушлар”.
МЧЖда муассис жамият таркибидан чиқишга ҳамда 
ўз улушини олишга қарор қилганда қуйидаги провод- 
калар берилади:
Д-т 8330—“Пайлар ва улушлар”;
К-т 6620—“Чиқиб кетаётган муассислардан улуш­
лари бўйича қарзлар”.
Агар муассис чиқиб кетаётган пайтда МЧЖ маълум 
жамғарилган фойдага эга бўлса, у ҳолда таъсис ҳужжат- 
ларига белгиланган нисбатга мувофиқ муассисларнинг 
унга ҳам ҳаққи бор.
Д-т 8720— «Жамғарилган фойда».
К-т 6620—“Чиқиб кетаётган муассислардан улуш­
лари бўйича қарзлар” .
Муассис чиқиб кетаётганида олган жамғарилган 
фойда суммасидан олган жисмоний шахслардан унди- 
риладиган даромад солиғини тўлаши лозим.
Муассис устав сармоясидан ўз улушини олиб чи- 
қиб кетаётганида ҳеч қандай чегирма ва ажратмалар- 
сиз ҳам олиб чиқиб кетиши мумкин.
Муассис чиқиб кетаётганида унинг қарзининг сўн- 
дирилишига қуйидагича проводка берилади:
Д-т 6620—“Чиқиб кетаётган муассислардан улуш­
лари бўйича қарзлар”
К-т 5010, 5110—“Пул маблағлари”.