Жорж Оруэлл. Ҳайвонлар хўжалиги ҳақида ғаройиб қисса

www.ziyouz.com кутубхонаси 
10
умрлари бино бўлиб бу қадар лаззатли уйқуни билмаган эдилар. 
Ҳайвонлар эртасига, одатдагидек, тонг саҳарда уйғондилар. Кечаги бўлиб ўтган ғаройиб 
воқеани эслашиб мамнунлик билан яйловга ўтлагани кетишди. Яйловнинг қок ўртасида атроф 
кўриниб турадиган баланд тепалик бор эди. Ҳайвонлар шу тепаликка чопиб чиқишиб чуқур-
чуқур нафас олишди. Тонгги шафақнинг нурларига чўмилган ҳолда табиат манзараларини 
завқланиб томоша қилдилар. Кўзларини яшнатиб, дилларини яйратаётган бу мислсиз гўзал 
табиат ва тўйиб ўтлайдиган бу ям-яшил яйлов энди уларнинг ўзлариники эди. Ахир 
ғурурланмай бўладими?! Юрақларини ҳаприқтириб юбораётган шодликдан осмонга сакрашиб, 
муздек шудринглар устида юмаладилар. Ёз қуёшини эмиб, асалдек етилган ўтлардан чимдиб 
ковшана бошладилар. Ўтлар орасидан бўртиб кўриниб турган кесақларни ҳар томонга тепиб, 
ернинг ҳушбўй ҳидидан маст бўлдилар. Сўнгра тепаликдан туриб «Ҳайвон ферма»си 
жойлашган кенг майдонни кузата бошладилар. Пичанзор, ҳайдалган ерлар, мевазорлар ва 
манзарали оромгоҳларни кўриб ҳайратда қолдилар. Кенг ва бу қадар гўзал ферманинг эгалари 
ўзлари эканлигига ишонолмасдилар.
Яйловдан қайтган ҳайвонлар мистер Жоунз яшаган кўркам бино эшиклари олдига келишди 
ва ичкарига киргани ботина олмай, нафасларини ичларига ютиб тўхтадилар. Бир неча дақиқа 
ўтгандан сўнг Сноубол ва Наполеон елкалари билан эшикни итариб очишди. Уларнинг 
орқасидан бошқа ҳайвонлар эргашишди. Эҳтиёткорлик билан хонадан хонага ўта бошладилар. 
Бир-бирлари билан иложи борича товушларини пастлатиб, пичирлашиб гаплашишарди. Бирдан 
орқа томондан бир сигирнинг ажабланиб мулагани эшитилди. Ҳайвонлар кўзлари олдида 
турган ҳашаматларга: ётокхонанинг партўшаклар солинган юмшок каравотлари, пардоз ойнаси, 
от қиллари билан безатилган диван, Брюселдан келтирилган патгиламлар ва меҳмонхона 
деворига илинган малика Викториянинг литография усулида чизилган суратига ҳайратланиб 
тикилишди. Зиналардан пастга тушиб, ферма ҳовлиси саҳнига чиққанларида эса ораларида 
Молийнинг йўқлигини билиб қолдилар. Молийни мистер Жоунзнинг пардозхонасидаги ойна 
столи устида турган хилма-хил рангдаги ленталар олиб қолган эди. Кўзлари ёниб, юзлари 
ловуллаганича иккита кўк лентани Молий икки елкасига қадади. Фаросатсизлиги шундокқина 
акс этиб турган юзини ойнага солиб томошо қилаётган пайтда ҳайвонлар Молийни топиб 
олдилар. Унинг ўйламай қилаётган бу ҳаракатларини юзига солиб айбладилар. Сўнгра 
ҳаммалари биргаликда пардозхонадан пастга тушишди. Ҳайвонлар ошхонада осилган чўчқа 
гўштини дафн қилиш учун ташқарига олиб чиққан эдилар. Омборхонадаги пиво бочкаси 
Боксэрнинг туёқлари зарбидан ағдарилди. Бошқа нарсаларга тегмадилар. Ҳаммалари якдиллик 
билан фермадаги мистер Жоунз яшаган уйни музей сифатида сақлашга, ҳайвонлардан ҳеч 
бирининг у ерда яшамаслигига қарор қилишди.
Ҳайвонлар овқатланиб бўлганларидан сўнг Сноубол ва Наполеон уларни йиғилишга 
чақирди. 
– Ўртоқлар, -деб сўз бошлади Сноубол, эртадан бошлаб соат 6.30 дан иш бошланади. Ҳозир 
кунлар узоқ бўлиб қолди. Бизнинг олдимизда эса бажарилиши зарур бўлган вазифалар ниҳоятда 
кўп. Бугун пичан ўримини бошлаймиз. Бошқа қилинадиган ишлар ҳақида ҳам маслаҳатлашиб 
олишимиз керак. 
Чўчқалар уч ой давомида мистер Жоунзнинг фарзандларидан қолган, ахлат уюмига ташлаб 
юборилган эски имло китобларидан ўқиш ва ёзишни ўргандилар. Бошқа ҳайвонларнинг ҳам 
саводларини чиқариш зарурлигини таъкидлашди. Наполеон ок ва қора рангдаги бўёқлар 
тўлдирилган пақирларни кўтариб, темир панжаралар билан бешга бўлинган катта йўлдаги 
дарвоза томон жўнади. Бошқа ҳайвонлар ҳам унинг орқасидан эргашишди. Ёзувни яхши 
ўзлаштириб олган Сноубол бармоклари орасига бўёқ шёткасини олиб темир панжаранинг энг 
баланд қисмидаги "Манор ферма" ёзувини қора рангга бўяди ва унинг ўрнига ок ранг билан 
«Ҳайвон ферма» деб ёзиб қўйди. Бу фермага қўйилган янги ном эди. Бундан буён ферма шу ном 

---

Жорж Оруэлл. Ҳайвонлар хўжалиги ҳақида ғаройиб қисса