Жорж Оруэлл. Ҳайвонлар хўжалиги ҳақида ғаройиб қисса

www.ziyouz.com кутубхонаси 
20
жойнинг қулайлигини исботлаб берди. Қуриладиган шамол тегирмони движок ёрдамида ишлаб, 
ҳайвонлар ётадиган супаларга ёруғлик бериши ҳамда қиш ойларида ҳайвонлар ётадиган 
биноларни иситиши кўзда тутилган эди. Сноубол шамол тегирмонининг буғдойни унга 
айлантириши, электр машиналари ёрдамида сигирларни соғиш ҳақида тўлқинланиб гапирарди. 
Ферма Жоунз ҳукмронлиги даврида ҳам ибтидоий машиналар билан ишларди. Ҳайвонлар 
Сноубол ваъда қилаётган машиналар ҳақида эшитмаган ҳам эдилар. Шунинг учун ҳам ҳайрат 
билан қўлоқ солишарди. Яйловда ўтлаб юриб қилинган суҳбатлар давомида Сноубол 
ҳайвонларни лол қолдирарди. Келгусида яратиладиган турли электр машиналарини тасвирлаб 
бериб ҳайвонларнинг ақлини шоширарди. Орадан етти ҳафта ўтганидан кейин шамол 
тегирмонининг лойиҳаси тайёр бўлди. Сноубол шамол тегирмони лойиҳаси билан боғлиқ 
механикага оид билимларини мистер Жоунзга қарашли бўлган уч китобдан ўрганарди. Ҳар бир 
эркак ўз оиласи заруриятидан келиб чиқиб минг бир ҳунарни билиши керак деб ҳисобларди. 
Айниқса, ғишт териш қўлидан келмайдиган бирорта ҳам ҳайвон бўлмаслиги керак деб ўйларди. 
Шамол тегирмонининг лойиҳасини чизиш учун мистер Жоунз даврида янги туғилган қўзиларни 
парваришлаш учун ажратилган хонани танлади. Хонанинг поли текис эди. Шунинг учун ҳам иш 
кабинетига айлантирганди. Сноубол хонада кун бўйи қолиб кетарди. Ўқиётган китобининг 
керакли саҳифасининг бир томонига тош бостириб қўярди, иккинчи саҳифасини эса панжалари 
орасига оларди. Иккинчи оёғи билан эса полга чизилган лойиҳани мукаммаллаштириб борарди. 
Думи эса девор соатининг тошлари каби у ёқдан бу ёққа бориб келарди. Баъзан бошини кўтариб 
хурсандчилик билан "эҳ" деб юборарди. Бора-бора шамол тегирмонининг тишлари ва 
парраклари лойиҳада мукаммаллашиб борарди. Чигалликлар ечила бориб шамол 
тегирмонининг лойиҳаси хона полининг ярмидан кўпини эгаллаб олди.Бошқа ҳайвонлар 
чизмаларга умуман тушунмас эди. Шунга қарамай чизиқларга қизиқсинишиб обдан 
тикилишарди. Бошларини чайқаб ҳайратланишарди. Лойиҳанинг тайёр бўлишини эса интиқлик 
билан кутардилар. Ҳеч бўлмаганда кунига бир марта ҳайвонлар ақлли Сноуболнинг чизма 
чизишини томошо қилиш учун келишарди. Ҳатто ҳеч нимага ақли етмайдиган товуқлар ва 
ўрдаклар ҳам лойиҳаларга қизиқишарди Ҳайвонлар бўр билан чизилган чизмаларни босиб 
олмаслик учун эҳтиёткорлик билан қадам ташлашарди. Фақат Напалеон келмасди, холос. 
Напалеоннинг шамол тегирмони қурилишига қарши эканлигини ҳамма ҳайвонлар билишарди. 
Унинг ўзи буни ошкора айтган эди. Шунга қарамасдан кунлардан бир куни кутилмаганда 
лойиҳани текшириб кўриш баҳонаси билан Сноубол ишлаётган хонага кириб келди. Атрофни 
синчиклаб қараб чиқди. Лойиҳани ҳам яқин келиб кузатиб чиқди.Сўнгра бурнини бир неча 
марта тортиб кўзларининг кири билан Сноуболга маънодор назар ташлади ва бирданига 
оёқларини кўтариб туриб лойиҳа устига сийиб юборди. Сўнгра лом-мим демасдан орқасига 
қайтиб кетди. 
Фермадаги ҳайвонлар аллақачон икки гуруҳга ажралиб кетган эдилар. Улар шамол 
тегирмони лойиҳаси ва унинг қурилиши ҳақида бақириб-чақириб жанжаллашишарди. Сноубол 
қурилишнинг оғирлигини инкор қилмасди. Тошларни кесиш, улардан пойдевор ва деворлар 
кўтариш осон иш эмаслигини тан оларди. Қурилиш учун елкан, генератор ва кабеллар 
кераклигини таъкидларди, лекин уларни қаердан сотиб олишни айтмасди. Ҳатто ҳайвонлар 
астойдил меҳнат қилсалар қурилишни бир йилда тугатиш мумкинлигини ва бунинг учун эса 
ҳайвонлар ҳафтанинг ҳар уч кунида ҳашар қилиши кераклигини маълум қиларди. 
Наполеон озиқ-овқатни кўпайтириш, ишлаб чиқаришни кучайтириш ҳақида қайғурарди. 
Агар фермадаги ҳамма куч шамол тегирмони қурилиши учун сарфланадиган бўлса, ҳайвонлар 
оч қолиши муқаррарлигини қайта-қайта таъкидларди. Сноубол эса чиройли нутқлари ва 
чақириқлари ҳамда ҳайвонлар ақлини ўғирлайдиган шиорлари билан ҳафтанинг уч кунида 
ҳашар йўли билан ишлашларига рози бўлиб овоз беришга ундарди. Наполеон эса 
охурларингизни ем ва тертларга тўлиқ бўлиши ва озиқ-овқатларнигизнинг серобгарчилиги учун 

---

Жорж Оруэлл. Ҳайвонлар хўжалиги ҳақида ғаройиб қисса