Jobas I tarbiya insan shaxsin qaliplestiriwshi protsess

OZIN-OZI TARBIYaLAW
Tarbiya protsessi ozin-ozi tarbiyalaw menen baylanisli. Ozin-ozi tarbiyalawdin natiyjesi jaqsi boliwi ushin oqiwshi ozin-ozi tuuri bahalay biliwge uyreniwi, ozinin jetiskenliqlerin ham kemshiliqlerin kore aliwi ulken ahmiyetke iye. Mektep oqiwshisinin is hareketlerindegi ayirim kemshiliqlerdi duzetiwge tuura keledi. Bul kemshiliqler adep, tarbiya protsessi kobinese shanaraqta qollaniladi. Oqitiwshi oz hareketlerin, ata-ana oz tarbiyasin baladagi kemshiliqlerine joq etiwge qaratiwi tiyis. Bunin ushin balalardin shanaraqtagi turmis sharayatlarin jaqsilaw, tarbiyalaniwshilarda qate is hareketlerdi joq etiwdi talap etiledi.Ozin-ozi tarbiyalaw eprotsessinde mektep klass abiroyin saqlawga umtiliw, abiroyli adamnin ulgili is hareketinde de tasir etedi.
TARBIYaDA OQIWShILARDI; JASI HAM OZINE SAY OZGEShELIKLERIN ESAPQA ALIW.
Balalar mektepte rawajlaniwdin turli dauirlerin` balaliq, ospirimliq, er jetkenliq dauirine deyin basip otedi. Sol dauirler ishinde olar turmis, uliwma atirapimizdi qorshap algan dun`ya haqqinda aniq bilimlerge iye boladi. Olardin tarbiyasi kem-kemnen qiyinlasip ozgerip baradi. Sol jillar ishinde balanin adep-ikramliliq sezimleri de rawajlanadi. Balalardin jas rawajlaniw darejesi, olarga beriletugin tarbiyanin mazmuni, pedagogikaliq talap ham turlerge ozgerip baradi.
Maselen` baslangish klass oqiwshilari ozinin tiykargi waziypalarin biliwi` ozin mektepte, uyde, koshede ozin qalay uslap tutiw qagiydalarin bilip aladi. Bunday adetler olarga ulgi korsetiw, tusindiriw joli menen sindiriledi. Balalardin jasi ulkeygen sayin olarga tarbiyaliq talap ham arta beredi. Sol ushin kishi mektep jasindagi ham orta mektep jasindagi balalardi tarbiyalawda, olardin qabiletliligine suynenip is koriw jaqsi natiyje beredi. Tarbiyada balalardin kushi ham imkaniyatlarin iske saliw jaqsi, biraq olardin kushine artiqsha berip jiberiw jaramaydi.
Balalardin jasi, boyi birdey bolsa da olardin paziyletleri, qabiletleri, qizigiwshiliqlari har qiyli boladi, bul ozgesheliqler balalardin minez- qulqinda oqiwinda ham miynetinde oz korinisin tabadi. Bazi bir oqiwshi ayirim adep-ikramliliq paziyletlerdi tez yad aladi, ekinshisi bolsa ogan amel qilmaydi, ayirim balalar bolsa bul sipatlardi ozlerine juda aste aqirinliq penen isendiredi. Demek har bir oqiwshinin qabiletin, qizigiwin, sezimlerin aniqlap, tarbiyaliq islerdi olardi esapqa aliw, tarbiyani tuuri jolga qoyiw tiyis.