Jobas I tarbiya insan shaxsin qaliplestiriwshi protsess

Tarbiynin maqsetke bagdarlanganliq printsipi.
Tarbiyada gozlengen tiykargi maqset har tarepleme ruwxiy jaqtan rawajlangan aqil ham adepikramli insandi qaliplestiriwden ibarat. Sogan qaray tarbiyaliq iskerliqtin mazmuni ham metodlari sol maqsetke erisiwdi kozde tutadi. Uliwma aytqanda jaslarimizdi aqil, adep ikramli, sezimtalli ham fizikaliq rawajlaniw qabiletlerin har tarepleme jetilistiriwden, imkani barinsha qolayli sharayatlar ajiratiwdan ibarat. Sonday-aq oqiwshilarda milliy maqtanish ham milliy dasturlerdi qaliplestiriwdi kozde tutadi.
Tarbiyaliq is, belgili bir maqsetti gozlewshi ham uzliksiz dauam etetugin protsess. Kobinese bir neshe maqset ham waziypa birgeliqte orinlanadi, bul bolsa oqiwshilar jamaatinin aqil ham adep ikramli osiwin tamiynleydi.
Maqsetke umtiliw ham maqset bir qiyli narse emes. Jaqsi bir maqset oylanilgan bolsa, biraq bul maqsetti amelge asiriw ushin hesh qanday hareket qilinbagan boliwi mumkin. Sonliqtan maqsetti amelge asiriw ushin hareket etiw lazim.
Jeke adamnin qaliplesiwi har bir pedagogikaliq ilajdi tarbiyanin uliwma maqsetleri menen baylanisiwi, oni planli rawishte ham qatan turde amelge asiriwga hareket etiwdi talap etedi.
Har bir tarbiyaliq is aldinnan puxta oylangan, belgili bir maqsetti amelge asiriwga boysindirilgan bolsa, onin siyasiy ideyaliq darejesin koteredi, tanlangan usil ham qurallar maqsetke muuapiq keledi, olardin tarbiyaliq tasiri joqari boladi.
Tarbiyada insaniyliq ham demokratiyaliq printsipi.
Solay eken mektepte oqiwshilarga gumanitar jamiyetliq panlerden talim beriwde tarbiyaga kobirek itibardi qaratiw lazim. Hazirgi uaqitta oqiwshilardi oqitiw protsessinde tarbiyaga tiyisli bolgan milliy ruxiyatqa, milliy ruwx, urp-adet ham soninday, uliwmaliq qadiriyatlarga ayriqsha itibar beriw zarur.
Tarbiyani demOqratiyalastiriw bul tarbiyani har qanday zarurliq ham qizigiwshiliqlardan joqari qoyiw, tarbiyashi ham tarbiyalaniwshi ortasindagi oz-ara isenim, birge islesiw tiykarinda pedagogi-kaliq qatnaslar bolip esaplanadi. Bul tarbiya isine jamiyetshiliqtin ozine tartiw, onin rawaj-laniwina jamaat usilin kiritiw bolip esaplanadi.
Adamlar arasindagi qatnasiqlarda insaniyliq pedagoglar ham oqiwshilar arasinda hurmet tuygularin qaliplestiriw, balalar pikirine itibar etiw, olarga mexribanlarsha munasibette boliw lazim. Mektep insanga mexir muxabbat besigi boliwi kerek.
Oqitiwshi oqiwshiga, aueldegidey tarbiya ob`ekti emes, al ozi siyaqli sub`ekt dep karaw darkar, yagniy oqiwshiga tek gana menin buyrigimdi orinlawshi emes, al menin ozim menen ten xukukli, birge islewshi dep karawi kerek.
Bala putkil juregin sabaqqa bagish etse, oni auir jagdayga salgan bolamiz, ol tek oqiwshi gana emes, en daslep ranbaren qizigiwshiliqlar, zarurliqlerge iye bolgan insan bolip esap-lanadi.
Tarbiyaliq iskerliqti demOqratiyalastiriw ham insaniylastiriw onin natiyjesi ham mazmunin kayta korip shigiwdi kozde tutati, insannin rawajlaniwi ham ozligin anlaw xukukin tamiynleydi.