Jiyanmuratova G. S0TS10L0 I d I y

1 Мид Дж. Азия // Американская социологическая мысль Тексты. - М., !996. - С. 230.
342

---

qabul qilishi kerak. Boz ustiga, bu turli rollar muayyan tarzda bir- 
biriga aloqador boiishi lozim.
Bunda boia boshqa tengqurlari bilan musobaqalashadi. Bunday 
o‘yinlarda 
bolalar 
o‘zlarini 
nafaqat 
o‘z 
ko4zlari, 
balki 
musobaqalaming boshqa ishtirokchilari ko‘zlari bilan ko‘radilar. Bu 
esa ularning ko‘rsatmalari va harakatlariga, shuningdek, ular 
o‘ynayotgan rollarga javob qaytarishga majbur qiladi. Shu tariqa, boia 
shunday uyushgan hamjamiyat a’zosiga aylanadiki, bunda ramziy 
o‘zaro aloqa va kommunikatsiya tamoyillari sotsial harakatni belgilab 
beradi. "Musobaqa va o‘yin o‘rtasidagi tub farq, - deb ko‘rsatadi Mid, 
•• shundaki, birinchisida boia shu musobaqaga jalb etilgan boshqa 
barcha shaxslaming ko‘rsatmasiga ^ega boiishi kerak. Musobaqa 
ishtirokchisi o‘zlashtiradigan boshqa o‘yinchilaming ko‘rsatmalari 
o‘ziga xos birlikka aylanadi va bu birlik mazkur shaxsning javobini 
nazorat qiladi"1.
Umuman olganda, Midga ko‘ra, insonning harakatlari uning 
shaxsi 
strukturasi, 
uning 
sotsial 
roli 
va 
"umumlashtirilgan 
boshqa"ning ko‘rsatmalarini his etishi bilan bogiiqdir. Shu bilan 
birga, Mid qarashlarining m aiu m ma’noda cheklanganligi haqida 
gapira turib, qayd etish kerakki, uning shaxslararo muloqot tahlili 
ko‘pincha faqat shakliy tomonga qaratilgan, u shaxslaming predmetli 
faoliyatini va sotsial o‘zaro aloqalaming boshqa omillarini ta ’riflab 
bermaydi.
3. 
Gerbert Blumer (1900-1987) ramziy interaksionizmning 
ikkinchi taniqli vakili, Midning izdoshi. U Sent-Luis shahrida (Missuri 
shtati) tugilgan, Chikago universitetida sotsiologiyadan tahsil olgan. 
1925-1952-yillarda Chikago universitetida, 1952-yildan boshlab esa 
Kalifomiya universitetida dars bergan. Bu yerda u aw aliga professor 
va kafedra rahbari, 1959-yildan boshlab esa Sotsial fanlar instituti 
direktori lavozimida ishlagan. 1942-1953-yillarda "American Journal 
of Sociology" jumalida muharrir b o iib ishlaydi. Chikago maktabining 
vakili bo igan Blumer Ch.Kuli, J.Dyui, U.Tomasning asarlariga 
tayangan, J.Midning shogirdi va izdoshiga aylangan. Sotsiologiya 
fanida "ramziy interaksionizm" atamasining keng joriy etilishi uning 
nomi bilan bogiiqdir. U bu atamani 1937-yilda ilk marotaba fanga 
kiritgan.