К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

Ҳисобварақлар режаси 
— бухгалтерия ҳисоби бўйи- 
ча ҳисобварақларнинг уларнинг иқтисодий мазмунига 
кўра бир тизимга солинган рўйхатидир.
Хўжалик юритувчи субъектлар молиявий-хўжалик 
фаолиятининг бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлари ре­
жасининг янги таҳрири Ўзбекистон Республикаси Мо­
лия вазирлигининг 2002 йил 9 сентябрдаги ЮЗ-сонли 
қарори билан тасдиқланди ва Адлия вазирлиги томо­
нидан 2002 йил 23 октябрда 1181-сон билан 21-сон 
БҲМС сифатида рўйхатдан ўтказилди. Мазкур стандарт 
2002 йил 2 ноябрдан кучга кирди. Хорижий инвести­
циялар иштирокидаги корхоналар ва аудиторлик таш­
килотлари 2002 йил 1 январдан бошлабоқ янги Ҳисоб- 
варакдар режаси бўйича ҳисоб юрита бошладилар, 2003 
йил 1 январдан бошлаб уларга биржалар, 2004 йил 1 
январдан бошлаб мулкчилик шаклидан қатьий назар 
бошқа хўжалик юритувчи субъектлар қўшиладилар. 
Ҳисобварақлар режасида 249 та баланс ва 14 та баланс­
дан ташқари ҳисобварақ мавжуд.
Ҳисобварақлар режасининг дастлабки 1—8-бўлим- 
ларида доимий ёки баланс қисобварақлари, 9-бўлимда 
эса транзит ёки вақтинчалик ҳисобварақлар жойлаш- 
тирилган.
Доимий ҳисобварақлар деб 
номланишининг сабаби — 
улар ҳар бир ҳисобот даври якунида ёпиладиган вактин­
чалик ҳисобвараьутрдан фарқли ўлароқ, доимий саль- 
дога эга бўлишлари мумкин. Доимий ҳисобварак^ар ба- 
лансда кўрсатилади, шунинг учун \ам бу ҳисобварақпар 
баланс ҳисобварақлари деб 
номланади: булар активлар, 
мажбуриятлар ва хусусий сармоя ҳисобварақларидир.

---

Доимий ҳисобварак^лар: актив, пассив ва контрар 
(контрактив ва контрпассив) бўлиши мумкин.
Актив ҳисобварақларда 
турли хил активлар акс эт­
тирилади ва улар фақат дебет сальдосига эга бўлади. 
Активларнинг купайиши ушбу ҳисобварақларнинг де­
бетида акс эттирилади.