Jismoniy tarbiya gigiyenasi va sportning tibbiy-fiziologik asoslari

Mashg‘ulot protsessi bosqichlari
Mashg‘ulotni davomi etishi (daqiqalarda)
Hamma mashg‘ulot	Kirish qismi	Tayyorlov qismi	Asosiy qismi	Yakuniy qismi
Birinchi 2-4 oy	45-60	10-15	-	30-40	5
Ikkinchi 3-6 oy	60-75	10-15	-	45-65	5
Uchinchi 6-8 oy	90	5-8	25-30	50-55	5-7

Bu ishni to‘g‘ri taqsimlanganligi gigiyenik baholash uchun hamma mashg‘ulot davomida pulsni o‘zgarish grafigini tuzish lozim, I.T. Osipova ko‘rsatishicha, uchinchi tibbiy guruhida shug‘ullanuvchilarda dastlabki tinch holatga nisbatan puls 55% gacha, birinchi bosqichda 65% gacha, ikkinchi bosqichda 70% gacha uchinchi bosqichda oshadi. Birinchi tibbiy guruhida pulsni maksimal ortishi birinchi bosqichda – 60% ikkinchi bosqichda 75% gacha, uchinchi bosqichda 80% gacha oshishi aniqlangan.

O‘rta va muysafid yoshlarda jismoniy tarbiya gigiyenasi salomatlik va uzoq umr ko‘rish uchun sport muhim rol o‘ynaydi. Sistеmali ravishda bajarilgan jismoniy mashqlar tashqi muhitdagi zararli ta’sirlarga organizmning bardoshligini oshiradi, kishining ish qobiliyatini yahshi tomonga o‘zgartiradi, modda almashinish jarayonlarini yahshilaydi. Kishining yoshi o‘tib funksiyalari susayb qolgan organ va sistеmalarni jismoniy harakat faoliyati susayib qolgan vaqtda jismoniy tarbiya barcha a’zolarni, to‘qimalarni, hujayralarni harakatga kеltiradi. Umrning davomiyligini uzaytirishda inson organizmining imkoniyatlaridan eng asosiysi jismoniy tarbiya va sport, to‘g‘ri ovqatlanish va uni chiniqtirishdir.