Жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм) Маърузачи

Оддий диспозиция деб - жиноят таркибининг белгилари ифодаланмасдан, жиноят умум эътироф этилган атама билан номланадиган диспозиция турига айтилади (мас: ЖК 97-модда 1 - қисми “Қасддан одам ўлдириш”).
Тасвирлов диспозиция деб - муайян жиноят турининг белгилари тўлиқ кўрсатиладиган модда диспозицияга айтилади (мас: ЖК 169-моддаси 1 – қисми “Ўғрилик, яъни ўзганинг мол-мулкини яширин равишда талон торож қилиш”).
Бланкет диспозиция деб - муайян жиноят турининг белгилари бошқа бир ҳуқуқ соҳасига тегишли бўлган норматив ҳужжатлар асосида аниқланадиган диспозиция турига айтилади (мас: ЖК 189- моддаси 1 – қисми, “Савдо ёки хизмат кўрсатиш қоидаларини анча миқдордаги қийматда бузиш, шундай қилмишлар учун маъмурий жазо қўлланилгандан кейин содир этилган бўлса” дейилган. Бу ерда савдо ёки хизмат кўрсатиш қоидаларининг айнан қайси бир тури бузилганлигини аниқлаш учун савдо ёки хизмат кўрсатиш фаолиятини тартибга солишни назарда тутувчи қонун ёки қонун ости норматив ҳужжатларига мурожаат этишни назарда тутади).
Ҳаволаки диспозиция деб - модданинг мазмунини аниқлаш учун ЖК Махсус қисмнинг бошқа бир моддасига ёки айни бир моддасининг бошқа қисмига мурожаат этилиб аниқланиши назарда тутиладиган диспозиция турига айтилади (мас: ЖК 105 - моддаси 1-қисми, Қасддан баданга ўртача оғир шикаст етказганлик учун жиноий жавобгарликни назарда тутувчи моддада соғлиққа етказилган зарар содир этилаётган пайтда ҳаёт учун хавфли бўлмаган ва ушбу Кодекснинг 104 – моддасида назарда тутилган оқибатларга олиб келмаган бўлиши керак деб таъкидланган. Демак, ушбу ҳолатда модда диспозицияси ЖК 104 - моддасига мурожаат қилиш лозимлигини англатиши унинг ҳаволаки диспозиция эканлигини англатади.)
Аралаш диспозиция деб эса - диспозициянинг икки ёки ундан ортиқ тури бир вақтда мавжуд бўладиган диспозиция турига айтилади (Масалан: ЖК 137-моддаси “Одам ўғирлаш”).
Санкция деб – диспозицияда кўрсатилган ҳаракатларни айбли содир қилганлик учун тайинланиши мумкин бўлган жазо тури ва миқдорини ифодаловчи норма қисмига айтилади.
Амалдаги ЖК да санкциянинг уч тури кузатилади. Булар:
- альтернатив;
- нисбий муайян;
- кумульятив санкция.