Juft tuyoqlilarning umumiy tavsifi, iqtisodiy ahamiyati mavzusidagi kurs ishi

1.2. Juft tuyoqlilarning sistematikasi.

Juft tuyoqlilar turkumiga 160 dan ortiq tur kiradi va ular 2 ta kenja turkumga bo'linadi 1. Kavsh qaytarmaydiganlar (Nonruminantia) kenja turkumiga cho'chqalar bilan begemotlar kiradi. Oziq tishlari bo'rtmali bo'lib, qoziq tishlari doimo o'sib turadi. II va V barmoqlari boshqa juft tuyoqlilardagiga nisbatan ancha yaxshi rivojlangan. Kavsh qaytarmaydiganlaming bizda yashaydigan birdan—bir vakili to'ng'izdir. Begemot — Afrikada tarqalgan g'oyat katta (3000 kg), gavdasi beo'xshov, terisi yalang'och va asosan suvda yashaydigan hayvon.

2. Kavsh qaytaruvchilar (Ruminantia) kenja turkumi vakillarining oziq tishlari chaynash yuzasining yassilgi, qoziq tishlarining juda kichik yoki bo'lmasligi, oshqozoni juda murakkab bo'lib, 4 bo'limdan tuzilganligi, II va V barmoqlarining sust rivojlanganligi bilan xarakterlanadi. Bu kenja turkumga zubr, bizon, qo'tos, yak, tog' qo'ylari va echkilar, sayg'oqlar, bug'ular, jirafalar, antilopalar, jayronlar, kabargalar va boshqalar kiradi. O'zbekistonning turli mintaqalarida jayron, sayg'oq, morxo'r, muflon, tog' echkilari uchraydi.

TIP: Xordalilar- Chordata

KENJA TIP: Boshskeletlilar- Craniata yoki Umurtqalilar-Vertebrata

BÒLIM: Jaĝoĝizlilar- Gnathostomata

KATTA SINF: Tòrtoyoqlilar- Tetrapoda

SINF: Sutemizuvchilar- Mammalia

KENJA SINF: Tirik tuĝuvchi darrandalar- Theria

INFRASINF: Yòldoshlilar- Placentalia, ya'ni Yuksak darrandalar- Eutheria

TURKUM: Juft tuyoqlilar- Artiodactyla

KENJA TURKUM: Kavsh qaytarmaydiganlar- Nonruminantia

OILA: Suv ayĝirlari- Hippopotamidae

TUR: Oddiy suv ayĝiri- Hippopotamus amphibiys

Pakana suv ayĝiri- Choeropsis liberinsis

OILA: Tònĝizlar- Suidae

TUR: Yovvoyi tònĝiz- Sus scrofa

OILA: Pekarlar- Tayassuidae

KENJA TURKUM: Kavsh qaytaruvchilar- Ruminantia

OILA: Buĝuchalar: Tragulidae

TUR: Suv buĝuchasi- Hyemoschus aquaticus

OILA: Buĝular- Cervidae

TUR: Buxoro buĝusi- Cervus elaphus bactrianus

Yelik- Capreolus pygargus

Los- Alces alces

Shimol buĝusi- Rangifer tarandus

Asl buĝu- Cervus elaphus

OILA: Kabargalar- Moschidae

Tur: Kabarga- Moschus moschiferus

OILA: Jirafalar- Giraffidae

Tur: Jirafa- Giraffa cameleopardalis

Okapi- Okapia johnstoni

OILA: Qovushshoxlilar- Bovidae

Tur: Kavkaz sernasi- Serna rupicapra

Jayron( qora quyruq) - Gazella subgutturosa

Qor qòyi- Ovis nivicola

Sayĝoq- Saiga tatarica

Zubr- B.bonasus

Arxar- Ovis ammon

Afrika buyvoli- Bubalus caffer

Osiyo buyvoli- B.arnee

Hind bantengi- Bos javanicus

Gaur- B.gaurus

Yak- B.mutus

Bizon- Bison bison

Qadimgi xòkiz-tur- Bos primigenius( XVII asrda qirilib ketgan)

Qòyhòkiz- Ovibos moschatus