Жараёни ва ўзбекистон ёшлари”

НОСИРУДДИН САМАРҚАНДИЙНИНГ 
“АЛ-ФИҚҲ АН-НОФЕЪ” АСАРИДА БАЁН ЭТИЛГАН 
ИЖТИМОИЙ МАСАЛАЛАРНИНГ ЗАМОНАВИЙ 
АҲАМИЯТИ
Бекзодбек Мухтаров Муроджон ўғли
Ўзбекистон халқаро ислом академияси таянч докторанти 
Бугунги глобаллашув жараёнида дунё бўйлаб ҳар-ҳил ғоя ва қарашларнинг 
кенг тарқалиши кузатилмоқда. Бу жараён айниқса, ёшлар орасида фаол кечиб, 
уларнинг хатти-ҳаракатларида ўз аксини топмоқда. Хусусан, “оммавий мада-
ният” ва унинг турли кўринишлари бунга мисол бўлади. Оммавий маданият-
нинг асосий кўринишларидан бири бу киши ташқи қиёфасини инсонларга хос 
бўлмаган шаклларга солиш, ўз тана аъзоларини ўзгартириш, кийиниш мадания-
тини буткул инкор этиш каби ҳолатларда ўзини намоён этмоқда. 
Носируддин Самарқандийнинг “ал-Фиқҳ ан-нофеъ” асари бундан 
қарийб тўққиз аср олдин ёзилган бўлсада, унда кўтарилган масалалар ҳануз 
аҳамиятини йўқотмади. Хусусан, асарнинг 23-бўлими (китоби) “Истеҳсон” – 
“Маъқулланган ишлар китоби”деб номланиб, унда айни ижтимоий ҳаётга оид 
масалалар ёритилган. Айниқса, кийиниш маданияти, эркак киши ва аёлларга 
хос кийим ва тақинчоқлар масаласи батафсил баён этилган. Жумладан, маз-
кур бўлимда эркак кишилар учун ипак матодан бўлган либослар кийиш ҳалол 
эмаслиги, аксинча, ипак мато аёл кишилар учун мумкин бўлиб, уларга зийнат 
бўлиши таъкидланган [2. 887]. Бунга эса Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг 
“Ипак мато-
дан либос кийиш ва тилла (тақинчоқлар тақиш) умматимнинг эркакла-
рига ҳаромдир. Уларнинг аёлларига эса ҳалолдир”,
– деган ҳадисини далил 
қилиб келтирилади. 
Ундан кейин мазҳаб бошиларнинг ипак ёстиқдан фойдаланиш борасидаги 
қарашларини баён этади. Абу Ҳанифа ипак ёстиқдан фойдаланишга рухсат бер-
ган бўлса, унинг шогирдлари Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад ипак ёстиқдан фой-
даланиш ҳам эркак киши учун макруҳ, деб қайтарган [2. 887-888]. Абу Ҳанифа 
ёстиқда кийимлик белгиси йўқ, Аллоҳ таолонинг